Orange Line là hệ thống tàu điện ngầm tự động đầu tiên của Pakistan, được khởi công xây dựng vào tháng 10/2015 tại TP. Lahore, Punjab - tỉnh lớn thứ hai và đông dân nhất Pakistan. Dự án Orange Line dài 27,1 km với 25,4 km trên cao và 1,72 km ngầm dưới lòng đất, gồm 26 nhà ga và dự kiến sẽ phục vụ 250.000 hành khách mỗi ngày. Dự án là một phần của Hành lang kinh tế Trung Quốc - Pakistan. Hành lang kinh tế này là một siêu dự án phát triển nhằm mục đích kết nối cảng Gwadar ở Tây Nam Pakistan đến khu tự trị Tân Cương (Tây Bắc Trung Quốc) thông qua một mạng lưới đường cao tốc, đường sắt và đường ống vận chuyển dầu, khí đốt.
Tổng Kiểm toán Pakistan mới đây đã trình một Báo cáo kiểm toán đặc biệt lên Quốc hội, trong đó lên án gay gắt tình trạng tham nhũng đã và đang diễn ra trong suốt quá trình thi công Dự án Tàu điện ngầm Orange Line. Hàng tỷ Rupi ngân sách công đã bị thất thoát, trong khi Dự án vẫn chưa được bàn giao theo đúng tiến độ đề ra.
Thất thoát, lãng phí hàng triệu USD
Tuyến tàu điện ngầm Orange Line dài 27,1 km, dự kiến trị giá 1,6 tỷ USD, là một dự án quy mô lớn hứa hẹn sẽ thay đổi diện mạo ngành giao thông của Pakistan nói chung và tại tỉnh Punjab nói riêng, giúp mang lại một cuộc cách mạng trong giao thông. Là một dự án tầm cỡ nhưng nhiều năm được xây dựng, Orange Line vẫn không được Chính phủ liên bang và chính quyền tỉnh xem xét các hiệp định khung để dựa vào đó thỏa thuận những vấn đề cụ thể khác.
Báo cáo kiểm toán mới nhất đã chỉ ra nhiều vụ việc chi ngân sách bất thường và trái pháp luật gây lãng phí, thất thoát hàng tỷ Rupi. Điển hình là trường hợp 2 tỷ Rupi Pakistan (PKR), tương đương gần 13,7 triệu USD, đã được thanh toán một cách nhanh chóng cho các công trình dân dụng liên quan hoặc phụ trợ cho Dự án. Tuy nhiên, nhiều nhà thầu phụ thi công các công trình này đã không được ký kết các hợp đồng hợp lệ.
Hơn 1,4 triệu USD khác được chi với nội dung “trợ cấp cho Dự án”, tuy nhiên, Báo cáo kiểm toán cho biết, số tiền này đã không được sử dụng đúng mục đích là trợ cấp cho các hạng mục của Dự án mà được chi cho những nhà thầu có quan hệ thân thuộc với những cán bộ phụ trách ngân sách.
Không những thế, nhiều hồ sơ quan trọng có chứa thông tin chi tiết về những khoản tiền Cơ quan Phát triển TP. Lahore (LDA) chi đã không cánh mà bay. Điều này làm dấy lên nghi vấn rằng, các tài liệu bí mật đã bị thủ tiêu nhằm xóa dấu vết của những hành vi tham nhũng ngân sách công.
Tiếp tục điều tra tham nhũng tại Orange Line
Ngày 16/4 vừa qua, những cán bộ có trách nhiệm đối với Dự án đã phải ra hầu tòa trong vụ xét xử liên quan đến việc Dự án Tàu điện ngầm Orange Line bị trì hoãn tiến độ. Các thành viên của Tòa án tối cao Pakistan cho rằng, Dự án bị trì hoãn do thiếu tài chính, dẫn đến tiến độ, chất lượng công trình và những yếu tố khác cũng bị ảnh hưởng, do đó, Chính phủ và chính quyền các địa phương cần khẩn trương tìm ra các giải pháp tháo gỡ kịp thời.
Đại diện Bộ Tư pháp Pakistan Azmat Saeed cho biết, các công ty xây dựng nhận thầu Dự án đã đưa ra cam kết sẽ bàn giao các hạng mục của Dự án muộn nhất vào ngày 15/4/2018, tuy nhiên, đến nay, họ vẫn chưa hoàn thành Dự án. Ông cũng cảnh báo rằng, vấn đề chậm tiến độ hoàn thành Dự án có thể được chuyển đến Cục Trách nhiệm quốc gia Pakistan để xem xét trách nhiệm của các nhà thầu và các bên liên quan.
Sau khi xét xử vụ án chậm tiến độ hoàn thành Dự án, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Pakistan Saqib Nisar đã yêu cầu các cơ quan hữu quan cần lập tức chuẩn bị một kế hoạch chiến lược nhằm giải quyết vấn đề này và sớm thông báo cho Tòa án. Ông cho biết, công dân Pakistan đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức lớn do Dự án bị trì hoãn trong một thời gian dài.
Tháng 4/2018, Cục Trách nhiệm quốc gia từng tiết lộ một số tài liệu quan trọng, trong đó chứa đựng những báo cáo kiểm toán xem xét tài chính của 3 dự án lớn, gồm: Dự án Orange Line, Dự án Xe buýt Metro Bus và Dự án Xe buýt Rawalpindi. Cục đã thực hiện một cuộc thăm dò và hợp tác với các cơ quan thuộc Bộ Giao thông vận tải Pakistan để tiến hành xem xét các báo cáo kiểm toán có liên quan.
Kết quả cuộc điều tra cho thấy, một số quan chức cấp cao trong Chính phủ Pakistan đã bị phát hiện có liên quan trực tiếp đến vấn đề chi tiêu lãng phí, thanh toán những khoản tiền khổng lồ mờ ám, bất thường khiến ngân sách của các dự án trên bị thiếu hụt nghiêm trọng. Đó là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng thi công chậm và các dự án liên tiếp bị trì hoãn. Hiện, những bê bối tham nhũng xoay quanh các dự án trên, đặc biệt là Orange Line, vẫn đang tiếp tục được điều tra làm rõ.
(Theo Futurenews.tv và Arynews.tv)
(Báo Kiểm toán số 23/2019)