Tăng cường năng lực của Kiểm toán Nhà nước trong kiểm toán hoạt động các đơn vị quản lý tài chính công

Tham dự Hội thảo có trên 120 đại biểu đại diện Kiểm toán Nhà nước, Hiệp hội Kế toán công chứng Anh (ACCA), Kiểm toán Nhà nước Inđônêsia, các tổ chức quốc tế, các cơ quan Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, các Trường Đại học, Học viện, Viện nghiên cứu, các Hiệp hội nghề nghiệp, các công ty kiểm toán và các nhà khoa học, các nhà quản lý.

 

Hội thảo đã nghe chuyên gia trình bày 7 bài tham luận và các ý kiến tham gia thảo luận trực tiếp tại Hội thảo. Qua thảo luận, Hội thảo đã tập trung trao đổi và làm rõ khái niệm, yêu cầu và nguyên tắc xác định tiêu chí kiểm toán trong kiểm toán tài chính công của Kiểm toán Nhà nước; làm rõ mục đích, ý nghĩa, thuộc tính xác định tiêu chí kiểm toán, nguồn xây dựng tiêu chí đánh giá, các tiêu chuẩn cụ thể về tính kinh tế, tính hiệu lực, hiệu quả; quá trình xây dựng tiêu chí và các phương pháp xác định tiêu chí đánh giá trong việc hoàn thiện và nâng cao chất lượng các cuộc kiểm toán hoạt động.

 

Kiểm toán hoạt động là một loại hình kiểm toán mới, đang ở giai đoạn vừa hình thành, vừa phát triển đối với KTNN Việt Nam, Do đó, hệ thống quy trình, chuẩn mực, cẩm nang hướng dẫn cũng như mẫu biểu hồ sơ kiểm toán hoạt động chưa được xây dựng, ban hành đầy đủ và đồng bộ; lực lượng Kiểm toán viên của KTNN còn thiếu cả về số lượng, chất lượng, kinh nghiệm và kỹ năng; số lượng Kiểm toán viên được đào tạo, bồi dưỡng về loại hình kiểm toán kiểm toán hoạt động còn ít trong khi kiểm toán hoạt động đòi hỏi kiểm toán viên phải có những kiến thức sâu rộng trên các lĩnh vực, đặc biệt là khả năng phân tích, tổng hợp và đánh giá tính kinh tế, hiệu quả, hiệu lực trong việc quản lý nguồn lực tại các đơn vị được kiểm toán.

 

Tại hội thảo, các đại biểu tham dự đã trao đổi kinh nghiệm quốc tế về kiểm toán hoạt động; những bài học thực tế từ những khóa học về kiểm toán hoạt động tại Indonesia, Canada của Lãnh đạo KTNN Chuyên ngành và Khu vực đã được tham gia; kinh nghiệm của các công ty kiểm toán độc lập về nâng cao chất lượng các cuộc kiểm toán... từ đó phân tích, đánh giá thực trạng việc xác định tiêu chí trong lĩnh vực kiểm toán hoạt động của Kiểm toán Nhà nước.

 

Hội thảo đã chỉ ra những mặt còn hạn chế, bất cập trong thực hiện kiểm toán như: Tiêu chí kiểm toán của nhiều cuộc kiểm toán chưa được định hình, việc chọn chủ đề kiểm toán chưa được chú trọng trong quá trình xây dựng, khảo sát, lập kế hoạch kiểm toán, dẫn đến một số cuộc kiểm toán có kết quả không tương xứng với mục tiêu đặt ra do thông tin, bằng chứng thu thập để đánh giá không đầy đủ; Mục tiêu đánh giá toàn bộ tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả của một số cuộc kiểm toán là quá lớn và dàn trải, dẫn đến không thiết lập đủ tiêu chí để đánh giá và có kết luận thỏa đáng; Nhiều cuộc kiểm toán chưa thiết lập được hệ thống tiêu chí kiểm toán đảm bảo tính đầy đủ, phù hợp, tương thích và khách quan, gắn liền với thực tiễn và có tính khả thi về nội dung, chủ đề cần đánh giá; Chưa có sự phối hợp đồng bộ giữa Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan, đơn vị trong việc xây dựng những mô hình chuẩn, những thông lệ tốt trong kiểm toán tài chính công làm căn cứ xác định các tiêu chí kiểm toán.

 

Với tinh thần khoa học và tập trung cao, Hội thảo đã thảo luận và đề xuất nhiều ý kiến về nội dung và sự cần thiết của kiểm toán hoạt động; mối quan hệ giữa kiểm toán hoạt động với vai trò, vị thế, giá trị và lợi ích của Kiểm toán Nhà nước trong việc thực hiện kiểm toán hoạt động; khẳng định tầm quan trọng của  KTNN trước công chúng, quốc hội và chính phủ. Hội thảo đã tập trung bàn luận các định hướng xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả trong kiểm toán hoạt động của Kiểm toán Nhà nước, bao gồm: Định hướng xây dựng tiêu chí theo hai mục tiêu: Định hướng về yêu cầu, cơ sở, phương pháp xây dựng tiêu chí để kiểm toán viên có thể chủ động, sáng tạo khi lựa chọn, xây dựng các tiêu chí kiểm toán hoạt động; Định hướng các tiêu chí tổng hợp, phổ quát nhằm đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong triển khai áp dụng, là cơ sở để kiểm toán viên xây dựng các tiêu chí cụ thể, đặc thù đối với từng cuộc kiểm toán, từng lĩnh vực kiểm toán và nội dung kiểm toán. Định hướng xây dựng tiêu chí theo ba bước: Xác lập mục tiêu kiểm toán hoạt động đối với các cuộc kiểm toán; Xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả; Vận dụng các tiêu chí đã xây dựng trong từng lĩnh vực kiểm toán và trong từng cuộc kiểm toán. Đối với mỗi cuộc kiểm toán, định hướng xây dựng, phát triển tiêu chí từ khâu lựa chọn chủ đề kiểm toán, lập kế hoạch kiểm toán đến khâu thực hiện kiểm toán.

 

Tại Hội thảo, các ý kiến tham luận và thảo luận đã xác định những điều kiện cần thiết, đề xuất các sáng kiến và giải pháp hoàn thiện việc xác định tiêu chí đánh giá. Trong đó, nhấn mạnh các giải pháp: Tăng cường nhận thức đầy đủ về kiểm toán hoạt động; nhận thức vai trò, ý nghĩa, vị trí của kiểm toán hoạt động đối với việc nâng cao vị thế của Kiểm toán Nhà nước. Đặc biệt là vấn đề tăng cường nhận thức khi chuyển đổi và tăng cường loại hình kiểm toán hoạt động; Sớm hoàn thiện chiến lược phát triển và kế hoạch hành động, trong đó xác định lộ trình, bước đi cho việc xây dựng, hình thành và nâng cao chất lượng kiểm toán hoạt động. Hoàn thiện cơ sở pháp lý đầy đủ, toàn diện cho tổ chức và hoạt động của kiểm toán hoạt động; Xây dựng và ban hành các hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ trong kiểm toán hoạt động phù hợp với thông lệ quốc tế, tuân thủ pháp luật Việt Nam và bao quát đặc thù, đặc điểm của Việt Nam; Xây dựng, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực phục vụ phát triển kiểm toán hoạt động; Xây dựng hệ thống dữ liệu cung cấp thông tin, tăng cường năng lực và hợp tác quốc tế trong kiểm toán hoạt động, tăng cường trao đổi kinh nghiệm với các SAI trên thế giới; Tăng cường mối quan hệ và phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, các cơ quan quản lý và đơn vị được kiểm toán, các chuyên gia trong từng lĩnh vực đối với việc xây dựng và lựa chọn tiêu chí kiểm toán hoạt động./.