Ghana: Nhức nhối vấn nạn tham nhũng trong lĩnh vực dầu khí  

Báo cáo kiểm toán cho biết, hồi tháng 9/2015, Công ty Dầu khí quốc gia Ghana đã tiến hành mua 4 máy bay trực thăng từ Tổng công ty Xuất nhập khẩu Công nghệ hàng không Trung Quốc (CATIC), song hầu hết các máy bay trực thăng này đều không được sử dụng đúng mục đích; nhiều thiết bị, phụ tùng dành cho máy bay trực thăng có giá trị lên tới gần 6 triệu USD không được cung cấp mặc dù đã bao gồm trong giá hợp đồng.

Bên cạnh đó, các kiểm toán viên còn phát hiện nhiều sai phạm trong các thỏa thuận với Công ty Memphis Metropolitan Limited và Kingspok Company Limited, với tổng giá trị lần lượt là 34,5 triệu USD và 42,3 triệu USD. Các công ty này bị cáo buộc vi phạm các quy định của Luật Đấu thầu mua sắm công Ghana do khai khống giá trị hợp đồng, không tuân thủ các điều khoản hợp đồng. 

Chủ tịch Ủy ban Kiểm toán, GS. Edward Dua Agyeman cho rằng, vụ việc có dấu hiệu tham nhũng và lạm dụng chức vụ, quyền hạn. Có ít nhất 19 cán bộ của Công ty Dầu khí quốc gia Ghana bị điều tra làm rõ vai trò của mình trong thương vụ mua 4 máy bay trực thăng. Ủy ban Kiểm toán hiện không tiết lộ đầy đủ về những cá nhân bị điều tra, song nêu tên cụ thể một số cựu giám đốc điều hành của Công ty, trong đó có cựu Giám đốc điều hành, thành viên Hội đồng quản trị Công ty Dầu khí quốc gia Ghana Valerie Sawyer. TS. Valerie Sawyer đã bị lập hồ sơ và đệ trình lên Tòa án tối cao Ghana để xem xét điều tra.

Cuộc kiểm toán nằm trong đợt tổng kiểm toán 18 cơ quan chính phủ của Ghana. Hiện, Văn phòng Nội các đã hoàn thành kiểm toán và báo cáo lên Tổng thống Akufo Addo cùng Cơ quan Tội phạm kinh tế và Tội phạm có tổ chức Ghana (EOCO) đối với 6 trường hợp, bao gồm: Công ty Dầu khí quốc gia Ghana, Công ty Vận tải và Lưu trữ dầu khí (BOST), Trung tâm Quản lý cho vay vừa và nhỏ (MASLOC), Ủy ban Khu vực tự do Ghana, Cơ quan Quản lý tiêu chuẩn Ghana và Trường Đại học Viễn thông Ghana (GTUC).  
     
Được biết, EOCO đã thuê Công ty tư nhân Morrison and Associates làm tư vấn kỹ thuật liên quan đến những khiếu nại xoay quanh hoạt động của Công ty Dầu khí quốc gia Ghana. Chi phí chuyên môn để thuê Morrison and Associates rơi vào khoảng 825 nghìn Cedi (khoảng 168 triệu USD). Phần chi phí này sẽ được chia sẻ giữa Công ty Dầu khí quốc gia Ghana và EOCO. Các cuộc điều tra của EOCO dự đoán sẽ dẫn tới nhiều lệnh bắt giữ và xử phạt.

Trước đó, đầu tháng 3/2014, KTNN Cộng hòa Ghana đã công bố bản báo cáo của Tổng Kiểm toán Ghana Richard Quartey cho năm tài khóa 2014, trong đó ghi nhận nhiều khoản thiệt hại mà quốc gia Tây Phi hiện đang phải gánh do các sai phạm liên quan đến tài chính của các tổng công ty và tổ chức, cơ quan nhà nước. Theo đó, Chính phủ Ghana phải gánh một khoản thiệt hại lên tới 1,8 nghìn tỷ Cedi (tương đương 470 triệu USD), bắt nguồn từ những sai phạm tài chính của nhiều đơn vị và tổng công ty nhà nước, trong đó có Công ty Dầu khí quốc gia Ghana do những yếu kém trong quản lý và kiểm soát nội bộ.

Sau khi bản Báo cáo kiểm toán năm 2014 của Công ty Dầu khí quốc gia Ghana được phát hành, cơ quan công an đã vào cuộc điều tra về hành vi tham nhũng của ông Samuel Ledo - Trưởng ban Mua sắm của Công ty. Ông Samuel Ledo bị nghi ngờ đã thực hiện hành vi tham nhũng, nhận hối lộ trong chiến dịch quảng cáo thương hiệu nhân dịp World Cup 2014 diễn ra tại Brazil. Cụ thể, Công ty E-Volution International đã thực hiện hợp đồng làm 4 biển cáo quảng cáo ngoài trời tại Thủ đô Accra của Ghana, TP. Kumasi và Takoradi với tổng giá trị hợp đồng là 312,5 nghìn USD. Tuy nhiên, sau khi ký được hợp đồng, Công ty E-Volution International đã hối lộ ông Samuel Ledo số tiền bằng 1/2 giá trị hợp đồng.

Tham nhũng, hối lộ trong lĩnh vực dầu khí vẫn đang là một vấn đề nhức nhối của Chính phủ Ghana. Ngành sản xuất dầu khí tại Ghana được kỳ vọng sẽ là đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của quốc gia Tây Phi này. Do đó, khắc phục những sai phạm trong quản lý lĩnh vực năng lượng dầu khí luôn là mục tiêu được Chính phủ Ghana dành sự quan tâm đặc biệt.

(Nguồn: Modern Ghana và Daily Guide Africa)
(Báo Kiểm toán số 42/2018)