Xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện
(Sav.gov.vn) - Chiều ngày 28/7/2022, tại Hà Nội, Hội đồng Khoa học (HĐKH) của Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã tổ chức nghiệm thu Đề tài khoa học cấp cơ sở: “Giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện” do KS. Trần Quốc Bình và CN. Đỗ Đức Thuấn – KTNN khu vực V đồng chủ nhiệm . Vụ trưởng Vụ Pháp chế Vũ Thanh Hải làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu.
Trình bày báo cáo tại buổi nghiệm thu, Ban Chủ nhiệm đề tài cho biết, phát triển kiểm toán báo cáo tài chính theo phương pháp tiếp cận, dựa trên rủi ro là xu hướng tất yếu trong hoạt động kiểm toán hiện nay. Phương pháp kiểm toán này giúp khắc phục được những hạn chế của phương pháp kiểm toán truyền thống và nâng cao chất lượng kiểm toán Báo cáo tài chính (BCTC). Thông qua việc tập trung nguồn lực vào những nội dung trọng yếu, giúp cho Kiểm toán viên đạt được mức độ hiểu biết tương đối đầy đủ về đơn vị được kiểm toán; xác định mẫu chọn với sự đảm bảo tính đại diện cho tổng thể, đảm bảo khối lượng kiểm toán phù hợp, đúng trọng tâm trọng điểm của kiểm toán, đạt được mục tiêu kiểm toán đề ra.
Phương pháp này hạn chế và khắc phục tồn tại nhiều cuộc kiểm toán như: Việc chọn mẫu kiểm toán còn dàn trải, thiếu trọng tâm, mục tiêu; nội dung kiểm toán còn chung chung, chưa tập trung vào những vấn đề chủ yếu.
Phương pháp giúp nâng cao chất lượng kiểm toán, rút ngắn thời gian kiểm toán, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn lực trong tổ chức và hoạt động kiểm toán nhà nước. Bên cạnh đó, cung cấp các thông tin tin cậy, trung thực, chính xác, kịp thời đáp ứng yêu cầu quản lý và điều hành của Chính phủ, của Uỷ ban nhân dân các cấp; yêu cầu kiểm tra, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh; trọng tâm là kiểm toán báo cáo tài chính để đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản Nhà nước.
Hiện KTNN đã ban hành hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong lĩnh vực kiểm toán BCTC, Báo cáo quyết toán ngân sách địa phương; thực hiện chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 kiểm toán thường xuyên hằng năm (100%) đối với quyết toán ngân sách địa phương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; khắc phục được tồn tại hạn chế về thời gian và nhân lực thực hiện kiểm toán; tập trung nội dung kiểm toán mang tính trọng yếu. Tuy nhiên, việc áp dụng cụ thể hướng dẫn vào kiểm toán Báo cáo quyết toán ngân sách địa phương còn gặp khó khăn trong công tác thu thập thông tin, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán đối với từng lĩnh vực thu, chi ngân sách.
Vì vậy, đề ra những giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp này vào kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện là hết sức cần thiết. Từ những lý do trên, nhóm tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện”.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các từ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề tài gồm 02 chương, Chương 1: Tổng quan về kiểm toán theo phương pháp tiếp cận dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán khi thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện; Chương 2: Giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện.
Tại buổi nghiệm thu, các thành viên trong Hội đồng đã đóng góp nhiều ý kiến để Ban đề tài chỉnh sửa, hoàn thiện, nâng cao chất lượng đề tài. Trong đó, thành viên Hội đồng yêu cầu Ban Đề tài xem xét, bổ sung một số nội dung:
Về phần lý luận, Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban đề tài trình bày khái quát, đi vào trọng tâm, mô tả nội dung chủ yếu của hướng dẫn tiếp cận đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương; hạn chế việc sao chép các hướng dẫn quy định của ngành.
Về đánh giá thực trạng, cần chú trọng phân tích thực trạng đánh giá rủi ro, xác định trọng yếu trong thực hiện kiểm toán BCQT ngân sách cấp huyện theo các nội dung chủ yếu của các hướng dẫn đã ban hành đối với các giai đoạn của cuộc kiểm toán.
Về giải pháp, cần xác định các giải pháp cụ thể để tăng cường vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện; đề xuất các giải pháp phải sát với tình hình thực tế của những tồn tại hạn chế.
Tại mục 2.1, đề nghị bổ sung các thông tin về cách thức tổ chức thực hiện phương pháp tiếp cận trọng yếu rủi ro của các Đoàn, Tổ kiểm toán trong kiểm toán BCQT ngân sách cấp huyện trước khi đưa ra đánh giá về tồn tại, hạn chế tại mục 2.2.
Kết luận tại buổi nghiệm thu, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Vũ Thanh Hải đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Ban Chủ nhiệm đề tài trong quá trình tổ chức nghiên cứu. Đề tài khoa học có tính thực tiễn, phương pháp nghiên cứu khoa học hợp lý, kết quả nghiên cứu có thể được nghiên cứu ứng dụng.
Tuy nhiên, để đề tài đạt chất lượng, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu yêu cầu Ban Chủ nhiệm đề tài tiếp thu tối đa có chọn lọc ý kiến của các thành viên Hội đồng; bổ sung dung lượng đảm bảo tiêu chuẩn của một công trình khoa học; xác định rõ phạm vi nghiên cứu; làm rõ nội dung phần cơ sở lý luận; nhấn mạnh thêm đến kiến thức về báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện và việc vận dụng trong hoạt động kiểm toán…
Đề tài được Hội đồng nghiệm thu thông qua và xếp loại khá./.
Thanh Trang
Phương pháp này hạn chế và khắc phục tồn tại nhiều cuộc kiểm toán như: Việc chọn mẫu kiểm toán còn dàn trải, thiếu trọng tâm, mục tiêu; nội dung kiểm toán còn chung chung, chưa tập trung vào những vấn đề chủ yếu.
Phương pháp giúp nâng cao chất lượng kiểm toán, rút ngắn thời gian kiểm toán, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả các nguồn lực trong tổ chức và hoạt động kiểm toán nhà nước. Bên cạnh đó, cung cấp các thông tin tin cậy, trung thực, chính xác, kịp thời đáp ứng yêu cầu quản lý và điều hành của Chính phủ, của Uỷ ban nhân dân các cấp; yêu cầu kiểm tra, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh; trọng tâm là kiểm toán báo cáo tài chính để đánh giá hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản Nhà nước.
Hiện KTNN đã ban hành hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong lĩnh vực kiểm toán BCTC, Báo cáo quyết toán ngân sách địa phương; thực hiện chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 kiểm toán thường xuyên hằng năm (100%) đối với quyết toán ngân sách địa phương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; khắc phục được tồn tại hạn chế về thời gian và nhân lực thực hiện kiểm toán; tập trung nội dung kiểm toán mang tính trọng yếu. Tuy nhiên, việc áp dụng cụ thể hướng dẫn vào kiểm toán Báo cáo quyết toán ngân sách địa phương còn gặp khó khăn trong công tác thu thập thông tin, đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ, đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán đối với từng lĩnh vực thu, chi ngân sách.
Vì vậy, đề ra những giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp này vào kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện là hết sức cần thiết. Từ những lý do trên, nhóm tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện”.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các từ viết tắt, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung chính của đề tài gồm 02 chương, Chương 1: Tổng quan về kiểm toán theo phương pháp tiếp cận dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán khi thực hiện kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện; Chương 2: Giải pháp nâng cao việc vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện.
Tại buổi nghiệm thu, các thành viên trong Hội đồng đã đóng góp nhiều ý kiến để Ban đề tài chỉnh sửa, hoàn thiện, nâng cao chất lượng đề tài. Trong đó, thành viên Hội đồng yêu cầu Ban Đề tài xem xét, bổ sung một số nội dung:
Về phần lý luận, Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban đề tài trình bày khái quát, đi vào trọng tâm, mô tả nội dung chủ yếu của hướng dẫn tiếp cận đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách địa phương; hạn chế việc sao chép các hướng dẫn quy định của ngành.
Về đánh giá thực trạng, cần chú trọng phân tích thực trạng đánh giá rủi ro, xác định trọng yếu trong thực hiện kiểm toán BCQT ngân sách cấp huyện theo các nội dung chủ yếu của các hướng dẫn đã ban hành đối với các giai đoạn của cuộc kiểm toán.
Về giải pháp, cần xác định các giải pháp cụ thể để tăng cường vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán trong kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện; đề xuất các giải pháp phải sát với tình hình thực tế của những tồn tại hạn chế.
Tại mục 2.1, đề nghị bổ sung các thông tin về cách thức tổ chức thực hiện phương pháp tiếp cận trọng yếu rủi ro của các Đoàn, Tổ kiểm toán trong kiểm toán BCQT ngân sách cấp huyện trước khi đưa ra đánh giá về tồn tại, hạn chế tại mục 2.2.
Kết luận tại buổi nghiệm thu, Vụ trưởng Vụ Pháp chế Vũ Thanh Hải đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Ban Chủ nhiệm đề tài trong quá trình tổ chức nghiên cứu. Đề tài khoa học có tính thực tiễn, phương pháp nghiên cứu khoa học hợp lý, kết quả nghiên cứu có thể được nghiên cứu ứng dụng.
Tuy nhiên, để đề tài đạt chất lượng, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu yêu cầu Ban Chủ nhiệm đề tài tiếp thu tối đa có chọn lọc ý kiến của các thành viên Hội đồng; bổ sung dung lượng đảm bảo tiêu chuẩn của một công trình khoa học; xác định rõ phạm vi nghiên cứu; làm rõ nội dung phần cơ sở lý luận; nhấn mạnh thêm đến kiến thức về báo cáo quyết toán ngân sách cấp huyện và việc vận dụng trong hoạt động kiểm toán…
Đề tài được Hội đồng nghiệm thu thông qua và xếp loại khá./.
Thanh Trang
