Quốc hội thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2021
Trước đó, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Báo cáo về công tác PCTN năm 2021. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo về công tác PCTN năm 2021.
Không ngừng, không nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng
Thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long đã trình bày Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2021 trước Quốc hội. Theo đó, mặc dù có nhiều khó khăn do đại dịch Covid-19 diễn biến rất phức tạp nhưng công tác PCTN vẫn tiếp tục được đẩy mạnh, đạt nhiều kết quả quan trọng; sự phối hợp đồng bộ giữa công tác kiểm tra, giám sát của Đảng, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án đối với các vụ việc, vụ án tham nhũng, tiêu cực được thực hiện ngày càng chặt chẽ, có hiệu quả... qua đó gắn PCTN với công tác tổ chức, cán bộ, xử lý nghiêm sai phạm theo quy định về kỷ luật của Đảng, Nhà nước và xử lý hình sự, khẳng định quyết tâm mạnh mẽ, “không ngừng”, “không nghỉ”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ” trong đấu tranh PCTN.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, thực hiện theo Quy định số 32-QĐ/TW được Bộ Chính trị ban hành ngày 16/9/2021 về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, chế độ làm việc, quan hệ công tác của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực, Ban Chỉ đạo đã sâu sát, quyết liệt, chỉ đạo toàn diện công tác PCTN; tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác giám định, định giá tài sản, nâng cao hiệu quả công tác thu hồi tài sản; phát huy ngày càng hiệu quả cơ chế chỉ đạo, xử lý các vụ án, vụ việc thuộc diện Ban chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Công tác xây dựng, hoàn thiện chể chế, chính sách về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN được tiếp tục quan tâm...
Trong chỉ đạo, điều hành, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương bám sát và triển khai quyết liệt các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, các Nghị quyết của Quốc hội liên quan đến công tác đấu tranh PCTN, nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân; chủ động, linh hoạt, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành nhưng luôn bám sát thực tiễn, nhận diện đúng tình hình để đưa ra quyết sách kịp thời, chính xác, đạt hiệu quả cao nhất trong công tác PCTN; không để công việc trì trệ do ảnh hưởng của dịch bệnh, kiên quyết xử lý nghiêm mọi trường hợp lợi dụng công tác phòng, chống dịch bệnh để tham nhũng, tiêu cực, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.
Theo Bộ trưởng Lê Thành Long, trong năm 2021, công tác PCTN đã đạt được những kết quả quan trọng về nhiều mặt như: Lãnh đạo, chỉ đạo về PCTN; xây dựng, hoàn thiện thể chế về PCTN; tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, phát huy vai trò, trách nhiệm của xã hội và hợp tác quốc tế trong PCTN; kiện toàn tổ chức, đẩy mạnh hoạt động của các đơn vị chuyên trách chống tham nhũng; thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; tăng cường PCTN tại các doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước; thanh tra, kiểm toán, giải quyết khiếu nại, tố cáo góp phần phòng ngừa, phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng.
Trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tiếp tục tăng cường, kịp thời phổ biến, tổ chức quán triệt các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về PCTN gắn với việc thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Chỉ rõ một số tồn tại, khó khăn, hạn chế trong công tác phòng, chống tham nhũng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho rằng, các hạn chế, thiếu sót nêu trên là do còn có khoảng cách giữa quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước và hành động thực tế của một số cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, cơ quan, đơn vị, địa phương; cơ chế kiểm soát quyền lực chưa đủ mạnh, chậm được hoàn thiện; tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan, đơn vị chức năng PCTN vẫn còn hạn chế, bất cập; Việc thực hiện dân chủ cơ sở có nơi chưa tốt; cơ chế khuyến khích, bảo vệ người dân tham gia phát hiện, tố giác, đấu tranh với các hành vi tiêu cực, tham nhũng thực hiện chưa hiệu quả.
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế nêu trên và nâng cao hiệu quả của công tác PCTN, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, cần xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế về quản lý kinh tế xã hội, PCTN đồng bộ, thống nhất, đi vào thực tiễn và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả; kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa, chủ động phát hiện, xử lý kịp thời, đồng bộ, nghiêm minh các hành vi tham nhũng, với nguyên tăc không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Kết quả của thanh tra, kiểm toán nhà nước, giải quyết khiếu nại, tố cáo góp phần phát hiện, xử lý tham nhũng
Báo cáo tóm tắt thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác PCTN năm 2021, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, năm 2021, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, công tác PCTN vẫn tiếp tục được đẩy mạnh với quyết tâm chính trị cao hơn, hành động mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả tích cực. Tham nhũng tiếp tục được kiềm chế, có chiều hướng thuyên giảm, qua đó góp phần củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân vào quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.
Năm 2021, công tác thanh tra, kiểm toán tiếp tục được chú trọng, tập trung vào các lĩnh vực có nhiều dư luận về tiêu cực, tham nhũng; tích cực đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện kết luận, kiến nghị sau thanh tra, kiểm toán. Qua công tác thanh tra, kiểm toán đã phát hiện sai phạm và kiến nghị thu hồi cho Nhà nước hàng chục nghìn tỷ đồng, hàng nghìn héc ta đất; xử lý nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm; kịp thời chuyển những vụ việc có dấu hiệu tội phạm cho cơ quan điều tra. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Ủy ban Tư pháp, việc xử lý vi phạm được phát hiện qua công tác thanh tra, kiểm toán, giải quyết khiếu nại, tố cáo còn chưa tương xứng với tính chất, mức độ của hành vi vi phạm, chủ yếu là xử lý hành chính, kỷ luật. Việc tiếp công dân ở một số đơn vị, địa phương chưa được thực hiện nghiêm theo quy định của pháp luật.
Về kết quả phát hiện, xử lý tham nhũng, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, công tác phát hiện, xử lý tham nhũng vẫn còn có những hạn chế nhất định; có trường hợp vi phạm rất nghiêm trọng xảy ra từ nhiều năm trước nhưng chậm được phát hiện, xử lý, gây ảnh hưởng đến công tác cán bộ của Đảng và Nhà nước. Công tác tự kiểm tra, tự phát hiện tham nhũng trong nội bộ vẫn là khâu yếu. Chất lượng, tiến độ giải quyết một số vụ việc, vụ án tham nhũng còn chưa đạt yêu cầu. Kết quả công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh tế còn thấp.
Cơ bản tán thành với những đánh giá của Chính phủ về tình hình tham nhũng năm 202, Ủy ban Tư pháp đề xuất 03 kiến nghị đối với Chính phủ, các Bộ, ngành hữu quan, trong đó: Đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ rệt hơn công tác phát hiện, xử lý tham nhũng ở các Bộ, ngành, địa phương, nhất là việc tự kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.
Đề nghị Chính phủ, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Tòa án Nhân dân tối cao trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn tăng cường chỉ đạo xử lý nghiêm tình trạng tham nhũng, tiêu cực tại các cơ quan có chức năng PCTN, các cơ quan tư pháp.
Đề nghị Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán nhà nước, các cơ quan hữu quan tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; tập trung hơn vào những lĩnh vực nổi cộm, đang gây bức xúc trong dư luận gần đây như lĩnh vực y tế, giáo dục, việc tổ chức triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ và phòng, chống dịch bệnh Covid-19, việc huy động các khoản đóng góp của nhân dân để hoạt động từ thiện...
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán trong phòng, chống tham nhũng
Thảo luận trực tuyến về công tác PCTN năm 2021, các đại biểu đồng tình với các báo cáo và đánh giá cao những kết quả đạt được trong công tác PCTN. Sau 3 năm triển khai áp dụng Luật Phòng, chống tham nhũng, 2 năm thực hiện mở rộng PCTN tại các doanh nghiệp, tổ chức, khu vực ngoài Nhà nước, tình hình tham nhũng được kiềm chế, từng bước thuyên giảm.
Các đại biểu cho rằng, điểm đổi mới, đóng góp lớn vào kết quả PCTN năm 2021 là trong quá trình thanh tra, nếu phát hiện vi phạm nghiêm trọng có thể chuyển ngay đến cơ quan điều tra, không cần chờ đến khi kết thúc thanh tra. Điều này đã góp phần ngăn chặn kịp thời hậu quả, thu hồi tối đa tài sản tham nhũng.
Tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong công tác PCTN như: Việc thực hiện một số giải pháp phòng ngừa tham nhũng còn mang tính hình thức, thiếu đồng bộ, kiểm tra, đánh giá chưa thường xuyên; việc xử lý tài sản liên quan đến các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế còn chậm; tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng còn thấp so với tài sản bị chiếm đoạt, thiệt hại...
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế trên, các đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ rệt hơn trong công tác phát hiện, xử lý tham nhũng ở các bộ, ngành, địa phương, nhất là việc tự kiểm tra, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ; xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, tiêu cực, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp.
Các đại biểu cũng đề nghị cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, tập trung hơn vào những lĩnh vực nổi cộm, đang gây bức xúc trong dư luận gần đây như lĩnh vực y tế, giáo dục, việc tổ chức triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về hỗ trợ và phòng, chống dịch bệnh Covid-19, việc huy động các khoản đóng góp của nhân dân trong hoạt động từ thiện...
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Đoàn ĐBQH tỉnh Bến Tre) đồng tình và đánh giá cao những kết quả đạt được trong công tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian qua.
Chỉ ra những tồn tại, bất cập cần làm rõ trong công tác phòng, chống tham nhũng, đại biểu kiến nghị cần phân tích, làm rõ nguyên nhân việc gia tăng này là do chọn đúng đối tượng thanh tra, kiểm tra; do đổi mới phương pháp thanh tra; hay do tình hình tham nhũng trong khu vực ngoài nhà nước có xu hướng gia tăng.
Đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thuỷ kiến nghị Chính phủ cần phân tích, làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan về công tác phòng, chống tham nhũng, có giải pháp hạn chế tối đa tồn tại hạn chế đã được chỉ ra; tăng cường đổi mới phương thức, hình thức, đối tượng tuyên truyền để kịp thời ngăn chặn hành vi tham nhũng ở khu vực ngoài Nhà nước.
Thảo luận tại điểm cầu tỉnh Bắc Giang, đại biểu Trần Văn Tuấn (đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang) cho rằng, quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Tuy nhiên, quyền lực Nhà nước nếu không được kiểm soát tốt sẽ dẫn đến sự tha hóa, lạm quyền, lộng quyền; là nguyên nhân sâu xa, gốc rễ của tham nhũng, quan liêu.
Đại biểu Trần Văn Tuấn đề nghị Trung ương, Quốc hội, Chính phủ cần đẩy mạnh hơn nữa cơ chế kiểm soát quyền lực Nhà nước. Theo đó, Quốc hội cần giao cho Chính phủ và các cơ quan chức năng liên quan sớm nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung Luật Khiếu nại và Luật Tố cáo, tháo gỡ những bất cập trong quy định về trách nhiệm và trình tự giải quyết khiếu nại, tố cáo, tránh tình trạng các khiếu nại về hành vi hành chính, cơ quan hành chính lại do chính các cơ quan hành chính giải quyết, dẫn đến thiếu khách quan, thiếu nghiêm túc, chậm trễ trong việc giải quyết khiếu nại./.
M. Thúy
