Cuộc kiểm toán các chương trình phòng chống thiệt hại vùng lũ lụt của Chính phủ Flemish

Chính phủ Bỉ được chia thành ba bộ phận phụ trách 03 khối cộng đồng nói tiếng Hà Lan (Flemish), Pháp, Đức và 3 khu vực Flanders, Brussels Capital và Wallonia.

Lũ lụt là hiện tượng tự nhiên không thể ngăn chặn hoàn toàn, một phần vì các con sông cần không gian để xả lượng mưa dư thừa. Chính phủ Flemish muốn giải quyết tối đa vấn đề lũ lụt ở thượng nguồn thông qua chiến lược ba giai đoạn, nhằm giữ lại, tăng sức chứa và xả nước. Chiến lược này là một phần của Chiến lược quản lý rủi ro lũ lụt đa tầng, cụ thể là sự kết hợp giữa các biện pháp trong công tác bảo vệ, phòng ngừa và chuẩn bị sẵn sàng ứng phó với lũ lụt cũng như chia sẻ trách nhiệm giữa chính phủ và các chủ thể tư nhân để thực hiện các biện pháp nói trên. Nguyên tắc chính sách về nước được phản ánh trong chính sách quy hoạch không gian.

Kể từ năm 2010, Chính phủ Flemish đã lập kế hoạch quản lý lưu vực sông giai đoạn sáu năm một lần để thực hiện chính sách về nước. Kế hoạch bao gồm một bản phân tích sâu rộng về lưu vực sông, các mục tiêu và các biện pháp thực hiện để đạt được trạng thái tốt của các lưu vực sông đến năm 2027. Cuộc kiểm toán đã phát hiện ra rằng Kế hoạch giai đoạn 2016-2021 bao gồm mười một hành động chung cho toàn bộ khu vực Flanders (khu vực thuộc quyền quản lý của Chính phủ Flemish) đặc biệt hướng  vào mục tiêu lũ lụt, nhưng đưa ra hành động cụ thể trong ngắn hạn. Việc theo dõi công tác triển khai kế hoạch vào năm 2021 cho thấy rằng tất cả các hành động chung đã được triển khai và Kế hoạch 2022-2027 phần lớn lặp lại các hành động tương tự, kèm thêm một bản phụ lục bổ sung. Kế hoạch mới lần này đã ưu tiên hóa các hành động chung, nhưng vẫn chưa đưa ra khung thời gian với các mục tiêu trung gian trong ngắn hạn và trung hạn.
 

Các khu vực báo hiệu là những khu vực chưa phát triển với điểm đến không gian cứng (chẳng hạn như khu dân cư và khu công nghiệp) có chức năng xử lý tình trạng lũ lụt, bởi vì chúng có thể gây ngập lụt hoặc vì chúng hoạt động như bọt biển tự nhiên. Năm 2009, Chính phủ Vlaanderen lần đầu tiên vạch ra vấn đề này. Vào năm 2012, Chính phủ này đã chỉ thị cho Bộ trưởng Bộ Quy hoạch Không gian xác định các khu vực báo hiệu và liên kết chúng với một quy trình tiếp theo để duy trì khả năng chứa nước. Trong giai đoạn 2014-2017, Chính phủ Flemish đã quyết định khởi công 235 vùng báo hiệu và đã chỉ ra cơ quan chính quyền ở cấp nào cần thực hiện các giải pháp (khu vực, tỉnh hoặc thành phố) và những điều khoản cụ thể như kiểm tra nước nghiêm ngặt hơn mà không cần chuyển đổi mục đích không gian bất cứ khi nào cho phép, chuyển mục đích sử dụng với kế hoạch mới về sử dụng không gian (SIP), hoặc chỉ định là khu vực không gian mở nhạy cảm với nước (WSOSA). 

 
Để tiến hành kiểm tra nước, đơn vị được kiểm toán cần tham khảo thẻ kiểm tra nước, với thông tin liệu có cần chuyên gia và chuyên gia nào hay không. Tuy nhiên, các Kiểm toán viên nhấn mạnh, vào giữa năm 2022, thẻ kiểm tra nước chỉ đề cập đến lũ lụt đến từ sông mà không bao gồm lũ lụt đến từ biển hoặc gây ra bởi lượng mưa lớn, cũng như tình trạng thời tiết khi hậu ​​trong tương lai. Kiểm tra nước là một công cụ khá phức tạp, bởi cần phải tuân thủ các điều kiện tư vấn và phải theo dõi giấy phép. BCA nhận thấy rằng các giấy phép này đôi khi vẫn được ban hành bất chấp các ý kiến tham vấn mang tính phản đối. Các Kiểm toán viên BCA cho rằng, kết cấu của SIP cũng khá phức tạp vì phải xem xét nhiều điểm đến không gian khác nhau. Vào đầu năm 2022, 31 SIP đã được xác định là khu vực báo hiệu không được phép xây dựng một phần theo quyết định khởi công. Chính phủ có thể được yêu cầu trả tiền bồi thường quy hoạch cho những chủ sở hữu không còn có thể xây dựng trên đất của họ. Chính phủ Flemish trợ cấp cho các thành phố và tỉnh 60% khoản phí đó, nhưng đến giữa năm 2022, vẫn chưa có thành phố nào nộp đơn xin trợ cấp. Một phần do việc tái sử dụng thông qua SIP không mang lại kết quả như mong đợi. Do đó, giải pháp thứ ba đã được phát triển vào năm 2018: chỉ định WSOSA. Trong WSOSA, điểm đến không gian cứng không còn có thể được thực hiện và không gian mở chiếm ưu thế. Chính phủ Flemish liên kết việc xác định WSOSA với nghị định về việc cung cấp một khoản phí khác cho chủ sở hữu trong trường hợp chỉ định lại. Nhóm công tác đặc biệt về chuyển đổi xây dựng đã tính toán phí ​​của chủ sở hữu mới này tăng từ 33 triệu Euro lên từ 122 đến 489 triệu Euro. Cho đến cuối năm 2022. Nghị định vẫn chưa được phê duyệt, do đó, chưa có một WSOSA nào được xác định.

Trên cơ sở kết quả kiểm toán, Bộ trưởng cho biết bà đã đưa vấn đề này lên ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của Bộ. Sau khi phê chuẩn nghị định, hiện đang được thảo luận tại Quốc hội Flemish, bà sẽ tiếp tục xác định các WSOSA./.

Theo Bản tin quốc tế của Vụ hợp tác Quốc tế Kiểm toán nhà nước tháng 2/2023