Quốc hội thảo luận về dự thảo Nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi)

Theo Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, việc xây dựng dự thảo Nghị quyết nhằm kịp thời thể chế hóa Quy định số 96-QĐ/TW ngày 02/02/2023 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị và Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; đảm bảo tính đồng bộ của hệ thống pháp luật trong bối cảnh các năm gần đây Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung một số luật có nội dung liên quan đến lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm tại Quốc hội, Hội đồng nhân dân.
 
Bên cạnh đó, Nghị quyết số 85/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc hội về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn trong quá trình triển khai thực hiện cũng đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế cần phải khắc phục kịp thời.
 
Do đó, việc xây dựng dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua tại kỳ họp thứ 5 theo trình tự, thủ tục rút gọn để thay thế Nghị quyết số 85/2014/QH13 là rất cần thiết nhằm kịp thời triển khai công tác lấy phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khóa XV và kỳ họp cuối năm 2023 của Hội đồng nhân dân các cấp.
 
Trước đó, chiều ngày 30/5, Quốc hội đã thảo luận tổ về dự thảo nghị quyết này. Theo báo cáo tổng hợp của Tổng Thư ký Quốc hội đã có 114 lượt ý kiến phát biểu của Quốc hội thảo luận tổ. Các đại biểu Quốc hội đều tán thành với sự cần thiết, trình tự, thủ tục ban hành và các nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết, việc ngưng hiệu lực thi hành của các luật và việc sửa đổi, bổ sung các Nghị quyết về tổ chức mô hình chính quyền đô thị như Tờ trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Các vị đại biểu Quốc hội cũng có ý kiến về một số nội dung cụ thể.
 
Trên cơ sở ý kiến thảo luận tổ của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo Ban Công tác đại biểu - cơ quan chủ trì soạn thảo, phối hợp với Ủy ban Pháp luật là cơ quan chủ trì thẩm tra và các cơ quan hữu quan nghiên cứu có báo cáo dự kiến các nội dung tiếp thu, giải trình, ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự thảo Nghị quyết.
 
 
Điều hành nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị các vị đại biểu tập trung thảo luận rõ vào các vấn đề cần phải tham gia ý kiến để hoàn chỉnh Nghị quyết, đề nghị phân tích và làm rõ những nội dung chưa thống nhất hoặc còn kiến khác; đề xuất phương án cụ thể về cách sửa đổi cho phù hợp.
 
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ các nội dung cần tiếp tục tập trung cho ý kiến gồm đối tượng lấy phiếu tín nhiệm và các trường hợp không lấy phiếu tín nhiệm; quy trình lấy phiếu tín nhiệm bỏ phiếu tín nhiệm; hệ quả đối với lấy phiếu tín nhiệm bỏ phiếu tín nhiệm.
 
Thảo luận tại hội trường, các đại biểu tiếp tục khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết. Các đại biểu đánh giá cao Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã kịp thời thể chế hóa đường lối của Đảng, bảo đảm đồng bộ đường lối chủ trương của Đảng với pháp luật của Nhà nước. Ghi nhận dự thảo Nghị quyết có nhiều thay đổi tiến bộ đáp ứng nguyện vọng của cử tri và Nhân dân.
 
Các đại biểu cho rằng việc thực hiện lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm với người giữ chức vụ do Quốc hội, Hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn là một trong điểm đổi mới của hoạt động Quốc hội, Hội đồng nhân dân từ nhiệm kỳ trước đã được cử tri và Nhân dân cả nước đặc biệt quan tâm, theo dõi, ghi nhận, đánh giá cao. Mặc dù mới chỉ triển khai thực hiện được một lần từ khi ban hành các quy định và hướng dẫn đến nay nhưng hoạt động này đã đạt được những kết quả nhất định, tạo thêm niềm tin của cử tri và Nhân dân đối với Quốc hội và Hội đồng nhân dân.
 
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng cho ý kiến cụ thể để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết. Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga – Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương cho biết dự thảo Nghị quyết quy định nguyên tắc công khai trong cả hoạt động lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm, tuy nhiên trong nội dung cụ thể tại Mục 4 thì dự thảo hiện chỉ quy định nguyên tắc công khai đối với kết quả lấy phiếu tín nhiệm. Đó là kết quả lấy phiếu tín nhiệm được báo cáo cấp có thẩm quyền và được công khai theo quy định mà không nói gì đến công khai kết quả bỏ phiếu tín nhiệm. Do đó, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị rà soát để bổ sung thêm nguyên tắc công khai đối với hoạt động bỏ phiếu tín nhiệm để đảm bảo tính thống nhất về mặt nguyên tắc trong  cả hai hoạt động lấy phiếu và bỏ phiếu.
 
Theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cũng đề nghị rà soát làm rõ tiêu chí sự gương mẫu của bản thân và vợ, chồng, con trong việc chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước làm căn cứ đánh giá mức độ tín nhiệm đối với người được lấy phiếu tín nhiệm bỏ phiếu tín nhiệm; trong đó làm rõ hơn nhóm đối tượng có quan hệ gia đình gần gũi với người được lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm.
 
Nhấn mạnh yêu cầu thể chế các nội dung của Quy định số 96-QĐ/TW của Đảng, đại biểu Mai Thị Phương Hoa dẫn lại phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị giữa nhiệm kỳ Trung ương Đảng khóa XIII đó là kiên quyết không để xảy ra vi phạm hoặc lợi dụng việc lấy phiếu tín nhiệm để gây chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ. Đồng thời tại Quy định số 96-QĐ/TW có quy định về quan điểm và nguyên tắc của việc lấy phiếu tín nhiệm là nêu cao trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị, người đứng đầu. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung vào dự thảo Nghị quyết nội dung người đứng đầu và tập thể lãnh đạo cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm trong trường hợp để xảy ra tình trạng lợi dụng việc lấy phiếu tín nhiệm bỏ phiếu tín nhiệm gây mất đoàn kết nội bộ. Đồng thời trong việc tổ chức thực hiện cần làm tốt việc nắm tình hình và công tác tư tưởng để phòng ngừa từ sớm, từ xa.
 
Cũng theo đại biểu Mai Thị Phương Hoa cũng chỉ rõ, Quy định số 96-QĐ/TW khi đề cập đến việc sử dụng kết quả lấy phiếu tín nhiệm cho thấy kết quả lấy phiếu tín nhiệm không chỉ sử dụng để xử lý cán bộ có số phiếu tín nhiệm thấp ở mức cao mà còn sử dụng để đánh giá cán bộ, làm cơ sở cho công tác quy hoạch, điều động, bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử và thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ. Ngoài ra, cũng theo Quy định 96 của Đảng thì còn có một nội dung cũng đáng lưu ý nữa là đó là quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng cán bộ có tín nhiệm cao. Vì vậy, đại biểu Mai Thị Phương Hoa đề nghị đối với những người có số phiếu tín nhiệm cao ở mức cao thì kết quả này phải được sử dụng như thế nào và vào việc gì thì cũng cần phải được thể hiện trong lần sửa đổi Nghị quyết này.
 
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng đề nghị rà soát quy định về khái niệm về lấy phiếu tín nhiệm và khái niệm bỏ phiếu tín nhiệm; hệ quả của việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm; quy trình thủ tục thực hiện; các hành vi bị nghiêm cấm.

Hà Linh