Thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia

Dự hội nghị có: Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm - Phó trưởng đoàn thường trực Đoàn giám sát; các thành viên Đoàn giám sát, đại diện các Bộ, ngành có liên quan. Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Nguyễn Tuấn Anh cùng tham dự hội nghị.

Phát biểu mở đầu hội nghị, Thượng tướng Trần Quang Phương – Phó Chủ tịch Quốc hội, Trưởng Đoàn giám sát cho biết, đây là phiên họp đầu tiên triển khai hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội về “Việc triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030” (3 Chương trình mục tiêu quốc gia).

Hội nghị đã nghe trình bày Kế hoạch giám sát và Quyết định phân công thành viên Đoàn giám sát – Tổ trưởng Tổ giúp việc của Đoàn giám sát; nghe ý kiến của các thành viên Đoàn Giám sát, ý kiến của đại diện các Bộ, ngành, địa phương: Ủy ban Dân tộc của Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Ngân hàng Nhà nước, Ngân hàng chính sách xã hội, Kiểm toán nhà nước… góp ý vào Kế hoạch giám sát.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tập trung cho ý kiến trọng tâm, trọng điểm vào Kế hoạch giám sát và Quyết định phân công thành viên Đoàn giám sát – Tổ trưởng Tổ giúp việc của Đoàn giám sát để Đoàn giám sát tổng hợp và ban hành.
 
Trình bày Kế hoạch giám sát và Quyết định phân công thành viên Đoàn giám sát, Tổ trưởng Tổ giúp việc Nguyễn Lâm Thành cho biết, mục đích của Đoàn Giám sát là đánh giá toàn diện, khách quan việc phân công trách nhiệm chủ trì, phối hợp của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đối với 03 Chương trình mục tiêu quốc gia: Xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; Giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025; Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Đánh giá công tác xây dựng, ban hành văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện 03 Chương trình mục tiêu quốc gia của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan, tổ chức có liên quan. Làm rõ kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân khách quan và chủ quan của tồn tại, hạn chế trong tổ chức thực hiện và sự phối hợp, lồng ghép 03 Chương trình mục tiêu quốc gia…

Về nội dung giám sát, Đoàn Giám sát sẽ lựa chọn vấn đề trọng tâm giám sát về mục tiêu, nguyên tắc, nội dung, nguồn lực, địa bàn; chỉ đạo, điều hành, quản lý, cơ chế phối hợp; lồng ghép đối với các Chương trình mục tiêu Quốc gia; việc xây dựng, ban hành và nội dung các văn bản hướng dẫn, cơ chế, chính sách, lồng ghép phối hợp để triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia ở các cấp.

Phạm vi giám sát việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững từ tháng 7/2021 đến hết tháng 6/2023, trong phạm vi, nhiệm vụ của Chính phủ, các Bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Dự kiến Đoàn Giám sát tổ chức làm việc với 11 Bộ, ngành liên quan; tổ chức 3 Đoàn công tác giám sát trực tiếp tại 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Việc lựa chọn các địa phương giám sát dựa trên tiêu chí đại diện vùng miền, mức độ thụ hưởng của các Chương trình mục tiêu quốc gia….
 
Phát biểu tại hội nghị, đa số ý kiến của các Bộ, ngành địa phương, Ủy ban Dân tộc của Chính phủ thống nhất với Kế hoạch giám sát do Đoàn Giám sát nêu và khẳng định sẽ chấp hành yêu cầu, bám sát mục đích, yêu cầu, thời gian, lộ trình triển khai; chủ động chuẩn bị các báo cáo làm việc với Đoàn Giám sát.

Một số ý kiến cho rằng, 3 Chương trình mục tiêu quốc gia chủ yếu triển khai ở địa phương, nên Đoàn Giám sát của Quốc hội tiến hành giám sát ở các địa phương là phù hợp để nắm bắt, thu thập đầy đủ thông tin về những bất cập, hạn chế, cách làm sáng tạo trong triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia.

Việc giám sát tại 15 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cũng cơ bản đảm bảo tính đại diện theo vùng miền, tuy nhiên có ý kiến đề nghị tăng thời lượng giám sát tại cơ sở đối với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, bởi việc triển khai thực hiện và đối tượng thụ hưởng là người dân, đội ngũ cán bộ thôn bản, làng, xã nhằm nắm bắt thực tiễn ở cơ sở. Hơn nữa, qua phản ánh của Văn phòng Điều phối nông thôn mới một số tỉnh cho thấy việc lồng ghép 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đang gặp khó khăn, mong muốn Đoàn Giám sát chỉ rõ bất cập, đề ra giải pháp khắc phục.

Hiện nay các cơ chế, chính sách thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia cơ bản được Chính phủ và các tỉnh, thành phố ban hành đầy đủ để triển khai trong năm 2022 - 2023. Có ý kiến cho rằng, việc tổ chức giám sát giữa kỳ là chủ trương hay, thông qua giám sát sẽ kịp thời phát hiện mô hình cách làm hay, sáng tạo, nhưng cũng phát hiện tồn tại, vướng mắc, bất cập để kịp thời điều chỉnh trong giai đoạn triển khai còn lại.

Một số thành viên Đoàn Giám sát cũng góp ý về nội dung Kế hoạch giám sát, trong đó đánh giá cao cơ quan thường trực và tổ giúp việc đã tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội, các thành viên trong Đoàn Giám sát chuẩn bị kỹ lưỡng đề cương, lịch trình và nội dung cụ thể.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết thêm, vì là giám sát giữa kỳ, nên Đoàn giám sát cần đi sâu vào quá trình triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia đã đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương, đồng thời đặt ra yêu cầu bảo đảm tích hợp, phối hợp và lồng ghép 3 Chương trình, phải làm sao khi triển khai thực hiện phù hợp với đặc điểm tính chất của địa phương, đối tượng thụ hưởng. 

Kết luận cuộc làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu rõ, trọng tâm của Đoàn giám sát lần này là cần đánh giá kỹ việc triển khai ban hành văn bản hướng dẫn, định mức, chế độ, tiêu chuẩn triển khai thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; công tác phân bổ nguồn vốn cho 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; sự phối hợp, lồng ghép thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia được Ban Chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia, các Bộ, ngành địa phương thực hiện ra sao?

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, mục tiêu của giám sát là phải đẩy nhanh tiến độ, nâng cao hiệu quả thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia. Xem xét những kinh nghiệm triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia của giai đoạn trước đã được vận dụng hiệu quả trong giai đoạn 2021 - 2025 hay chưa? Đây là lần đầu tiên Quốc hội tiến hành giám sát giữa kỳ nên “thực hiện được đến đâu, Đoàn giám sát sẽ đánh giá đến đó”, theo đó "cuốn chiếu" theo 2 giai đoạn: Báo cáo số liệu đến ngày 31.12.2022 và số liệu đến 30.6.2023; tập trung làm rõ nguyên nhân chủ quan, khách quan chậm triển khai 3 Chương trình mục tiêu quốc gia, cá thể hóa trách nhiệm; xác định có vướng mắc gì trong cơ chế, chính sách phải tháo gỡ; đề xuất hoàn thiện cơ chế, chính sách của Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương.

Về phương thức làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Tổ công tác sẽ làm việc trước với các Bộ, ngành, địa phương, sau đó Đoàn giám sát mới làm việc trực tiếp. Thời gian làm việc với Bộ, ngành, địa phương của Tổ công tác do Tổ trưởng Tổ công tác xác định. Cách làm này giúp Đoàn giám sát tập trung đúng trọng tâm, trọng điểm, đi sâu, sát hơn vào thực tiễn triển khai các Chương trình mục tiêu quốc gia. Các thành viên của Đoàn giám sát cần chủ động, tích cực, trách nhiệm đóng góp ý kiến hoàn thiện đề cương giám sát. Các Bộ, ngành, địa phương và đối tượng chịu sự giám sát phải chấp hành nghiêm Nghị quyết của Quốc hội, kế hoạch và đề cương của Đoàn giám sát./.

Thanh Trang