Tiếp tục cải cách tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả

So với thời điểm trước năm 2017, trước khi có Nghị quyết 18, hiện tổ chức bộ máy từ địa phương đến Trung ương đã tinh gọn hơn, giảm tầng nấc trung gian, giảm nhiều đầu mối. Bước đầu đã khắc phục được tình trạng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ, giảm cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là cấp phó và cán bộ giữ chức vụ hàm…

Cụ thể, về bộ máy Trung ương, trước năm 2017 có 28 Tổng cục; từ năm 2012 – tháng 6/2021 có 30 Tổng cục; đến nay còn 13 Tổng cục.

Về Cục thuộc Bộ, trước năm 2017 có 120 Cục; từ năm 2012 – tháng 6/2021 có 126 Cục; đến nay còn 115 Cục.

Về Vụ (Ban) và tương đương thuộc Bộ, trước năm 2017 có 257 Vụ; từ năm 2012 – tháng 6/2021 có 249 Vụ; đến nay còn 106 Vụ.

Riêng về bộ máy hành chính cấp tỉnh, giảm 7 Sở và 6 tổ chức hành chính khác thuộc Uỷ ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh; giảm 1.941 tổ chức bên trong Sở (1.632 phòng và 309 chi cục); giảm 46 tổ chức bên trong tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp tỉnh; sáp nhập huyện, xã giai đoạn 2019 – 2021, giảm 8 đơn vị hành chính cấp huyện; 561 đơn vị hành chính cấp xã.

Năm 2021, lần đầu tiên tin giảm biên chế vượt mục tiêu Bộ Chính trị đề ra: Biên chế công chức giảm 10,01%; biên chế viên chức giảm 11,67%. Đặc biệt là qua sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021 đã hoàn thành mục tiêu, yêu cầu đề ra. Những kết quả này đã tạo tiền đề, cơ sở thực tiễn và nền tảng quan trọng để chúng ta tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 18 đến năm 2030.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tinh giản biên chế theo tinh thần Nghị quyết số 18 của Trung ương, Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị là việc khó, nhạy cảm, phức tạp, tác động trực tiếp, toàn diện đến nhiều tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị. Do vậy bên cạnh kết quả đạt được là nổi bật thì vẫn còn một số khó khăn vướng mắc cần khắc phục trong thời gian tới. Vẫn còn nhiều nơi chưa gắn sắp xếp tổ chức bộ máy với tinh giản biên chế theo vị trí việc làm và cơ cấu lại, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức; chức năng, nhiệm vụ của một số cơ quan, tổ chức còn giao thoa, trùng lắp, trong khi đó cơ chế phối hợp chưa thực sự hiệu quả nên làm giảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động; một số chủ trương mới về chính sách tiền lương, thu hút, trọng dụng nhân tài chậm được cụ thể hóa. Đặc biệt thời gian gần đây có hiện tượng một số bộ phận cán bộ, công chức, viên chức có năng lực chuyển sang khu vực tư…

Ngoài ra, việc kiểm tra, giám sát, đôn đốc, chấn chỉnh những hạn chế trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 18 chưa được thực hiện thường xuyên; chưa kịp thời biểu dương, khen thưởng tổ chức cá nhân thực hiện có hiệu quả; xử lý chưa nghiêm các tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định, không đạt mục tiêu của nghị quyết đề ra.

Tất cả những khó khăn, vướng mắc này đã được Bộ Chính trị thẳng thắn nhìn nhận tại Kết luận số 50 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 18; trên cơ sở đó đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để tiếp tục thực hiện có hiệu quả nghị quyết này trong giai đoạn đến năm 2030.

Nghị quyết số 18 nêu rõ quan điểm chỉ đạo: “Một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính”. Về việc này, Bộ trưởng nêu rõ: Nguyên tắc “một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính” đã được đặt ra trong các Nghị quyết, kết luận của Đảng từ khá sớm. Từ Nghị quyết số 17 ngày 1/8/2007 của Hội nghị Trung ương 5 khóa X về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy Nhà nước đã đưa ra nguyên tắc này. Và Nghị quyết số 18 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XII một lần nữa khẳng định lại nguyên tắc này. “Do đó, việc sắp xếp, điều chỉnh tổ chức của các Bộ, cơ quan ngang Bộ qua các nhiệm kỳ Chính phủ và sắp xếp tổ chức những cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện thời gian qua luôn bảo đảm quán triệt các Nghị quyết của Đảng về cải cách hành chính và thực hiện nhất quán nguyên tắc này. Trong đó, Chính phủ tiếp tục tổ chức bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực, tinh gọn, hợp lý; nhất là những Bộ, ngành có chức năng, nhiệm vụ tương đồng, trùng lắp để có giải pháp phù hợp và thực hiện kiện toàn, sắp xếp tổ chức, thu gọn đầu mối” - Bộ Trưởng Bộ Nội vụ cho biết.

Hiện nay vẫn còn một số nhiệm vụ có giao thoa giữa các cơ quan quản lý Nhà nước, như: Quản lý an toàn thực phẩm; quản lý môi trường (rác thải y tế); bảo hiểm y tế; quản lý đa dạng sinh học...

Vì vậy, trong đề án cơ cấu tổ chức của Chính phủ khóa XV (2021-2026), Bộ Nội vụ đã báo cáo, đề xuất Chính phủ giao cơ quan chủ trì (theo quy định tại pháp luật chuyên ngành) phối hợp với cơ quan có liên quan ban hành quy chế phối hợp để xác định rõ phạm vi, đối tượng quản lý, nội dung phối hợp, thẩm quyền, trách nhiệm của từng cơ quan trong việc tổ chức thực hiện.

Để đưa ra các giải pháp tiếp tục thực hiện có hiệu quả, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết số 18 đề ra theo yêu cầu của Bộ Chính trị, trong thời gian tới, Bội Nội vụ sẽ báo cáo Chính phủ về việc triển khai nhiệm vụ “Nghiên cứu, tổng kết 20 năm thực hiện mô hình tổ chức bộ máy của Chính phủ từ khóa XII đến khóa XV” một cách bài bản, khoa học, tổng thể, toàn diện.

Trên cơ sở đó, xác định rõ phạm vi quản lý đa ngành, đa lĩnh vực của các Bộ, ngành; nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận, thực tiễn về tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước của các Bộ, ngành. Qua đó hoàn thiện hệ thống tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước từ Trung ương đến địa phương theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo đúng tinh thần chỉ đạo tại các nghị quyết, kết luận của Trung ương.

Được biết, trong thời gian tới, Bộ Nội vụ sẽ tham mưu Ban Chỉ đạo Đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ về việc tiếp tục kiện toàn tổ chức của các tổng cục và tổ chức tương đương; đổi mới cơ chế quản lý và tổ chức lại hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập từ Trung ương đến địa phương; nghiên cứu, xây dựng Đề án cơ cấu tổ chức của Chính phủ khóa XVI; tiếp tục sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã.

Hiện Bộ Nội vụ đã tham mưu Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết mới về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2030. Bộ Nội vụ sẽ tập trung công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, bảo đảm chất lượng, tiến độ đã đề ra.

Trước mắt trong năm 2023 tập trung xây dựng Nghị định liên quan đến vị trí việc làm và biên chế công chức; vị trí việc làm và số lượng người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp công lập; về chính sách tinh giản biên chế; về số lượng cấp phó…

Đặc biệt, trong năm 2023, Bộ Nội vụ sẽ xây dựng Nghị định về chính sách thu hút và trọng dụng người có tài năng vào cơ quan hành chính Nhà nước và đơn vị sự nghiệp công lập; quy định về cán bộ công chức, cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố…

Ngoài ra, theo lộ trình kế hoạch đến năm 2025, Bộ Nội vụ sẽ nghiên cứu, trình Chính phủ về việc sửa đổi, bổ sung một số Luật: Cán bộ, công chức; Tổ chức chính quyền địa phương,…

Cùng với đó là tiếp tục triển khai thực hiện đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý Nhà nước; quản lý biên chế giai đoạn 2023-2026 theo quy định của Bộ Chính trị để giảm 5% biên chế cán bộ, công chức và giảm 10% biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách Nhà nước so với năm 2021./.

Thanh Trang