Quy định cơ chế tài chính mới cho dự án PPP và hợp đồng BT

Nghị định nêu rõ phương án tài chính của dự án PPP phải phản ánh đầy đủ chi phí và nguồn thu hợp pháp trong các giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và vận hành dự án. Doanh thu, chi phí của dự án PPP phải được quản lý, theo dõi, kê khai, hạch toán độc lập với các hoạt động kinh doanh khác của nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp dự án, theo đúng quy định tại Luật số 90/2025/QH15.
 
Phần vốn nhà nước tham gia dự án PPP quy định tại điểm a và c khoản 1 Điều 69 Luật PPP, cùng khoản thuế giá trị gia tăng tương ứng, không được tính vào phương án thu hồi vốn và lợi nhuận của nhà đầu tư. Doanh thu tính toán phương án tài chính bao gồm toàn bộ doanh thu từ sản phẩm, dịch vụ công và các nguồn thu khác theo hợp đồng dự án PPP. Các chỉ tiêu tài chính phải được tính trên cơ sở dòng tiền sau thuế, chiết khấu theo tỷ suất chiết khấu bình quân gia quyền; đồng tiền sử dụng trong phương án tài chính là Việt Nam đồng.
 
Nội dung phương án tài chính
 
Theo Nghị định, phương án tài chính trong Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc Báo cáo kinh tế – kỹ thuật phải bao quát đầy đủ các nội dung cốt lõi của dự án PPP. Cụ thể gồm: sơ bộ tổng mức đầu tư và tổng mức đầu tư dự án; cơ cấu nguồn vốn; dự kiến chi phí trong giai đoạn vận hành; phương án thu hồi vốn và lợi nhuận của nhà đầu tư đối với các dự án thu phí trực tiếp, dự án có cơ chế bao tiêu sản phẩm hoặc áp dụng hình thức kinh doanh khác theo quy định pháp luật.
 
Đối với các dự án thực hiện theo cơ chế Nhà nước thanh toán dựa trên chất lượng sản phẩm, dịch vụ công (hợp đồng BTL, BLT), phương án tài chính phải xác định rõ cách thức thu hồi vốn, lợi nhuận của nhà đầu tư. Riêng dự án BT thanh toán bằng ngân sách nhà nước, phương án thanh toán phải được xây dựng cụ thể theo quy định hiện hành.
 
Phương án tài chính cũng phải xác định các khoản nghĩa vụ nộp ngân sách (nếu có) đối với dự án PPP thực hiện theo hình thức hợp đồng O&M; các chỉ tiêu phân tích, đánh giá tính khả thi (trừ dự án BT); cùng những đề xuất về ưu đãi hoặc bảo đảm đầu tư.
 
Nghị định 312/2025/NĐ-CP đồng thời làm rõ các quy định liên quan đến nguồn vốn thực hiện dự án của nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án PPP; nguyên tắc quản lý, sử dụng và thanh toán vốn nhà nước; cũng như quy trình quyết toán công trình, hệ thống hạ tầng thuộc dự án PPP.
 
Nguồn vốn chủ sở hữu và lợi nhuận của nhà đầu tư
 
Về nguồn vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư, Nghị định quy định nhà đầu tư chịu trách nhiệm góp vốn chủ sở hữu tham gia dự án ppp theo quy định tại Điều 77 Luật ppp. Trong quá trình triển khai hợp đồng dự án ppp có sự thay đổi về cơ cấu nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn vốn nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án ppp huy động mà không làm thay đổi chủ trương đầu tư, mang lại hiệu quả cao hơn về tài chính, kinh tế - xã hội, các bên trong hợp đồng dự án ppp được xem xét, sửa đổi quy định về cơ cấu nguồn vốn trong hợp đồng dự án ppp.
 
Lợi nhuận của nhà đầu tư
 
Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư (trừ dự án BT) được quy định như sau:
 
Tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư tính toán trong giai đoạn lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi hoặc Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, Báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc Báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng được xác định trên cơ sở khung tỷ lệ lợi nhuận của dự án ppp do bộ, ngành ban hành và tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của các dự án ppp tương tự khác về loại hợp đồng dự án ppp, lĩnh vực, quy mô, tính chất dự án đã hoặc đang thực hiện (nếu có).
 
Tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu được xác định theo kết quả đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư. Trường hợp dự án ppp áp dụng hình thức chỉ định nhà đầu tư hoặc lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt để lựa chọn nhà đầu tư, cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án quyết định tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu trong phương án tài chính của dự án ppp.
 
Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư được tính từ thời điểm dự án được cấp có thẩm quyền cho phép đi vào vận hành, khai thác.
 
Nghị định nêu rõ, tỷ lệ lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của nhà đầu tư thực hiện dự án BT thanh toán bằng ngân sách nhà nước thực hiện theo quy định tại Chương VI Nghị định này.
 
Nguyên tắc thanh toán vốn nhà nước
 
Vốn nhà nước trong dự án PPP được giải ngân khi có kế hoạch vốn và dự toán ngân sách được giao theo quy định. Số vốn giải ngân không được vượt quá mức vốn nhà nước trong dự án đã phê duyệt và ghi trong hợp đồng. Thanh toán hằng năm không vượt kế hoạch vốn, dự toán ngân sách được bố trí cho dự án.
 
Đối với vốn đầu tư công hỗ trợ xây dựng hạng mục hạ tầng, việc thanh toán thực hiện theo giá trị khối lượng hoàn thành được xác nhận, bảo đảm phù hợp với tỷ lệ, tiến độ và điều kiện thanh toán trong hợp đồng PPP. Trong các hợp đồng BTL và BLT, thanh toán được thực hiện kể từ khi sản phẩm, dịch vụ công được cung cấp theo thỏa thuận; giá trị thanh toán định kỳ dựa trên khối lượng, chất lượng dịch vụ thực tế và kế hoạch vốn hằng năm.
 
Cơ quan quản lý vốn nhà nước trong dự án PPP chịu trách nhiệm xác định điều kiện giải ngân, giá trị đề nghị thanh toán, giám sát tỷ lệ vốn chủ sở hữu đã giải ngân và tính hợp pháp của hồ sơ thanh toán. Thời hạn thanh toán của cơ quan thanh toán tối đa không quá 2 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ theo quy định./.

Thảo chi