Kiểm toán nhà nước ban hành Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo tài chính đơn vị sự nghiệp công lập
(sav.gov.vn) – Mới đây, Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn vừa ký Quyết định số 864/QĐ-KTNN ban hành Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán báo cáo tài chính đơn vị sự nghiệp công lập (Hướng dẫn). Hướng dẫn này áp dụng đối với các đơn vị trực thuộc Kiểm toán nhà nước (KTNN), các Đoàn KTNN, các thành viên Đoàn KTNN tham gia hoạt động kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) của đơn vị sự nghiệp công lập.
Hướng dẫn gồm 04 chương và 15 điều, quy định về việc đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong các giai đoạn: chuẩn bị kiểm toán, thực hiện kiểm toán và khi hình thành ý kiến và lập Báo cáo kiểm toán.
Theo Quyết định, Hướng dẫn vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán khi thực hiện kiểm toán BCTC đơn vị sự nghiệp công lập do KTNN thực hiện, áp dụng khi kiểm toán đối với bộ BCTC đầy đủ hoặc kiểm toán các BCTC riêng lẻ, các thông tin tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.
Khi kiểm toán Báo cáo quyết toán kinh phí hoạt động đơn vị sự nghiệp công lập thì vận dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán khi thực hiện kiểm toán Báo cáo quyết toán đơn vị hành chính. Trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư được vận dụng cơ chế tài chính như doanh nghiệp, áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp thì áp dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp.
Hướng dẫn nhằm giúp Kiểm toán viên nhà nước (KTVNN) vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán một cách phù hợp khi lập kế hoạch kiểm toán (KHKT), thực hiện kiểm toán, lập biên bản kiểm toán và là cơ sở xem xét khi hình thành ý kiến kiểm toán trong lập Báo cáo kiểm toán.
Hướng dẫn KTVNN đưa ra ý kiến về việc liệu BCTC có được lập và trình bày trung thực, hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với các quy định về lập và trình bày BCTC được áp dụng hay không?
Đối với gian đoạn chuẩn bị kiểm toán: KTVNN thực hiện khảo sát và thu thập thông tin theo quy định tại Quy trình kiểm toán của KTNN và các quy định hiện hành có liên quan của KTNN, trong đó cần lưu ý thông tin cần thu thập về đơn vị được kiểm toán; thông tin về hệ thống kiểm soát nội bộ và Các thông tin liên quan khác. Trường hợp đơn vị đã được kiểm toán năm trước, để giảm thủ tục hành chính, KTVNN có thể thu thập thông tin thông qua xem xét hồ sơ từ các cuộc kiểm toán trước và chỉ thu thập bổ sung các thông tin thay đổi đáng kể từ phía đơn vị được kiểm toán so với cuộc kiểm toán trước. Các thông tin thay đổi đáng kể này là các thay đổi quan trọng trong hoạt động của đơn vị, giúp KTVNN hiểu biết đầy đủ hơn về đơn vị để xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu như: Những thay đổi quan trọng có liên quan đến môi trường hoạt động của đơn vị; thay đổi nhân sự chủ chốt; mua sắm lớn; khoản chi mới; tăng đột biến trong năm...
Việc xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu vận dụng hướng dẫn tại Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước (CMKTNN) về xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu thông qua hiểu biết về đơn vị được kiểm toán và môi trường hoạt động của đơn vị trong kiểm toán tài chính.
Việc xác định trọng yếu kiểm toán thực hiện theo hướng dẫn tại CMKTNN về xác định và vận dụng trọng yếu trong kiểm toán tài chính.
Ngoài ra, Hướng dẫn đề cập cụ thể biện pháp xử lý tổng thể và thiết kế các thủ tục kiểm toán và việc vận dụng kết quả xác định trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán trong lấy mẫu kiểm toán.
Giai đoạn thực hiện kiểm toán: Nội dung và trình tự kiểm toán; các thủ tục kiểm toán và thu thập bằng chứng kiểm toán; rà soát lại kết quả đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong quá trình kiểm toán; vận dụng trọng yếu kiểm toán trong đánh giá sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán; tổng hợp sai sót phát hiện và ước tính sai sót tổng thể.
Giai đoạn hình thành ý kiến kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán: Việc hình thành ý kiến kiểm toán thực hiện theo hướng dẫn tại CMKTNN về hình thành ý kiến kiểm toán và báo cáo kiểm toán trong kiểm toán tài chính và CMKTNN về ý kiến kiểm toán không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần trong kiểm toán tài chính.
BCKT tài chính phải đảm bảo các hướng dẫn tại CMKTNN về các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tài chính và CMKTNN về hình thành ý kiến kiểm toán và BCKT trong kiểm toán tài chính. Báo cáo kiểm toán phải phản ánh đầy đủ, chính xác, trung thực và khách quan kết quả, kết luận và kiến nghị kiểm toán; đưa ra ý kiến đánh giá, xác nhận tính đúng đắn, trung thực của BCTC. BCKT phải tuân thủ các yêu cầu tại CMKTNN về các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tài chính (chính xác; có tính xây dựng; rõ ràng, súc tích; kịp thời).
Nội dung và kết cấu của BCKT phải tuân thủ quy định về mẫu biểu hồ sơ kiểm toán của KTNN và hướng dẫn của CMKTNN.
Trình bày đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh” và “Vấn đề khác” theo quy định tại CMKTNN về đoạn vấn đề cần nhấn mạnh và vấn đề khác trong kiểm toán BCTC./.
Hà Linh
Theo Quyết định, Hướng dẫn vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán khi thực hiện kiểm toán BCTC đơn vị sự nghiệp công lập do KTNN thực hiện, áp dụng khi kiểm toán đối với bộ BCTC đầy đủ hoặc kiểm toán các BCTC riêng lẻ, các thông tin tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập.
Khi kiểm toán Báo cáo quyết toán kinh phí hoạt động đơn vị sự nghiệp công lập thì vận dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán khi thực hiện kiểm toán Báo cáo quyết toán đơn vị hành chính. Trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư được vận dụng cơ chế tài chính như doanh nghiệp, áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp thì áp dụng Hướng dẫn phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong kiểm toán BCTC doanh nghiệp.
Hướng dẫn nhằm giúp Kiểm toán viên nhà nước (KTVNN) vận dụng phương pháp tiếp cận kiểm toán dựa trên đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu kiểm toán một cách phù hợp khi lập kế hoạch kiểm toán (KHKT), thực hiện kiểm toán, lập biên bản kiểm toán và là cơ sở xem xét khi hình thành ý kiến kiểm toán trong lập Báo cáo kiểm toán.
Hướng dẫn KTVNN đưa ra ý kiến về việc liệu BCTC có được lập và trình bày trung thực, hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu, phù hợp với các quy định về lập và trình bày BCTC được áp dụng hay không?
Đối với gian đoạn chuẩn bị kiểm toán: KTVNN thực hiện khảo sát và thu thập thông tin theo quy định tại Quy trình kiểm toán của KTNN và các quy định hiện hành có liên quan của KTNN, trong đó cần lưu ý thông tin cần thu thập về đơn vị được kiểm toán; thông tin về hệ thống kiểm soát nội bộ và Các thông tin liên quan khác. Trường hợp đơn vị đã được kiểm toán năm trước, để giảm thủ tục hành chính, KTVNN có thể thu thập thông tin thông qua xem xét hồ sơ từ các cuộc kiểm toán trước và chỉ thu thập bổ sung các thông tin thay đổi đáng kể từ phía đơn vị được kiểm toán so với cuộc kiểm toán trước. Các thông tin thay đổi đáng kể này là các thay đổi quan trọng trong hoạt động của đơn vị, giúp KTVNN hiểu biết đầy đủ hơn về đơn vị để xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu như: Những thay đổi quan trọng có liên quan đến môi trường hoạt động của đơn vị; thay đổi nhân sự chủ chốt; mua sắm lớn; khoản chi mới; tăng đột biến trong năm...
Việc xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu vận dụng hướng dẫn tại Chuẩn mực Kiểm toán nhà nước (CMKTNN) về xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu thông qua hiểu biết về đơn vị được kiểm toán và môi trường hoạt động của đơn vị trong kiểm toán tài chính.
Việc xác định trọng yếu kiểm toán thực hiện theo hướng dẫn tại CMKTNN về xác định và vận dụng trọng yếu trong kiểm toán tài chính.
Ngoài ra, Hướng dẫn đề cập cụ thể biện pháp xử lý tổng thể và thiết kế các thủ tục kiểm toán và việc vận dụng kết quả xác định trọng yếu và đánh giá rủi ro kiểm toán trong lấy mẫu kiểm toán.
Giai đoạn thực hiện kiểm toán: Nội dung và trình tự kiểm toán; các thủ tục kiểm toán và thu thập bằng chứng kiểm toán; rà soát lại kết quả đánh giá rủi ro và xác định trọng yếu trong quá trình kiểm toán; vận dụng trọng yếu kiểm toán trong đánh giá sai sót phát hiện trong quá trình kiểm toán; tổng hợp sai sót phát hiện và ước tính sai sót tổng thể.
Giai đoạn hình thành ý kiến kiểm toán và lập báo cáo kiểm toán: Việc hình thành ý kiến kiểm toán thực hiện theo hướng dẫn tại CMKTNN về hình thành ý kiến kiểm toán và báo cáo kiểm toán trong kiểm toán tài chính và CMKTNN về ý kiến kiểm toán không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần trong kiểm toán tài chính.
BCKT tài chính phải đảm bảo các hướng dẫn tại CMKTNN về các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tài chính và CMKTNN về hình thành ý kiến kiểm toán và BCKT trong kiểm toán tài chính. Báo cáo kiểm toán phải phản ánh đầy đủ, chính xác, trung thực và khách quan kết quả, kết luận và kiến nghị kiểm toán; đưa ra ý kiến đánh giá, xác nhận tính đúng đắn, trung thực của BCTC. BCKT phải tuân thủ các yêu cầu tại CMKTNN về các nguyên tắc cơ bản của kiểm toán tài chính (chính xác; có tính xây dựng; rõ ràng, súc tích; kịp thời).
Nội dung và kết cấu của BCKT phải tuân thủ quy định về mẫu biểu hồ sơ kiểm toán của KTNN và hướng dẫn của CMKTNN.
Trình bày đoạn “Vấn đề cần nhấn mạnh” và “Vấn đề khác” theo quy định tại CMKTNN về đoạn vấn đề cần nhấn mạnh và vấn đề khác trong kiểm toán BCTC./.
Hà Linh
