Ủy ban Kiểm toán Philippines (COA) cho biết hiện đang tiến hành một cuộc kiểm toán hoạt động đối với ngành công nghiệp điện của Philippines nhằm tìm ra những điểm yếu, thiếu sót của các đơn vị điện lực trên toàn quốc, từ đó kiến nghị những giải pháp tháo gỡ.
ALECO nợ 4 tỷ Peso
Cuộc kiểm toán được thực hiện trong bối cảnh tình trạng nợ doanh thu tăng cao, giá điện tăng, gây bức xúc dư luận, tác động xấu đến đời sống người dân và kinh tế của nhiều khu vực tại Philippines.
Trong Báo cáo sơ bộ được COA công bố ngày 16/4, COA đã chỉ trích Tổng công ty Điện lực tỉnh Albay (ALECO) của Philippines về khoản nợ hóa đơn điện năng khoảng 56 triệu Peso (4.370 USD) khiến toàn tỉnh Albay phải sống trong cảnh tối tăm do mất điện. Bê bối này của tỉnh Albay đã kéo theo nhiều đơn vị điện lực lớn của nước này bị “sờ gáy”.
Báo cáo của COA cho biết, tổng số khoản nợ của ALECO hiện nay, bao gồm cả nợ cũ và nợ mới, rơi vào khoảng 4 tỷ Peso (314.000 USD). Trong đó, số tiền điện hiện tại mà ALECO nợ Tập đoàn Thị trường điện Philippines là 1 tỷ Peso, 3 tỷ Peso còn lại (234.000 USD) thuộc về Tập đoàn Năng lượng National Grid, Tập đoàn Quản lý nợ và tài sản ngành điện (PSALM) và Tập đoàn Quản lý điện khí quốc gia.
Trong một tuyên bố phản hồi gửi COA, Bộ Năng lượng Philippines cho biết, nguyên nhân dẫn tới việc cắt điện trên diện rộng đối với tỉnh Albay là do ALECO không trả được hóa đơn tiền điện hiện tại cho Tập đoàn Thị trường Điện lực Philippines.
Bộ Năng lượng cho biết, thời gian qua, Bộ này đã phải liên tục hỗ trợ những Tổng công ty Điện lực yếu kém như ALECO để đảm bảo cung cấp dịch vụ điện ổn định cho người tiêu dùng. Bộ cũng đã tổ chức các cuộc họp thường xuyên với Tập đoàn Thị trường điện lực Phillippines, National Grid và Tập đoàn Quản lý điện khí quốc gia để tránh xảy ra những sự cố tương tự.
Về phương hướng xử lý nợ, Bộ trưởng Bộ Năng lượng Carlos Petilla đã tiến hành một cuộc họp khẩn cấp với ALECO, theo đó, hai bên đã thỏa thuận rằng ALECO sẽ buộc phải trả 56 triệu Peso hóa đơn tiền điện hiện tại và 4 tỷ Peso nợ cũ sẽ được hoãn trả.
Nhiều đơn vị điện lực tiếp tục vào “tầm ngắm” kiểm toán, điều tra
Tiếp theo ALECO, COA cho biết hiện đang thực hiện Cuộc kiểm toán hoạt động và đánh giá hiệu quả hoạt động của Tổng công ty Điện lực TP. Zamboanga (ZAMCELCO) do Bộ Năng lượng Philippines quản lý. Cuộc kiểm toán dự kiến sẽ được hoàn thành vào cuối tháng này và kết quả sẽ được công bố trên Cổng thông tin điện tử chính thức của COA.
Ngoài ra, COA cho biết, Cơ quan này cũng đang tiến hành điều tra Bộ Năng lượng, Uỷ ban Điều tiết điện lực cùng với Tổng công ty Điện lực thị trường Philippines do liên quan đến vụ việc cắt điện ngoài kế hoạch của Công ty Điện lực Manila khiến giá điện tăng lên mức kỷ lục. Trước đó, Thượng viện Philippines cũng đã kêu gọi Bộ Tư pháp nước này và Văn phòng Điều tra quốc gia vào cuộc để điều tra những cáo buộc các công ty điện đang thông đồng với nhau để tăng hóa đơn điện của người dân.
Được biết, Philippines là một trong những quốc gia có giá điện năng cao nhất châu Á. Điều này xuất phát từ thực tế rằng, mặc dù đã tư nhân hóa thị trường điện song thực chất do nạn tham nhũng và hối lộ, quá trình chuyển đổi này đã rơi vào tay một số nhóm lợi ích khiến thị trường điện bị thao túng và giá điện năng ở mức cao.
Hạ viện Philippines trước đó đã xem xét tính khả thi của việc loại bỏ thuế suất giá trị gia tăng (VAT) 12% và áp dụng một mức thuế suất cố định thấp hơn đối với mặt hàng điện năng nhằm hạ giá chi phí năng lượng cho người dân, phá thế độc quyền nhóm trên thị trường điện năng Philippines. Chính phủ nước này cũng đã tính đến phương án loại bỏ thuế VAT đối với chi phí phát sinh qua các khâu trung gian, từ khâu phát điện đến phân phối, mà DN điện áp lên người tiêu dùng. Giới chuyên gia nhận định, việc giảm giá điện không những góp phần giảm bớt gánh nặng chi phí sinh hoạt cho người dân, gián tiếp thúc đẩy tiêu dùng, mà còn gia tăng sức hấp dẫn của Philippines trong mắt các nhà đầu tư.
(Theo Manila Bulletin và Philippine Star)
(Báo Kiểm toán số 19/2019)