Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Giá (sửa đổi)

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật này, trên cơ sở ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH), sau khi tiếp thu, chỉnh lý, cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo đã thống nhất bỏ 2 Điều; bổ sung 5 Điều; bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung 7 nội dung của các Luật có liên quan; bổ sung thêm Phụ lục số 2 để làm rõ Danh mục các hàng hóa, dịch vụ đưa ra khỏi phạm vi Nhà nước định giá; từng điều khoản đã được hoàn chỉnh về kỹ thuật lập pháp.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, một trong những nội dung còn có ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật liên quan đến Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Nhiều ý kiến tán thành về sự cần thiết duy trì Quỹ bình ổn xăng dầu, bởi cho rằng Quỹ là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính. Bên cạnh đó, trong bối cảnh hiện nay, khi thị trường xăng dầu của Việt Nam vẫn chưa hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường, cần có sự điều hành của Nhà nước; khi quản lý điều hành giá bán lẻ xăng dầu trong nước vẫn thông qua giá cơ sở; khi chu kỳ điều chỉnh giá xăng dầu trong nước còn tương đối dài; khi lượng dự trữ xăng dầu còn mỏng thì việc bỏ Quỹ là chưa phù hợp.

Ở chiều ngược lại, một số ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu vì cho rằng, đây là quỹ tài chính do người tiêu dùng chi trả, song lại do doanh nghiệp quản lý và quyết định sử dụng nằm tại cơ quan điều hành, chưa có quy định về thời hạn hoạt động của Quỹ.

Mặt khác, hiện nay, giá xăng dầu trong nước đã liên thông với giá thế giới, việc lập quỹ là sự can thiệp của Nhà nước vào một loại mặt hàng có tính nhạy cảm rất cao với thị trường, khiến giá xăng dầu trong nước và thế giới khó đồng nhất. Nhiều ý kiến đề nghị, trong trường hợp cần thiết, Nhà nước có thể sử dụng những công cụ khác như thuế, phí hoặc hỗ trợ trực tiếp đối tượng yếu thế chịu ảnh hưởng nặng nề từ giá xăng dầu tăng cao.

Từ những ý kiến như trên, ông Nguyễn Phú Cường đề nghị, tiếp thu ý kiến đa số ĐBQH, trong quản lý, điều hành Quỹ bình ổn giá xăng dầu, Chính phủ cần đề cao tính công khai, minh bạch về thực trạng nguồn lực, việc sử dụng quỹ; đồng thời nâng cao tính kịp thời, hiệu quả thực tế trong điều hành, nhất là khi có biến động, đồng thời có lộ trình để sớm đưa giá xăng dầu của Việt Nam hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường.
 

Về Quỹ bình ổn giá, liên quan đến thẩm quyền thành lập, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Phú Cường cho rằng, để bảo đảm hiệu lực pháp lý cao hơn, đồng thời để tương đồng với thẩm quyền quyết định Danh mục hàng hóa bình ổn giá, đề nghị quy định: Quốc hội có thẩm quyền thành lập Quỹ, trong thời gian giữa 02 kỳ họp, trường hợp cấp bách, giao UBTVQH quyết định việc thành lập Quỹ và báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp gần nhất.

Về định giá, tiếp thu ý kiến của các ĐBQH, Thường trực Ủy ban đã rà soát, chỉnh lý, bổ sung một số quy định về nguyên tắc, phương pháp, tiêu chí, thẩm quyền, cơ sở pháp lý của văn bản định giá và Danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá nhằm bảo đảm khả thi, minh bạch, bảo vệ những người làm công tác định giá. So với dự thảo Luật đã trình Quốc hội, dự thảo Luật đã quy định cụ thể Danh mục hàng hóa, dịch vụ Nhà nước định giá.

Về thẩm định giá, Thường trực Ủy ban cũng đã bổ sung quy định về tiêu chuẩn thẩm định giá; chỉnh lý quy định chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan, tổ chức liên quan trong đào tạo, thi, cấp, quản lý, thu hồi chứng chỉ và thẻ Thẩm định viên về giá, đăng ký hành nghề thẩm định giá, bảo đảm cơ sở pháp lý, tính bao quát.

Cho ý kiến về thẩm quyền quyết định danh mục hàng hóa bình ổn giá, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, qua thảo luận tại Kỳ họp thứ 4, nhiều đại biểu và cơ quan thẩm tra đề nghị nên giữ như quy định của Luật hiện hành. Danh mục này tác động lớn đến quyền và nghĩa vụ của công dân, của doanh nghiệp, nhưng để có sự linh động hơn, trên cơ sở kế thừa Luật hiện hành, đề nghị nghiên cứu trường hợp trong thời gian Quốc hội không họp, có thể ủy quyền cho UBTVQH quyết định thay đổi quyết định danh mục hàng hóa bình ổn giá trên cơ sở đề nghị của Chính phủ. “Sửa đổi theo hướng này cũng nhằm chia sẻ trách nhiệm cho Chính phủ” – Chủ tịch Quốc hội cho biết.

Cho ý kiến về Quỹ bình ổn giá (Điều 20), Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu đổi tên theo hướng rộng hơn, gồm cả các biện pháp bình ổn giá. Bởi trong thực tế, việc bình ổn giá phải theo quy luật thị trường và quản lý, định hướng quản lý của Nhà nước để đảm bảo hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, nhất là bảo vệ lợi ích của những người yếu thế…
 
Bày tỏ nhất trí về nhiều nội dung trong dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, về thẩm định, quyết định danh mục hàng hóa thuộc diện bình ổn giá, hiện nay có 2 phương án. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật bày tỏ tán thành với việc giữ quy định như tại Luật hiện hành, vì giá là vấn đề quan trọng, liên quan mật thiết đến sự ổn định của thị trường, quyền lợi của người dân.

Về Quỹ bình ổn giá, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cho rằng cần quy định theo phương án 1, giữ các quy định đang sẵn có tại luật hiện hành. Cụ thể, Quỹ bình ổn giá là quỹ tài chính không nằm trong cân đối ngân sách Nhà nước, được trích lập từ giá hàng hóa, dịch vụ và các nguồn tài chính hợp pháp khác và chỉ được sử dụng cho mục đích bình ổn giá. Chính phủ quy định về việc lập, quản lý, sử dụng quỹ bình ổn giá đối với hàng hóa, dịch vụ chiến lược thuộc danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá. Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật cũng tán thành việc duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu.

Về danh mục hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá, dự thảo Luật đang quy định đưa ra khỏi danh mục một số danh mục, dịch vụ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật đề nghị cần có sự rà soát kỹ lưỡng, lấy ý kiến các Bộ, ngành quản lý các mặt hàng này.

Liên quan tới quy định về thẩm quyền, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết trong dự thảo đã chỉnh lý, tiếp thu theo hướng tăng cường phân cấp, ủy quyền, thẩm quyền của Quốc hội, UBTVQH và Chính phủ. Định hướng như trên là rất hợp lý, tuy nhiên cần quan tâm thêm để xử lý hài hòa hơn...

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, việc phân cấp, phân quyền phải bảo đảm sự thống nhất về chính sách giá. Sự không thống nhất của các chính sách giá sẽ ảnh hưởng đến chính sách chung. Cùng với đó, các quy định của Luật Giá (sửa đổi) vừa phải tôn trọng quy luật của kinh tế thị trường, vừa phải bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa.
 
Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ UBTVQH đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội phối hợp với cơ quan liên quan tiếp thu, hoàn thiện hồ sơ dự án Luật, xin ý kiến tại hội nghị ĐBQH chuyên trách, lấy ý kiến các Đoàn ĐBQH và một số cơ quan hữu quan; đồng thời chủ trì cùng cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến tham gia để đảm bảo chất lượng dự án luật trình Quốc hội. Ngoài xin ý kiến toàn diện về dự thảo Luật  tại Hội nghị ĐBQH chuyên trách, cần nêu rõ các nội dung lớn, nội dung quan trọng, các nội dung còn có ý kiến khác nhau cần xin ý kiến, quan điểm của cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo về các nội dung này; đồng thời phải báo cáo rõ việc đáp ứng các mục tiêu, quan điểm, định hướng chính sách lớn khi đặt ra việc sửa đổi luật...

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị tiếp tục hoàn thiện quy định về nghĩa vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các cơ quan Trung ương, chính quyền địa phương đảm bảo khả thi, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các cơ quan, đơn vị tương thích với điều chỉnh của Luật, đảm bảo xuyên suốt từ Trung ương đến địa phương. Đồng thời, tiếp tục rà soát các trường hợp và biện pháp bình ổn giá, tiêu chí, phương pháp, thẩm quyền quyết định giá, danh mục các trường hợp hàng hóa, dịch vụ Nhà nước định giá, cơ sở căn cứ để hiệp thương giá, vai trò của Nhà nước, trách nhiệm và vai trò của các tổ chức, cá nhân trong hiệp thương giá, công bố giá, tính cụ thể, khả thi, công khai, minh bạch trong kê khai giá, niêm yết giá..., để đảm bảo tính khả thi, quy định rõ hơn trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị trong bình ổn giá./.

Thanh Trang