Zimbabwe: Yếu kém trong quản lý nguồn hỗ trợ thiên tai tại nhiều địa phương

Giữa tháng 7 vừa qua, Tổng Kiểm toán Zimbabwe đã công bố một báo cáo chỉ ra những yếu kém trong công tác quản lý, phân phối các khoản tiền quyên góp cho nạn nhân của cơn bão Idai khiến công tác phục hồi sau thiên tai tại các địa phương vốn đã gặp phải nhiều khó khăn lại chồng chất thêm khó khăn.

Khuất tất, chậm trễ hỗ trợ người dân

Tháng 3/2019, vùng phía đông của Zimbabwe bị ảnh hưởng nặng nề bởi cơn bão Idai và những cơn mưa đá kéo dài khiến nhiều quận và thành phố bị tàn phá nặng nề. Thậm chí, nhiều vùng bị san phẳng, hàng trăm người thiệt mạng và mất tích; nhà cửa, trường học, vật nuôi… bị cuốn trôi.

Trước tình hình đó, Chính phủ đã khẩn trương thực hiện các biện pháp đối phó với thiên tai đồng thời kêu gọi cứu trợ kịp thời cho những người dân bị ảnh hưởng. Lời kêu gọi sau đó đã nhận được sự hưởng ứng mạnh mẽ từ các tỉnh, thành phố trên cả nước và các tổ chức quốc tế. Bộ Tài chính nước này đã tiếp nhận hơn 3 triệu USD và 20 triệu đô la Zimbabwe (55.300 USD) tiền ủng hộ.

Để các khoản tài trợ được quản lý, sử dụng đúng mục đích, Chính phủ đã yêu cầu Tổng Kiểm toán thực hiện một cuộc kiểm toán đặc biệt nhằm đánh giá công tác quản lý và phân phối các khoản quyên góp, hỗ trợ cho các nạn nhân của trận bão trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 9/2019. Cuộc kiểm toán cho thấy, các cơ quan có thẩm quyền đã không thực hiện việc lưu trữ hồ sơ đầy đủ giúp theo dõi, quản lý những khoản tiền ủng hộ. Các địa phương báo cáo đã sử dụng khoản tiền này để chi trả cho một số hàng hóa, dịch vụ cung cấp cho người dân, song không trình được các hóa đơn, chứng từ hợp lệ.

Việc phân phối thực phẩm và thuốc men cho người dân cũng rất chậm trễ và bị trì hoãn. Nhiều trường hợp, hàng hóa đã nằm trong kho tới hơn 4 tháng trong khi những nạn nhân của trận bão vẫn từng ngày mong mỏi được giúp đỡ. Hậu quả là, nhiều thực phẩm và thuốc men được gửi đến ủng hộ đã hết hạn trong kho trước khi chúng được phân phát đến tay người dân. Chỉ tính riêng tại một trung tâm phân phối, hơn 33 tấn hàng hóa đã hết hạn sử dụng, thực phẩm bị ẩm mốc.

Tổng Kiểm toán cũng lên án tình trạng gian lận trong việc thanh toán trợ cấp ăn uống, sinh hoạt cho đội ngũ nhân viên cứu trợ, tình nguyện viên tại những nơi xảy ra bão lũ. Số lượng nhân sự trong các báo cáo đã kê khai cao hơn nhiều so với thực tế, kéo theo đó là ngân sách phải trích ra nhiều khoản chi hơn.

Yếu kém trong dự báo, ứng phó thiên tai

Những phát hiện của Tổng Kiểm toán được chỉ ra trong báo cáo tiếp tục cho thấy các cơ quan, tổ chức tại nhiều địa phương đều rất yếu kém, lúng túng trong việc xử lý sự cố, thiên tai và không công bằng, minh bạch trong việc phân phối nguồn tài trợ. Việc giải ngân tiền có nhiều sai sót hoặc rất chậm chạp khiến công tác cứu hộ và tình hình phục hồi sau thiên tai bị cản trở.

Báo cáo trích dẫn trường hợp Tổ chức Bảo vệ dân sự đã không đánh giá đúng cũng như không chuẩn bị sẵn sàng để đối phó với những thảm họa có mức tàn phá nặng nề như vậy. Do đó, cơ quan này không thể đưa ra biện pháp kịp thời, phù hợp để giải quyết các hậu quả sau bão.

Chính quyền các tỉnh và huyện bị ảnh hưởng nặng nề nhất cũng không có kế hoạch đối phó với thiên tai, trái với các yêu cầu của Đạo luật Bảo vệ dân sự. Những địa phương này không thực hiện công tác đào tạo, diễn tập để kiểm tra mức độ sẵn sàng đối phó với thiên tai của các địa phương; các thiết bị cần sử dụng không được chuẩn bị, danh sách tình nguyện viên và các lực lượng cần thiết cũng không được chú ý. Đáng nói, vào tháng 11/2018, Bộ Dịch vụ khí tượng đã phân phối 20 thiết bị phát thanh cảnh báo bão sớm ở nhiều địa phương, tuy nhiên không có thông báo nào được phát đi trước khi bão Idai đổ bộ.

Bày tỏ mối quan ngại trước hàng loạt thiếu sót được chỉ ra, Tổng Kiểm toán kết luận rằng: “Công tác cứu trợ cho những nạn nhân của cơn bão cũng như việc phục hồi các khu vực bị ảnh hưởng bởi thiên tai đã thất bại, không đảm bảo được những mục tiêu và kế hoạch Chính phủ đề ra. Các địa phương cần nghiêm túc rút kinh nghiệm và có phương án chủ động đối phó với thiên tai”.

(Theo Kubatana.net và tổng hợp)
(Báo Kiểm toán số 32/20221)