Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách: Cho ý kiến về dự án Luật Đấu thầu (sửa đổi)

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đánh giá cao tinh thần làm việc trách nhiệm của cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra, các cơ quan hữu quan; đóng góp nhiều ý kiến nhằm hoàn thiện dự án Luật, tập trung vào các vấn đề như: Phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng, các trường hợp chỉ định, các phương pháp lựa chọn nhà thầu, đấu thầu trước, mua sắm thuốc…

Góp ý về về đấu thầu thuốc và vật liệu y tế, đại biểu Tạ Văn Hạ, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam đề nghị xem xét vấn đề đấu thầu tập trung, đấu thầu quốc gia và đấu thầu địa phương. Đại biểu cho biết, tại địa phương, Sở là đơn vị đấu thầu rồi mới cấp phát cho các đơn vị. Thực tiễn giám sát các địa phương vừa qua cho thấy có một số tỉnh do chậm trễ trong đấu thầu dẫn đến cả tỉnh chậm thuốc, tương tự như vậy đối với vật tư y tế cũng như quy mô quốc gia, trong đó có những loại thuộc người bệnh rất cần, liên quan trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng nhân dân. Trong khi có rất nhiều doanh nghiệp, bệnh viện có đủ cơ sở, có đủ khả năng để mua thuốc phù hợp với giá thị trường nhưng vẫn phải chờ Sở đấu thầu theo rất nhiều quy trình. "Ngành y tế là ngành đặc thù nên cần phải xem xét về quy định về đấu thầu tập trung, đấu thầu thuốc để có quy định phù hợp" - đại biểu nêu ý kiến.

Đồng tình với quan điểm của đại biểu Tạ Văn Hạ, đại biểu Nguyễn Anh Trí, Đoàn ĐBQH tp Hà Nội cho rằng quy định đấu thầu tập trung đối với những sản phẩm như với thuốc, thiết bị, vật tư dùng nhiều, dùng số lượng lớn mà thực hiện đấu thầu tập trung là rất cồng kềnh. Nếu
số lượng thuốc, vật tư y tế lớn, rất lớn thì nên quy định để các cơ sở y tế, các bệnh viện tự đấu thầu là chính, hạn chế đấu thầu tập trung vì họ sẽ chủ động hơn, sẽ không cồng kềnh, không chờ đợi, đặc biệt là không lãng phí. "Mua sắm thuốc men, vật tư y tế là hoạt động khó, rất dễ sai sót và dẫn đến tiêu cực. Vì vậy đề nghị Quốc hội xem xét kỹ lưỡng trong Luật Đấu thầu (sửa đổi) để đảm bảo chặt chẽ, rõ và khả thi" - đại biểu Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh.

Đại biểu cũng đề xuất, quy trình mua sắm thuốc men, vật tư y tế theo hai đoạn: Thứ nhất, đơn vị mua sắm tập trung cấp Bộ, cấp tỉnh, cấp quốc gia cần lựa chọn nhà thầu có chất lượng và có giá trần. Thứ hai, các cơ sở y tế có nhu cầu, căn cứ kết quả đấu thầu tập trung đã có để lựa chọn nhà thầu cung cấp phù hợp hoạt động của cơ sở mình và không cao hơn giá trần.

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Tạo, Đoàn ĐBQH tỉnh Lâm Đồng cho rằng tình trạng thiếu thuốc, thiếu vật tư y tế phục vụ cho công tác khám, chữa bệnh của Nhân dân có nguyên nhân chính là tâm lý lo ngại, sợ sai, sợ thanh tra, kiểm tra nên không dám làm, không dám đấu thầu mua sắm tại một số địa phương và đơn vị. Do vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo rà soát lại những nội dung liên quan đến đấu thầu trong lĩnh vực y tế để kịp thời bảo đảm hoạt động khám bệnh, chữa bệnh trên cả nước.

Về lựa chọn nhà thầu cung cấp thuốc và trang thiết bị y tế, đại biểu nêu thực tế, đối với những vùng gần đô thị, gần trung tâm, gần cảng biển, gần sân bay rất thuận lợi nhưng ở vùng sâu, vùng xa thì khó khăn vì chi phí vận chuyển cao, có tình trạng nhà cung cấp né tránh cung cấp cho những gói thầu tại vùng sâu, vùng xa…  Bên cạnh đó mua sắm tập trung đang gặp khó khăn, vướng mắc trong thẩm quyền ban hành danh mục trang thiết bị về y tế, vật tư đấu thầu tập trung cần phải tháo gỡ.

Đối với quy định về lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, theo đại biểu, các gói thầu thường được thực hiện trong tình trạng khẩn cấp thì nên áp dụng, như gói thầu mua sắm trang thiết bị y tế, thuốc chữa bệnh nhằm phục vụ kịp thời trong tình huống khắc phục hậu quả thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại… theo quy định của cấp có thẩm quyền. Đại biểu Nguyễn Tạo cho rằng cần vận dụng linh hoạt tương tự như trong trường hợp sửa đổi Điều 130 của Luật Xây dựng.
 

Thảo luận về nội dung dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội quy định cho phép đấu thầu trước khi dự án, dự toán được phê duyệt để rút ngắn thời gian thực hiện trong một số trường hợp, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, không nên quy định tổ chức đấu thầu trước, thực tế thời gian qua việc tổ chức đấu thầu trước có nhiều hệ lụy, bởi nếu tổ chức đấu thầu trước nhưng hồ sơ mời thầu chưa xong, cấp thẩm quyền chưa cho ý kiến hoặc trong quá trình giải phóng mặt bằng chưa hoàn thành, giá trị xây lắp tăng, giá nhân công tăng dẫn tới đội vốn… phát sinh nhiều tiêu cực.

Đồng quan điểm, đại biểu Tạ Văn Hạ, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam cho rằng quy định này chưa có đủ căn cứ, cơ sở để thực hiện. Đấu thầu vướng mắc trong khu vực Nhà nước chủ yếu là do tổ chức thực hiện. Do đó, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan đơn vị phải rõ, phải bảo đảm công khai minh bạch, cạnh tranh, tuân thủ các quy định cam kết quốc tế.

Về đối tượng điều chỉnh, áp dụng đấu thầu, theo đại biểu Tạ Văn Hạ, thực tiễn doanh nghiệp ngoài quốc doanh thực hiện đấu thầu hiệu quả. Do đó các doanh nghiệp có vốn Nhà nước càng phải minh bạch càng rõ khi sử dụng tiền, tài sản của Nhà nước, nhân dân, vì vậy phải quy định theo hướng cố gắng vận dụng đấu thầu.

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Đinh Ngọc Minh, Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau cho rằng, cần cân nhắc kỹ quy định về chỉ định thầu để tránh bị lợi dụng, đề nghị bổ sung thêm nội dung về đấu thầu rộng rãi, theo đó cần có quy định đấu thầu chỉ về giá cho các gói thầu thông thường. Ở nước ta hàng năm thực hiện hàng ngàn gói thầu, trong đó có rất nhiều gói thầu thông thường với quy mô dưới 50 tỷ, cùng một loại công trình xây dựng… Do vậy cần có giải pháp để cho các nhà thầu chỉ đấu thầu về giá, giúp giảm chi phí cho nhà thầu và đặc biệt hạn chế được nhà thầu phải gặp chủ đầu tư trước khi đấu thầu, bởi làm như vậy thì nó sẽ không khách quan.

Đặc biệt, về nội dung tại Điều 23 quy định chỉ định thầu, dự thảo Luật quy định gói thầu cấp bách cần triển khai nhằm mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia; gói thầu cần thực hiện để khắc phục ngay hoặc để xử lý kịp thời hậu quả gây ra do sự cố bất khả kháng. 

Đại biểu Ngọc Minh cho rằng, gói thầu về mục tiêu bảo vệ chủ quyền, an ninh quốc gia là gói thầu đặc biệt, có thể phải chỉ định thầu trong suốt quá trình. Tuy nhiên gói thầu về khắc phục sự cố thiên tai hoặc bất khả kháng thì chỉ cần trong một thời gian ngắn. Do vậy, để đảm bảo chặt chẽ, dự thảo Luật cần quy địch tách ra. “Quy định như vậy, sẽ tránh được kẽ hở bị lợi dụng” – đại biểu nói.

Liên quan đến chỉ định thầu, đại biểu Phạm Văn Hòa, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp nhấn mạnh về sự cần thiết, nhất là trong những trường hợp đặc biệt để đảm bảo các tiêu chí đề ra. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư không dám chỉ định thầu vì có nhiều quy định ràng buộc, trách nhiệm của nhà đầu tư rất lớn, do vậy cần quy định cụ thể về nội dung này. Đại biểu cũng thống nhất với quy định về đấu thầu dự án, nhưng dự thảo luật cần quy định cụ thể hơn đảm bảo khách quan, công bằng cho các nhà đầu tư, tránh hình thức.

Ngoài ra, quy định về tổ thẩm định giá, chuyên gia thẩm định giá có vai trò rất quan trọng, đại biểu đề xuất quy định rõ tiêu chí, quy định rõ trách nhiệm rõ ràng, cụ thể đối với những trường hợp này...

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đánh giá cao các ý kiến thảo luận tại phiên họp. Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, hoàn thiện hồ sơ dự thảo luật. Sau đó, cơ quan chủ trì thẩm tra cần có văn bản xin ý kiến Chính phủ về các nội dung tiếp thu ý kiến của các ĐBQH.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Chính phủ quan tâm cho ý kiến, làm rõ quan điểm khi trình Quốc hội, chuẩn bị đầy đủ các văn bản cần thiết kèm theo. "Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ phối hợp với Chính phủ, chỉ đạo các cơ quan có liên quan nghiêm túc tiếp thu ý kiến của các đại biểu, để tiếp tục hoàn thiện dự thảo luật theo đúng quy định của pháp luật, hướng tới trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 5" - Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết./.

M. Thúy