Quốc hội nghe Báo cáo quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2020

Tỷ lệ nợ công giảm xuống còn 55,2% GDP

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khoá XIV đã thông qua Nghị quyết số 86/2019/QH14 về dự toán thu, chi NSNN năm 2020. Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIV có Nghị quyết số 128/2020/QH14 về dự toán NSNN năm 2021, trong đó quyết định bổ sung dự toán thu, dự toán chi NSNN năm 2020, đồng thời cho phép tăng bội chi ngân sách Trung ương (NSTW) để đảm bảo cân đối NSNN năm 2020.

Theo đó, tổng số thu NSNN năm 2020 được quyết định là 1.539.052,8 tỷ đồng, tổng số chi NSNN là 1.773.766,2 tỷ đồng, bội chi NSNN tối đa là 368.300 tỷ đồng, tương đương 5,41% GDP kế hoạch.

Bộ trưởng cho biết, về quyết toán thu NSNN, dự toán là 1.539.052,8 tỷ đồng; quyết toán là 1.510.579,2 tỷ đồng, giảm 1,9% (28.473,6 tỷ đồng) so với dự toán; trong đó, thu NSTW giảm 92.076,6 tỷ đồng, thu ngân sách địa phương (NSĐP) tăng 63.603 tỷ đồng.

Về quyết toán chi NSNN, dự toán là 1.773.766,2 tỷ đồng; quyết toán là 1.709.523,7 tỷ đồng, bằng 96,4% (giảm 64.242,5 tỷ đồng) so với dự toán; trong đó quyết toán chi NSTW là 647.851,1 tỷ đồng, bằng 90% so với dự toán; quyết toán chi NSĐP là 1.061.672,6 tỷ đồng, bằng 100,7% so với dự toán.

Về bội chi NSNN, dự toán Quốc hội quyết định đầu năm là 234.800 tỷ đồng, bằng 3,44% GDP. Tại Nghị quyết số 128/2020/QH14 ngày 12/11/2020, Quốc hội cho phép tăng bội chi NSTW thêm tối đa 133.500 tỷ đồng. Khi đó, số bội chi NSNN Quốc hội cho phép là 368.300 tỷ đồng, tương đương 5,41% GDP kế hoạch.

Quyết toán số bội chi NSNN là 216.405,6 tỷ đồng, bằng 3,44% GDP thực hiện, giảm 18.394,4 tỷ đồng so với dự toán đầu năm theo Nghị quyết số 86/2019/QH14 và giảm 151.894,4 tỷ đồng so với mức Quốc hội cho phép theo Nghị quyết số 128/2020/QH14. Nguồn bù đắp bội chi NSTW từ vay trong nước là 178.515,2 tỷ đồng; vay ngoài nước là 34.573,4 tỷ đồng.

Trên cơ sở các nội dung đã báo cáo, Chính phủ trình Quốc hội xem xét, phê chuẩn quyết toán tổng số thu cân đối NSNN là 2.279.735,6 tỷ đồng, trong đó số thu NSNN theo dự toán là 1.510.579,2 tỷ đồng, thu chuyển nguồn năm 2019 sang năm 2020 là 592.648,8 tỷ đồng, thu từ kết dư năm 2019 là 173.819,1 tỷ đồng và thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của Luật NSNN là 2.688,5 tỷ đồng.

Đồng thời, xem xét, phê chuẩn quyết toán tổng số chi cân đối NSNN là 2.352.929,8 tỷ đồng, trong đó chi NSNN theo dự toán là 1.709.523,7 tỷ đồng, chi chuyển nguồn sang năm 2021 là 643.406,1 tỷ đồng. Bội chi NSNN 216.405,6 tỷ đồng, bằng 3,44% GDP, bao gồm: Bội chi NSTW là 213.088,6 tỷ đồng, bội chi NSĐP là 3.317 tỷ đồng.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, với kết quả quyết toán năm 2020 trên, tổng thu NSNN 5 năm 2016-2020 đạt 6,918 triệu tỷ đồng, bằng 100,8% kế hoạch; tỷ lệ huy động đạt 25,3% GDP (mục tiêu là 23,5% GDP); cơ cấu thu chuyển biến tích cực, theo hướng bền vững hơn, tỷ trọng thu nội địa đến năm 2020 đạt 85,6% tổng thu NSNN (mục tiêu là 84-85%).

Nhờ kiểm soát bội chi NSNN và cơ cấu lại nợ công, nên tỷ lệ nợ công đã giảm mạnh từ mức 63,7% GDP cuối năm 2016 xuống 55,2% GDP cuối năm 2020. Trong đó, kỳ hạn nợ được kéo dài, chi phí huy động giảm, củng cố an toàn, an ninh tài chính quốc gia, giúp tạo dư địa để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, ứng phó kịp thời với dịch bệnh.
 
Chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương làm rõ các tồn tại, hạn chế trong lập, chấp hành, quyết toán NSNN

Báo cáo thẩm tra quyết toán NSNN năm 2020, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Thị Phú Hà khẳng định: Chính phủ và Kiểm toán nhà nước đã có Báo cáo quyết toán NSNN năm 2020 và Báo cáo kiểm toán quyết toán NSNN năm 2020 gửi Quốc hội. Báo cáo cho thấy, năm 2020, với sự nỗ lực, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, nhiều Bộ, ngành, địa phương đã phấn đấu chấp hành tốt dự toán và công tác quyết toán NSNN.
 
Uỷ ban Tài chính - Ngân sách cơ bản nhất trí với các đánh giá về những khó khăn và kết quả đạt được nêu trong Báo cáo quyết toán NSNN năm 2020 của Chính phủ. Tuy nhiên, bên cạnh các kết quả đạt được, báo cáo của Kiểm toán nhà nước còn nêu nhiều tồn tại, hạn chế trong công tác lập, chấp hành dự toán, thẩm định quyết toán NSNN năm 2020 tại một số bộ, ngành, địa phương.

Cụ thể, việc lập dự toán thu NSNN và kế hoạch vốn đầu tư phát triển chưa sát thực tế, nhất là dự toán thu tiền sử dụng đất do các địa phương lập 5 năm không sát với khả năng thực hiện, vượt nhiều so với dự toán, dự toán thu năm sau thấp hơn so với thực hiện thu năm trước; một số địa phương lập dự toán chưa đầy đủ, bao quát hết nguồn thu; kế hoạch vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN không sát khả năng thực hiện, đăng ký nhu cầu vốn không chính xác, dẫn đến phải điều chỉnh kế hoạch 3 lần; hủy kế hoạch vốn ngoài nước 14.598 tỷ đồng…

Bên cạnh đó, việc chấp hành dự toán NSNN vẫn còn một số tồn tại, hạn chế kéo dài nhiều năm như: Giao kế hoạch vốn đầu tư công chậm; phải điều chỉnh, bổ sung kế hoạch vốn nhiều lần trong năm, bổ sung điều chỉnh vốn không đúng thời gian quy định; phân bổ kế hoạch vốn không đúng quy định, phân bổ vốn cho các dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không xác định danh mục dự án cụ thể; không có trong danh mục kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020, không đúng thứ tự ưu tiên theo quy định; chưa tuân thủ thứ tự ưu tiên trong bố trí vốn dự phòng chung nguồn ngân sách Trung ương; phân bổ vốn chi tiết vượt mức kế hoạch đầu tư công trung hạn...

Đáng chú ý, giao dự toán chi thường xuyên nguồn NSNN chậm không phân khai hết dự toán từ đầu năm; giao bổ sung dự toán vào thời điểm cuối năm không đúng quy định Luật NSNN; hạch toán và kê khai thiếu doanh thu, xác định sai chi phí diễn ra khá phổ biến tại một số đơn vị được kiểm toán, dẫn đến tính thiếu thuế giá trị gia tăng (GTGT), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) và thuế thu nhập cá nhân. Kiểm toán nhà nước xác định số phải nộp NSNN tăng thêm 8.802,6 tỷ đồng.

Ngoài ra, công tác quyết toán NSNN cũng còn một số tồn tại, hạn chế, như: Chậm gửi báo cáo quyết toán năm 2020; một số địa phương còn quyết toán một số khoản chi chưa đúng quy định, phải xử lý sang năm sau; một số tồn tại, sai sót kéo dài từ nhiều năm trước nhưng chỉ khi Kiểm toán nhà nước thực hiện kiểm toán mới được kiến nghị xử lý…

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương làm rõ các tồn tại, hạn chế trong lập, chấp hành, quyết toán NSNN nêu trong Báo cáo kiểm toán NSNN năm 2020 tại các Bộ, ngành, địa phương của Kiểm toán nhà nước. Đặc biệt làm rõ đối với công tác lập dự toán thu tiền sử dụng đất hàng năm không sát, dẫn đến bị động trong quản lý, điều hành kế hoạch đầu tư trung hạn và hằng năm, không phát huy được hết hiệu quả đầu tư từ nguồn thu này.

Về chi ngân sách, Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ cũng đặc biệt lưu ý, đến chi chuyển nguồn NSNN. Theo đó, Quốc hội đã ban hành nhiều Nghị quyết yêu cầu tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, nâng cao hiệu quả sử dụng NSNN; giảm mạnh chuyển nguồn, kết dư NSĐP. Tuy nhiên, số chi chuyển nguồn năm 2020 tiếp tục khá lớn, tăng cao hơn năm trước. Với số chi chuyển nguồn và số kết dư NSĐP năm 2020 quá lớn, gấp hơn 1,8 lần tổng mức vay của NSNN năm 2020. “Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý cụ thể đối với tổ chức, cá nhân nhiều năm vi phạm trong lập, chấp hành dự toán, quyết toán NSNN; thực hiện nghiêm các giải pháp tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong quản lý, sử dụng NSNN theo đúng các Nghị quyết của Quốc hội” - bà Nguyễn Thị Phú Hà nêu.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ, Kiểm toán nhà nước tiếp tục rà soát thông tin, số liệu chuyển nguồn, trong đó đặc biệt lưu ý đối với số chuyển nguồn chi đầu tư, chỉ được chuyển nguồn số vốn kế hoạch đầu tư năm 2019, 2020 và các khoản chi đã được Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho phép kéo dài sang năm 2021 và các năm sau; thu hồi toàn bộ số vốn chuyển nguồn kế hoạch vốn đầu tư năm 2018 trở về trước và các khoản chuyển nguồn không đúng quy định khác theo đúng quy định của Luật Đầu tư công, Luật NSNN..

Cũng theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, năm 2020, các Bộ, ngành, địa phương thực hiện 70,8% số kiến nghị liên quan đến tài chính năm 2019, cao hơn so với năm trước đó (đạt 68,3%), song mới chỉ xử lý thêm được 12,5% số kiến nghị của Kiểm toán nhà nước liên quan đến xử lý tài chính đối với niên độ NSNN năm 2018 trở về trước chưa thực hiện; vẫn còn 70/103 kiến nghị hoàn thiện cơ chế chính sách liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung, ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật đang triển khai thực hiện. “Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương nghiêm túc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước, trong đó làm rõ các kiến nghị không có khả năng thực hiện do các đơn vị được kiểm toán không còn hoạt động hoặc dừng hoạt động… Đề nghị Kiểm toán nhà nước xem xét, có ý kiến phản hồi chính thức đối với các kiến nghị chưa thống nhất, đang trong quá trình giải trình để xử lý dứt điểm” - bà Nguyễn Thị Phú Hà nêu./.

Phương Ngọc