Báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề giám sát của Quốc hội về 3 Chương trình mục tiêu quốc gia

Tham dự có các Phó Chủ tịch Quốc hội; các Ủy viên UBTVQH; đại diện Lãnh đạo Văn phòng Quốc hội, các Vụ, đơn vị liên quan…
 
Cùng dự có đại diện: Ủy ban Dân tộc, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Tài chính, Bộ Nội Vụ, Bộ Thông tin và Truyền thông; đại diện Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội; đại diện Văn phòng Chính phủ, Văn phòng Trung ương Đảng…
 
Đại diện Lãnh đạo Kiểm toán nhà nước chuyên ngành IV, chuyên ngành V của Kiểm toán nhà nước tham dự phiên họp
 
Phát biểu mở đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát cho biết, thực hiện Chương trình giám sát tối cao của Quốc hội về 3 CTMTQG, đến hết tháng 7/2023, Đoàn giám sát đã thực hiện cơ bản các nội dung theo Kế hoạch chi tiết số 345, trên cơ sở báo cáo của Chính phủ, các Bộ ngành và địa phương, cùng làm việc trực tiếp với 11 Bộ ngành và 15 địa phương, Đoàn giám sát đã xây dựng Báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề giám sát của Quốc hội về các CTMTQG.
 
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Chủ tịch Quốc hội, ngày 11/8/2023 vừa qua, Đoàn giám sát đã báo cáo trực tiếp với  Lãnh đạo Quốc hội về kết quả bước đầu, trên cơ sở ý kiến của các Phó Chủ tịch Quốc hội, đặc biệt là ý kiến chỉ đạo kết luận của Chủ tịch Quốc hội, Đoàn đã nghiêm túc tiếp thu và hoàn thiện dự thảo Báo cáo tóm tắt.
 
Tại phiên họp, các đại biểu nghe Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm, Phó Trưởng đoàn Thường trực Đoàn giám sát báo cáo kết quả giám sát “việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về CTMTQG về xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021-2030”.
 
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm cho biết, Đoàn giám sát đã có cách làm phù hợp, khoa học, lựa chọn trúng và đúng vấn đề giám sát là tập trung vào phân tích chính sách và đánh giá tiến trình thực hiện chính sách; xây dựng 17 mẫu đề cương báo cáo gửi các Bộ, ngành và địa phương; phân công thành viên Đoàn Giám sát làm Tổ trưởng giúp Đoàn Giám sát làm việc chuyên sâu với các Bộ, ngành và địa phương.
 
Việc Quốc hội tổ chức giám sát ngay khi các CTMTQG mới bắt đầu triển khai thực hiện đã thúc đẩy Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương hoàn thiện cơ chế, chính sách, đẩy nhanh tiến độ thực hiện; tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc. Giám sát đã thể hiện rất rõ quan điểm, nguyên tắc Quốc hội và Chính phủ cùng đồng hành để tháo gỡ, giải quyết những khó khăn, vướng mắc nói chung, trong đó có việc triển khai thực hiện các CTMTQG nói riêng.
 
Cho ý kiến vào nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao Đoàn giám sát việc thực hiện các CTMTQG được tổ chức rất chặt chẽ, cẩn thận, công tâm, khoa học, với tinh thần trách nhiệm cao, nắm tốt tình hình ở các địa phương và các Bộ, ngành. Mỗi Chương trình có báo cáo riêng, có báo cáo chung, dự thảo Nghị quyết, có phụ lục kèm theo rất chi tiết. Nhìn chung, Đoàn giám sát cơ bản hoàn thành chương trình theo kế hoạch, nhiệm vụ Quốc hội giao. Nội dung các báo cáo rõ ràng, chi tiết và đã tiếp thu nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội.
 
Tuy nhiên, để tiếp tục hoàn thiện Báo cáo và trình Quốc hội vào Kỳ họp thứ 6 tới, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị Báo cáo tóm tắt cần rút gọn lại và phải phản ánh được hết “hồn cốt” của Báo cáo chính, đồng thời tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết; qua giám sát, cần làm rõ tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, để chậm công việc, cản trở nhiệm vụ phát triển KT-XH, giải quyết công việc của người dân và doanh nghiệp; tên của Nghị quyết cần cân nhắc lại tên gọi cho rõ ràng, cụ thể về chuyên đề giám sát việc thực hiện 3 CTMTQG; kết cấu Nghị quyết theo Báo cáo chính nên có phần chung và phần riêng thì sẽ rõ từng Chương trình hơn, tránh liệt kê những phần quá chi tiết trong Nghị quyết.
 
Cho ý kiến về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, mong muốn của UBTVQH là có một Nghị quyết sắc sảo, kiến nghị, đề xuất đúng và trúng để thúc đẩy các CTMTQG, trong đó tập trung vào mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ của các CTMTQG như xây dựng nông thôn mới (NTM), giảm nghèo giai đoạn này khác gì so với giai đoạn trước. “Hiện nay có NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, quan điểm xây dựng NTM đặt trong tam nông, nông dân là chủ thể, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, mục tiêu giai đoạn này đã khác với giai đoạn trước. Bên cạnh đó, cần tiếp tục xây dựng, phát huy mô hình NTM cấp thôn bản ở những vùng khó khăng; gắn kết với CTMTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN, làm rõ quan điểm chính sách dân tộc theo đối tượng hay theo địa bàn hay theo cả hai; kết hợp nhuần nhuyễn các chính sách đó trong các dự án, tiểu dự án như thế nào?” - Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
 
Về giải quyết đất ở, đất sản xuất cho đồng bào dân tộc, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, điểm mới trong kết luận gần đây của Lãnh đạo Quốc hội liên quan đến nội dung này còn gắn với trách nhiệm Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, do đó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần làm nổi bật lên trong Báo cáo.
 
Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần quan tâm đến chất lượng của các CTMTQG và đề nghị cần làm rõ các quan điểm lớn như: Xây dựng NTM gắn với tái cơ cấu mạnh mẽ ngành nông nghiệp; phải có ít nhất 1 Hợp tác xã nông nghiệp kiểu mới, hoạt động có hiệu quả, gắn với sinh kế và đời sống ở đó; xây dựng NTM phải đặt trong quan hệ với phát triển đô thị và kinh tế đô thị… Xem Chương trình đi có đúng hướng hay không? Đồng thời, xem xét sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong các nội dung này như thế?
 
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, Báo cáo cần làm rõ và trả lời được câu hỏi: “Vì sao chậm, vì sao vướng mắc, các điểm nghẽn ở đâu, việc tháo gỡ như thế nào? Do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 nhưng dường như quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo có suy giảm hơn so với trước không?
 
Chủ tịch Quốc hội mong muốn Báo cáo giảm bớt các yếu tố kĩ thuật, tập trung đi sâu vào các vấn đề chính trị, KT-XH, gắn với các quan điểm, chính sách lớn của Đảng và Nhà nước; phân tích rõ các hạn chế, vướng mắc, tồn tại, yếu kém trong thực hiện 3 CTMTQG.
 
Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần trình bày lại Báo cáo tóm tắt, dự thảo Nghị quyết kèm theo phụ lục, văn bản nào hủy bỏ, văn bản nào sửa đổi, bổ sung, cơ quan nào chịu trách nhiệm thì giám sát mới có hiệu lực; không nên chỉ tập trung vào số liệu, cần nhìn lại mục tiêu, yêu cầu, quan điểm của Đảng, Nhà nước…
 
Cũng tại phiên họp, đại diện các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Lao động, Thương binh và Xã hội, Ủy ban Dân tộc đã giải trình, làm rõ thêm các vướng mắc, khó khăn trong triển khai thực hiện 3 CTMTQG.
 
Kết luận nội dung phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát cho biết, qua thảo luận, đại diện các Bộ,ngành đã giải trình thêm tương đối rõ về chức năng, nhiệm vụ, thấy được một số bất cập về mô hình chỉ đạo điều hành, về chính sách, về tổ chức thực hiện…
 
Để tiếp tục thực hiện tốt hơn, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Trưởng Đoàn giám sát nhận trách nhiệm những hạn chế của Đoàn, đề nghị các Tổ giúp việc và Đoàn công tác nghiêm túc tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội. Đề nghị đầu tư công sức, rà soát lại Báo cáo chung cho đầy đủ, tập trung công sức và nguồn lực chuẩn bị Báo cáo tóm tắt và dự thảo Nghị quyết sao cho sắc sảo, vừa khái quát, vừa cụ thể để sau đợt giám sát này có chuyển biến căn bản hơn về việc thực hiện 3 CTMTQG.
 
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương khẳng định, sau phiên họp này, Đoàn giám sát tiếp tục đôn đốc Chính phủ, các Bộ, ngành và các địa phương gửi Báo cáo tới Tổ giúp việc và Đoàn công tác của Đoàn giám sát để chuẩn bị, hoàn thiện Báo cáo đảm bảo chất lượng hơn. Đồng thời, sẽ có phiên làm việc với Chính phủ để thống nhất các nội dung đánh giá của chuyên đề giám sát này và báo cáo với UBTVQH cho ý kiến chính thức tại Phiên họp thứ 26 trong tháng 9/2023; chuẩn bị báo cáo với Quốc hội tại Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10/2023./.
 
Thanh Trang