Kiểm toán nhà nước hoàn thiện hướng dẫn kiểm toán dự án sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức
(sav/gov.vn)- Sáng 16/5/2023, tại Trụ sở Kiểm toán nhà nước (KTNN) - 116 Nguyễn Chánh, Hà Nội, Ban Chủ nhiệm đề tài khoa học cấp Bộ “Hoàn thiện Hướng dẫn kiểm toán các dự án có sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA)” của KTNN để xin ý kiến các nhà khoa học, chuyên gia trong Ngành để hoàn thiện đề tài.
Đề tài do Ths. Vũ Duy Bắc – Phó Kiểm toán trưởng KTNN Chuyên ngành IV và Ths. Lê Đức Thọ đồng chủ nhiệm đề tài.
Phát biểu tại Hội thảo, Ths. Vũ Duy Bắc cho biết, các dự án sử dụng vốn ODA với tổng mức đầu tư lớn được đầu tư đã thể hiện vai trò rất quan trọng trong việc với phát triển kinh tế - xã hội, góp phần hoàn thiện, đồng bộ cơ sở hạ tầng, ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện công nghiệp hóa theo hướng hiện đại.
Các chủ đầu tư dự án ODA đã cập nhật chính sách, chế độ mới khi cơ quan chức năng ban hành chính sách, chế độ mới để phù hợp với sự thay đổi phát triển kinh tế đất nước. Tuy nhiên, các dự án ODA đã và đang bộc lộ một số vấn đề hạn chế như: Hiệu quả sử dụng chưa tương xứng; chất lượng công trình chưa cao; công nghệ chưa thực sự tiên tiến, chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư; các định mức, đơn giá vật tư đặc thù quá cao; tổng mức đầu tư thay đổi nhiều lần; giải ngân chậm...
Để xác nhận báo cáo tài chính dự án, đánh giá tính kinh tế, hiệu quả, hiệu lực trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư, chỉ ra các tồn tại, hạn chế của các dự án ODA, trong những năm qua, KTNN đã triển khai kiểm toán nhiều dự án ODA và mang lại tác động to lớn đến xã hội. Để thực hiện các cuộc kiểm toán dự án ODA, Kiểm toán viên phải căn cứ Quy trình kiểm toán chung và vận dụng Hướng dẫn kiểm toán dự án đầu tư cùng những kinh nghiệm kiểm toán do chưa hoàn thiện được hướng dẫn riêng khi kiểm toán lĩnh vực này. “Điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho Kiểm toán viên khi thực hiện kiểm toán, có thể làm tăng rủi ro kiểm toán. Do đó, việc hoàn thiện nội dung cụ thể về Hướng dẫn kiểm toán các dự án ODA đang trở lên rất cấp thiết. Từ thực tế đó, nhiệm vụ quan trọng và cấp bách hiện nay là hoàn thiện Hướng dẫn kiểm toán các dự án ODA” - Ths. Vũ Duy Bắc cho biết.
Đề tài được nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về Hướng dẫn kiểm toán các dự án đầu tư xây dựng, trong đó có các dự án ODA để đề xuất hoàn thiện, xây dựng Hướng dẫn kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA.
Đề tài có kế cấu gồm 3 chương: Cơ sở lý luận về kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA; Thực trạng công tác kiểm toán và hướng dẫn kiểm toán các dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA; Hoàn thiện hướng dẫn kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA.
Tại Hội thảo, các ý kiến thống nhất cho rằng quá trình thực hiện dự án có sử dụng vốn ODA đang gặp nhiều khó khăn, bất cập, một trong những bất cập quan trọng nhất chính là sự khác biệt giữa cơ chế, chính sách của Nhà nước Việt Nam và các quy định mang tính quốc tế của nhà tài trợ. Điều này đã khiến cho công tác kiểm toán của Kiểm toán viên gặp không ít khó khăn. Do đó, việc nghiên cứu đề tài là rất cần thiết và có tính ứng dụng cao trong hoạt động kiểm toán của KTNN.
Để nâng cao chất lượng đề tài, các ý kiến cho rằng, đề tài cần nghiên cứu thêm về những bất cập trong quản lý dự án sử dụng vốn ODA, đặc biệt là các quy định pháp luật về thực hiện hợp đồng và nghĩa vụ của các bên tham gia dự án, từ đó đưa ra những kiến nghị, giải pháp đột phá giúp các nhà quản lý tháo gỡ nút thắt này.
Đề tài cũng nên tập trung làm rõ hơn nữa việc hướng dẫn kiểm toán các dự án có sử dụng vốn ODA đối với từng giai đoạn trong quy trình kiểm toán; các bước trong từng giai đoạn; đảm bảo Hướng dẫn cần rõ ràng, nhưng phải có tính khái quát cao, có khả năng thích ứng và vận dụng vào thực tiễn một cách linh hoạt. Trong quá trình thực hiện kiểm toán, Hướng dẫn phải bám sát vào các nội dung kiểm toán, như: Kiểm toán việc tuân thủ pháp luật; chế độ quản lý đầu tư và xây dựng công trình; kiểm toán việc chấp hành chế độ tài chính kế toán của Nhà nước; kiểm toán các số liệu tài chính của dự án và giá trị hợp đồng còn lại… ; tương ứng với mỗi nội dung kiểm toán cần bám sát căn cứ, cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện cho phù hợp, đúng quy định.
Một số ý kiến đề xuất, đề tài sau khi được thông qua có thể lựa chọn để đề xuất xây dựng thành văn bản hướng dẫn chung về hoạt động kiểm toán dự án ODA của KTNN nhằm nâng cao tính ứng dụng thực tiễn của đề tài.
Thay mặt Ban Chủ nhiệm đề tài, Ths. Vũ Duy Bắc khẳng định sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học để chỉnh sửa, hoàn thiện đề tài trước khi trình Hội đồng nghiệm thu./.
Ngọc Bích
Phát biểu tại Hội thảo, Ths. Vũ Duy Bắc cho biết, các dự án sử dụng vốn ODA với tổng mức đầu tư lớn được đầu tư đã thể hiện vai trò rất quan trọng trong việc với phát triển kinh tế - xã hội, góp phần hoàn thiện, đồng bộ cơ sở hạ tầng, ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện công nghiệp hóa theo hướng hiện đại.
Các chủ đầu tư dự án ODA đã cập nhật chính sách, chế độ mới khi cơ quan chức năng ban hành chính sách, chế độ mới để phù hợp với sự thay đổi phát triển kinh tế đất nước. Tuy nhiên, các dự án ODA đã và đang bộc lộ một số vấn đề hạn chế như: Hiệu quả sử dụng chưa tương xứng; chất lượng công trình chưa cao; công nghệ chưa thực sự tiên tiến, chưa tương xứng với nguồn lực đầu tư; các định mức, đơn giá vật tư đặc thù quá cao; tổng mức đầu tư thay đổi nhiều lần; giải ngân chậm...
Để xác nhận báo cáo tài chính dự án, đánh giá tính kinh tế, hiệu quả, hiệu lực trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư, chỉ ra các tồn tại, hạn chế của các dự án ODA, trong những năm qua, KTNN đã triển khai kiểm toán nhiều dự án ODA và mang lại tác động to lớn đến xã hội. Để thực hiện các cuộc kiểm toán dự án ODA, Kiểm toán viên phải căn cứ Quy trình kiểm toán chung và vận dụng Hướng dẫn kiểm toán dự án đầu tư cùng những kinh nghiệm kiểm toán do chưa hoàn thiện được hướng dẫn riêng khi kiểm toán lĩnh vực này. “Điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho Kiểm toán viên khi thực hiện kiểm toán, có thể làm tăng rủi ro kiểm toán. Do đó, việc hoàn thiện nội dung cụ thể về Hướng dẫn kiểm toán các dự án ODA đang trở lên rất cấp thiết. Từ thực tế đó, nhiệm vụ quan trọng và cấp bách hiện nay là hoàn thiện Hướng dẫn kiểm toán các dự án ODA” - Ths. Vũ Duy Bắc cho biết.
Đề tài được nghiên cứu nhằm làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về Hướng dẫn kiểm toán các dự án đầu tư xây dựng, trong đó có các dự án ODA để đề xuất hoàn thiện, xây dựng Hướng dẫn kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA.
Đề tài có kế cấu gồm 3 chương: Cơ sở lý luận về kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA; Thực trạng công tác kiểm toán và hướng dẫn kiểm toán các dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA; Hoàn thiện hướng dẫn kiểm toán dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn ODA.
Tại Hội thảo, các ý kiến thống nhất cho rằng quá trình thực hiện dự án có sử dụng vốn ODA đang gặp nhiều khó khăn, bất cập, một trong những bất cập quan trọng nhất chính là sự khác biệt giữa cơ chế, chính sách của Nhà nước Việt Nam và các quy định mang tính quốc tế của nhà tài trợ. Điều này đã khiến cho công tác kiểm toán của Kiểm toán viên gặp không ít khó khăn. Do đó, việc nghiên cứu đề tài là rất cần thiết và có tính ứng dụng cao trong hoạt động kiểm toán của KTNN.
Toàn cảnh Hội thảo
Để nâng cao chất lượng đề tài, các ý kiến cho rằng, đề tài cần nghiên cứu thêm về những bất cập trong quản lý dự án sử dụng vốn ODA, đặc biệt là các quy định pháp luật về thực hiện hợp đồng và nghĩa vụ của các bên tham gia dự án, từ đó đưa ra những kiến nghị, giải pháp đột phá giúp các nhà quản lý tháo gỡ nút thắt này.
Đề tài cũng nên tập trung làm rõ hơn nữa việc hướng dẫn kiểm toán các dự án có sử dụng vốn ODA đối với từng giai đoạn trong quy trình kiểm toán; các bước trong từng giai đoạn; đảm bảo Hướng dẫn cần rõ ràng, nhưng phải có tính khái quát cao, có khả năng thích ứng và vận dụng vào thực tiễn một cách linh hoạt. Trong quá trình thực hiện kiểm toán, Hướng dẫn phải bám sát vào các nội dung kiểm toán, như: Kiểm toán việc tuân thủ pháp luật; chế độ quản lý đầu tư và xây dựng công trình; kiểm toán việc chấp hành chế độ tài chính kế toán của Nhà nước; kiểm toán các số liệu tài chính của dự án và giá trị hợp đồng còn lại… ; tương ứng với mỗi nội dung kiểm toán cần bám sát căn cứ, cơ sở pháp lý để triển khai thực hiện cho phù hợp, đúng quy định.
Một số ý kiến đề xuất, đề tài sau khi được thông qua có thể lựa chọn để đề xuất xây dựng thành văn bản hướng dẫn chung về hoạt động kiểm toán dự án ODA của KTNN nhằm nâng cao tính ứng dụng thực tiễn của đề tài.
Thay mặt Ban Chủ nhiệm đề tài, Ths. Vũ Duy Bắc khẳng định sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học để chỉnh sửa, hoàn thiện đề tài trước khi trình Hội đồng nghiệm thu./.
Ngọc Bích
