Hoàn thiện tổ chức kiểm toán hoạt động việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu công nghệ cao

Báo cáo tóm tắt Đề tài, Ban Đề tài cho biết, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã nhìn nhận sự cần thiết của việc đầu tư xây dựng các khu công nghệ cao (khu CNC) nhằm tăng cường việc thu hút nguồn vốn đầu tư của các ngành công nghệ cao (CNC) từ các nước phát triển, tạo nên một lực lượng sản xuất mới có trình độ hiện đại thúc đẩy các ngành kinh tế phát triển với tốc độ nhanh. Do vậy, Chính phủ đã đầu tư xây dựng thí điểm ba khu CNC, gồm: Khu CNC Hòa Lạc, Khu CNC Đà Nẵng, và Khu CNC Thành phố Hồ Chí Minh.

Hoạt động thu hút đầu tư ở 3 khu CNC đang chuyển biến tích cực, tạo nền tảng để phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ quốc gia; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp chế biến chế tạo, dịch vụ với tỷ trọng ngày càng lớn trong cơ cấu ngành kinh tế của địa phương; nâng cao năng lực sản xuất công nghiệp, trình độ kỹ thuật và công nghệ; tham gia vào mạng lưới sản xuất toàn cầu, tiếp thu công nghệ hiện đại và các bí quyết quản lý, giải quyết công ăn việc làm, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần làm gia tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế Việt Nam.

Tuy nhiên, qua quá trình nghiên cứu, Ban đề tài nhận thấy ngoài các kết quả đạt được, việc đầu tư và thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC do Nhà nước đầu tư còn nhiều bất cập, như: Việc lựa chọn các dự án vào khu CNC chưa đảm bảo các tiêu chí của Chính phủ và các cơ quan quản lý Nhà nước có liên quan ban hành; việc áp dụng chính sách ưu đãi đầu tư hay chính sách ưu đãi thuế còn chưa phù hợp; Việc xác định đối tượng được ưu đãi miễn, giảm tiền thuê đất tại các khu công nghệ cao chưa rõ ràng, chưa đúng quy định; Nhiều dự án còn chậm triển khai, đặc biệt là các dự án có sử dụng đất, gây lãng phí tài nguyên đất của địa phương, làm mất mỹ quan đô thị… dẫn đến việc chưa đạt được mục tiêu dài hạn đặt ra cho các khu CNC, đồng thời làm thất thu ngân sách Nhà nước từ các doanh nghiệp được đầu tư trong khu CNC.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc thành lập các khu CNC quốc gia, và việc thực hiện các mục tiêu xây dựng các khu CNC, KTNN đã tổ chức kiểm toán các khu CNC. “Đến thời điểm hiện nay, KTNN đã thực hiện 03 cuộc kiểm toán liên quan tới các 03 khu CNC quốc gia: Dự án phát triển cơ sở hạ tầng Khu CNC Hòa Lạc; Đoàn kiểm toán việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công năm 2017 tại Ban quản lý Khu CNC Hòa Lạc; Đoàn kiểm toán Hoạt động đầu tư xây dựng, việc thực hiện các mục tiêu xây dựng và phát triển Khu CNC TP. Hồ Chí Minh” - Ths. Đặng Văn Công, chủ nhiệm Đề tài cho biết.

Cũng theo Ban đề tài, nhằm cụ thể hóa về lý luận, quy định pháp luật, trách nhiệm của KTNN, Ban đề tài lựa chọn nội dung “Hoàn thiện tổ chức kiểm toán hoạt động việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu Công nghệ cao” và tập trung nghiên cứu xây dựng hướng dẫn nghiệp vụ, phương pháp kiểm toán cụ thể, để có thể ứng dụng vào thực tiễn hoạt động kiểm toán và giúp Kiểm toán viên nhà nước nâng cao kiến thức, phương pháp tiếp cận và có thể đánh giá một cách toàn diện việc xây dựng và phát triển khu CNC; giúp nâng cao chất lượng hoạt động kiểm toán, phát hiện, kiến nghị xử lý các trường hợp áp dụng các chính sách ưu đãi đầu tư, ưu đãi thuế trong khu CNC không đúng quy định; góp phần tăng hiệu quả hoạt động, đạt được mục tiêu phát triển của các khu CNC.

Đề tài xác định 4 mục tiêu nghiên cứu chủ yếu: Làm rõ tổng quan về mục tiêu xây dựng các các khu CNC; các tiêu chí để dự án sản xuất sản phẩm, dịch vụ đáp ứng yêu cầu là sản xuất sản phẩm CNC; cơ chế hoạt động của khu CNC; điều kiện để thực hiện các mục tiêu của khu CNC; những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong tổ chức kiểm toán việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC trên cả nước, làm cơ sở đề xuất các giải pháp hoàn thiện; khảo sát thực trạng công tác kiểm toán việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC trên cả nước; xây dựng Đề cương kiểm toán hoạt động (KTHĐ) việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC.

Đề tài được kết cấu thành 3 chương: Tổng quan về mục tiêu xây dựng, cơ chế hoạt động và điều kiện để thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC trên cả nước; Thực trạng công tác kiểm toán hoạt động việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC của KTNN; và Hoàn thiện tổ chức KTHĐ đầu tư và việc thực hiện các mục tiêu phát triển các khu CNC.
 

Nhận xét về Đề tài, các ý kiến thống nhất và đánh giá cao công tác tổ chức thực hiện Đề tài, đảm bảo tiến độ theo hợp đồng. Đề tài được đầu tư thời gian và nghiên cứu công phu với tài liệu nghiên cứu đa dạng, phong phú. “Đề tài nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong công tác KTHĐ các khu CNC của KTNN, nhằm đánh giá tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả của các dự án thuộc khu CNC cũng như đánh giá việc thực hiện mục tiêu phát triển khu CNC. Đề tài cơ bản đã khái quát lý luận về khu CNC và mục tiêu phát triển khu CNC, đánh giá thực trạng kiểm toán khu CNC của KTNN. Trên cơ sở đó, Ban đề tài đã xây dựng đề cương kiểm toán nhằm hoàn thiện KTHĐ việc thực hiện mục tiêu phát triển các khu CNC của KTNN.”- Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu, Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh  Thơ nhận xét.
 
Để Đề tài được hoàn thiện hơn, một số ý kiến Hội đồng cho rằng, Ban chủ nhiệm cần nghiên cứu bổ sung các yếu tố khác liên quan đến tổ chức hoạt động kiểm toán như: phương án tổ chức đoàn, tổ kiểm toán; bố trí nhân sự kiểm toán; công tác phối hợp với đơn vị kiểm toán và các bên có liên quan; công tác đào tạo, tập huấn chuyên môn; sử dụng ý kiến chuyên gia… Đồng thời, đề nghị cân nhắc lược bớt nhưng nội dung thuộc quy trình chung, không gắn cụ thể với cuộc kiểm toán khu công nghệ.

Bên cạnh đó, Đề tài mới tập trung nghiên cứu 03 cuộc kiểm toán khu CNC do KTNN thực hiện, trong đó chỉ có 01 cuộc kiểm toán có lồng ghép nội dung kiểm toán hoạt động có mục tiêu, nội dung kiểm toán liên quan đến việc thực hiện mục tiêu phát triển khu CNC. Để tăng cường tính khoa học và thuyết phục của Đề tài, cần nghiên cứu bổ sung một số kinh nghiệm quốc tế về KTHĐ việc thực hiện mục tiêu phát triển khu CNC…

Đề tài được Hội đồng nghiệm thu xếp loại Khá./.

Phương Ngọc