Vai trò của Kiểm toán nhà nước trong kiểm toán tài chính công gắn với việc nâng cao năng lực quản trị quốc gia

GS.TS Đoàn Xuân Tiên – Phó Chủ tịch Hội đồng khoa học KTNN là Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu.

Báo cáo trước Hội đồng, Ths. Võ Tiến Thịnh cho biết: Qua gần 35 năm đổi mới, mặc dù đạt được nhiều thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội, chất lượng quản trị quốc gia của Việt Nam được cải thiện nhưng chưa được như kỳ vọng, đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của đất nước. Các cuộc tranh luận tại Việt Nam trong thời gian qua cho thấy, những thể chế nền tảng của kinh tế thị trường đã được nhận thức khá đầy đủ, tuy nhiên nỗ lực xây dựng hoặc vận dụng các thể chế này trong thực tiễn vẫn chưa mang lại kết quả rõ rệt. Nguyên nhân cơ bản do Việt Nam vẫn chưa thiết lập được một môi trường quản trị quốc gia (QTQG) phù hợp và hiện đại, giúp các nỗ lực cải cách thể chế kinh tế có thể tiến xa hơn, bắt kịp với chuẩn mực thế giới.

Theo ông Võ Tiến Thịnh, KTNN là một phần không thể thiếu của QTQG, thực hiện chức năng của mình theo quy định của pháp luật, đảm bảo chức năng giám sát, kiểm tra, đánh giá, và đưa ra những kiến nghị về quản lý và sử dụng tài chính công và tài sản công, từ đó góp phần nâng cao năng lực QTQG. Cho đến nay tại Việt Nam nói chung và tại KTNN nói riêng đã có nhiều công trình nghiên cứu những lợi ích, những đóng góp của KTNN nhằm nâng cao năng lực quản lý tài chính công, tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống và toàn diện những đóng góp của KTNN thông qua việc kiểm toán tài chính công với việc nâng cao năng lực QTQG. “Trong bối cảnh đó, nhóm nghiên cứu đã lựa chọn chủ đề Vai trò của Kiểm toán nhà nước trong kiểm toán tài chính công gắn với việc nâng cao năng lực QTQG để nghiên cứu. Đây là vấn đề mới, rộng và phức tạp nhưng có tính thời sự cao không chỉ có ý nghĩa về mặt khoa học mà còn có ý nghĩa về mặt thực tiễn sâu sắc ở nước ta trong giai đoạn hiện nay” – ông Võ Tiến Thịnh nói.

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm đánh giá thực trạng: Kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN, kiểm toán doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) và quản lý nợ công giai đoạn 2014 đến nay trong việc góp phần nâng cao năng lực QTQG; nhận diện được những khó khăn và thách thức trong kiểm toán tài chính công để nâng cao năng lực QTQG. Từ đó đưa ra những kiến nghị mục tiêu, nội dung, phạm vi và phương thức kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN, kiểm toán DNNN và kiểm toán quản lý nợ công để nâng cao năng lực QTQG.

Ngoài phần mở đầu và kết luận, đề tài được kết cấu làm 3 chương: Chương 1 - Lý luận chung về quản trị quốc gia và vai trò của KTNN trong kiểm toán tài chính công góp phần nâng cao năng lực QTQG; Chương 2 - Thực trạng kiểm toán tài chính công của KTNN góp phần nâng cao năng lực QTQG; Chương 3 - Kiến nghị mục tiêu, nội dung và phương thức kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN, kiểm toán DNNN và doanh nghiệp có vốn Nhà nước chi phối và kiểm toán quản lý nợ công để nâng cao năng lực QTQG.
 

Tại buổi nghiệm thu, các thành viên Hội đồng đánh giá: Đề tài có giá trị khoa học cao, trong đó đã tổng hợp, phân tích khá toàn diện thực trạng kiểm toán tài chính công, vai trò kết quả kiểm toán tài chính công của KTNN trong việc góp phần nâng cao năng lực QTQG. Trong từng lĩnh vực kiểm toán, đề tài đã mô tả được tình hình thực hiện, những đóng góp của cuộc kiểm toán, những hạn chế kiểm toán và chỉ rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế đó. Đây là các kết quả nghiên cứu quan trọng làm cơ sở cho việc định hướng và giải pháp hoàn thiện tại chương 3.

Để đề tài có giá trị khoa học và tính thuyết phục cao hơn, Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban đề tài xem xét, nghiên cứu làm rõ năng lực QTQG nhằm nâng cao năng lực: Xây dựng chính sách; quản trị quản lý nguồn lực; đánh giá phân tích chính sách tiền tệ và dự báo tình hình; điều hành và ứng phó với các tình huống biến động kinh tế, xã hội, môi trường…

Đồng thời, đề nghị Ban đề tài nghiên cứu làm rõ thực trạng kiểm toán tài chính công góp phần nâng cao năng lực QTQG; đánh giá vai trò của kiểm toán tài chính công gắn với nâng cao năng lực QTQG cần tập trung đánh giá tác động của KTNN vào việc sử dụng các công cụ QTQG, thông qua các chính sách điều hành.

Đề nghị Ban đề tài nên xem xét việc tiếp cận nghiên cứu từ công tác kiểm toán tổng quyết toán NSNN hàng năm của KTNN, từ đó phân tích, đánh giá các nội dung quản lý tài chính công theo mỗi lĩnh vực để đảm bảo tính bao quát và gắn với mục tiêu “nâng cao năng lực QTQG”. Đối với các kiến nghị giải pháp cần căn cứ vào đánh giá bất cập, tồn tại ở chương 2 và yêu cầu QTQG để hoàn thiện các giải pháp cho phù hợp. Đồng thời cần căn cứ vào Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 về phát triển năng lực kiểm toán để có định hướng hoàn thiện kiểm toán.

Phát biểu kết luận cuộc họp, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu Đoàn Xuân Tiên đề nghị Ban đề tài nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến nhận xét của Hội đồng, hoàn thiện đề tài và gửi về Văn phòng Hội đồng trong vòng 30 ngày, kể từ ngày nghiệm thu.

Đề tài được xếp loại Khá./.

M. Thúy