Nghiệm thu đề tài NCKH cấp Bộ “Thực trạng và giải pháp chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN”

Báo cáo tại buổi nghiệm thu, Ban chủ nhiệm đề tài cho biết: Trong những năm qua, hoạt động kiểm toán thu ngân sách Nhà nước là một trong những nhiệm vụ chính của KTNN, đã đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Với việc liên tục hoàn thiện địa vị pháp lý và đổi mới chuẩn mực, quy trình chuyên môn, nghiệp vụ kiểm toán của KTNN, tính chuyên nghiệp trong công tác kiểm toán nói chung và kiểm toán thuế tại KTNN ngày càng được nâng cao. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tình trạng nợ thuế, trốn thuế và gian lận thuế ngày càng phức tạp, vì vậy, việc nghiên cứu đề tài “Thực trạng và giải pháp chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước” có ý nghĩa quan trọng và cần thiết.

Để đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài, Ban chủ nhiệm đề tài sử dụng các phương pháp nghiên cứu lý thuyết, thực tiễn, thống kê, so sánh, phân tích, tổng hợp về các vấn đề về chống thất thu, gian lận thuế thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN.

Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được trình bày thành 3 chương: Chương 1: Tổng quan về chống thất thu, gian lận thuế; Chương 2: Thực trạng về chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN; Chương 3: Giải pháp chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN.

Các thành viên Hội đồng nghiệm thu đánh giá mục tiêu nghiên cứu của Đề tài rõ ràng, cụ thể, thiết thực; đối tượng và phạm vi nghiên cứu phù hợp với mục tiêu, đảm bảo xác định được nội dung và cơ sở để khẳng định được kết quả nghiên cứu đúng đắn, sát thực nhằm đạt được mục tiêu đã định. Đề tài là một công trình nghiên cứu công phu, chất lượng, thể hiện được sự nghiêm túc, trách nhiệm của Ban chủ nhiệm trong nghiên cứu.

Tuy nhiên, để đề tài hoàn thiện hơn, Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban chủ nhiệm đề tài nghiên cứu bổ sung thêm một số nội dung về lý luận đối với vấn đề “Chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của Kiểm toán nhà nước” tại Chương I.

Về Chương II, Ban đề tài đã khái quát các số liệu theo từng sắc thuế và từng năm, thuận tiện hơn cho việc theo dõi, tuy nhiên, nếu có thể hệ thống các số liệu này theo biểu đồ thì sẽ có cái nhìn trực quan và rõ ràng hơn; cân nhắc sửa tên mục thành “Thực trạng hoạt động kiểm toán công tác quản lý thuế, kiểm toán thuế, kiểm tra đối chiếu người nộp thuế của KTNN”; bổ sung nghiên cứu thực trạng về chống thất thu thuế, gian lận thuế; giải pháp và kiến nghị liên quan đến thuế xuất nhập khẩu thuộc phạm vi nghiên cứu của Đề tài.

Về Chương III, Hội đồng đề nghị Ban chủ nhiệm điều chỉnh cho phù hợp giữa tiêu đề mục 3.2.1 về hoàn thiện quy trình kiểm toán công tác quản lý thuế, kiểm toán thuế, kiểm tra đối chiếu người nộp thuế và nội dung trình bày. Cân nhắc giải pháp 3.2.5 “xây dựng chế tài xử lý vi phạm trong hoạt động kiểm toán của KTNN”, do hiện nay KTNN có chủ trương không tiếp tục xây dụng Nghị định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực kiểm toán. Bổ sung các kết quả nghiên cứu để đưa ra các giải pháp về tăng cường kiểm toán hoạt động; áp dụng công nghệ kiểm toán hiện đại; 4 giải pháp chi tiết liên quan đến giải pháp “Nâng cao chất lượng đội ngũ Kiểm toán viên trong kiểm toán lĩnh vực thuế”…
 
Kết luận buổi nghiệm thu, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao sự cố gắng, nỗ lực của Ban chủ nhiệm đề tài trong quá trình tổ chức nghiên cứu. Với kết cấu 03 Chương, đề tài đã hệ thống những vấn đề cơ bản về thuế, hoạt động quản lý thuế, các hành vi gian lận và trốn thuế, vai trò của KTNN về quản lý thuế, chống thất thu thuế trong hoạt động kiểm toán; tổng hợp, phân tích và đánh giá thực trạng kiểm toán công tác quản lý thuế, kiểm tra, đối chiếu người nộp thuế, thực trạng về chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN giai đoạn 2017-2020; đề xuất các nhóm giải pháp để hoàn thiện công tác kiểm toán, chống thất thu, gian lận thuế ở Việt Nam thông qua hoạt động kiểm toán của KTNN, từ đó đưa ra các kiến nghị cho Lãnh đạo KTNN, các cơ quan chức năng để thực hiện các giải pháp đã được Ban đề tài đề xuất.

Thông tin nội dung và kết quả nghiên cứu của Đề tài thiết thực gắn với thực tiễn ứng dụng. Đề tài cần tiếp thu, hoàn thiện một số ý kiến của Hội đồng để sát thực, đạt kết quả tốt, có giá trị và khả thi hơn.

Đề tài được Hội đồng nghiệm thu thông qua và xếp loại khá./.

Hà Linh