Giải pháp phòng chống tham nhũng tiêu cực trong hoạt động kiểm toán

GS,TS. Đoàn Xuân Tiên - Chủ tịch Hiệp hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam, nguyên Phó Tổng KTNN làm Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu; cùng tham dự có các thành viên Hội đồng nghiệm thu và Ban đề tài.

Theo Ban đề tài, trải qua 30 năm nỗ lực phấn đấu xây dựng, KTNN không ngừng phát triển đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng. Đặc biệt, với địa vị pháp lý là cơ quan độc lập, KTNN có vai trò, trách nhiệm lớn trong phòng chống tham nhũng (PCTN), được thể hiện thông qua các kiến nghị tăng thu, giảm chi cho ngân sách Nhà nước; kiến nghị, sửa đổi, hủy bỏ hàng trăm văn bản quy phạm pháp luật nhằm bịt “lỗ hổng” về cơ chế, chính sách, tránh thất thoát, lãng phí, tham nhũng.

Bên cạnh đó, hoạt động kiểm toán của KTNN đã hướng vào những lĩnh vực nhạy cảm, tiềm ẩn nguy cơ tham nhũng, lãng phí cao, đạt được nhiều kết quả tích cực. KTNN đã khẳng định được vị thế, vai trò của mình thông qua chất lượng và hiệu quả kiểm toán ngày càng được nâng cao. Những kiến nghị kiểm toán của KTNN đa dạng, sắc sảo và chất lượng, được Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương sử dụng trong giám sát, quản lý, điều hành nền kinh tế, chấn chỉnh công tác quản lý tài chính - ngân sách, kế toán, ngăn ngừa những hành vi tiêu cực, tham ô, lãng phí, nâng cao hiệu quả sử dụng tài chính, tài sản công. Việc công khai kết quả kiểm toán, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán được thực hiện định kỳ đã tạo được dư luận tốt cả trong và ngoài nước.

Đối với hoạt động nội bộ, để nâng cao chất lượng kiểm toán và đạo đức nghề nghiệp của kiểm toán viên (KTV), KTNN đã thành lập và quy định chức năng, nhiệm vụ, quy chế, quy trình hoạt động cho 4 đơn vị tham mưu, giúp Tổng KTNN thực hiện chức năng kiểm soát chất lượng kiểm toán, thanh tra, kiểm tra. Các KTNN chuyên ngành và khu vực đều thành lập phòng Tổng hợp để giúp Kiểm toán trưởng thực hiện chức năng kiểm soát chất lượng kiểm toán.
 
Trong những năm qua, hệ thống kiểm tra, kiểm soát chất lượng kiểm toán ngày càng được tăng cường. Qua thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, các đơn vị kiểm soát chuyên trách đã phát hiện nhiều nội dung; góp nhiều ý kiến sát thực, có giá trị để đoàn kiểm toán sửa chữa, bổ sung, hoàn thiện báo cáo kiểm toán. Qua đó, góp phần hạn chế sai sót, nâng cao chất lượng báo cáo kiểm toán, đồng thời giúp các đoàn kiểm toán rút kinh nghiệm, tránh sai sót, nâng cao kiến thức pháp luật, kỹ thuật soạn thảo báo cáo kiểm toán, cũng như ngăn ngừa các sai phạm về pháp luật và đạo đức nghề nghiệp KTV.

KTNN đã nghiêm túc quán triệt và tổ chức thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTN tiêu cực; kịp thời ban hành các văn bản theo thẩm quyền nhằm thể chế hóa, cụ thể hóa hoạt động PCTN phù hợp chức năng, nhiệm vụ được giao và PCTN trong chính cơ quan KTNN. Các vụ việc tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán được phát hiện trong thời gian qua về cơ bản đều đã được xử lý nghiêm túc, đúng quy định của pháp luật, tạo ra tác dụng răn đe rất lớn đối với cán bộ, công chức toàn Ngành.

Để tăng cường công tác PCTN, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán, Ban đề tài đề xuất các nhóm giải pháp: Nâng cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị, tổ chức của KTNN đối với công tác PCTN, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán; Nâng cao trình độ chuyên môn, đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp và tăng cường quán triệt ý thức PCTN, tiêu cực; Hoàn thiện chế độ, chính sách đãi ngộ đối với KTV phù hợp với đặc thù nghề nghiệp kiểm toán; Tăng cường hoạt động kiểm soát soát chất lượng kiểm toán, thanh tra công vụ; phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán; Tăng cường công tác thông tin, truyền thông, công khai, minh bạch hoạt động kiểm toán của KTNN…

Đề tài được kết cấu thành 3 chương: Chương 1- Cơ sở lý luận về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán của KTNN; Chương 2 - Thực trạng phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán của KTNN; Chương 3 - Quan điểm và giải pháp tăng cường hiệu lực, hiệu quả phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán của KTNN.

Đánh giá cao kết quả nghiên cứu cũng như những giải pháp, đề xuất của Ban đề tài, Hội đồng khoa học KTNN cho rằng, đề tài có ý nghĩa lý luận và thực tiễn cao, nhất là trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đẩy mạnh cuộc đấu tranh PCTN, tiêu cực với tinh thần “không có vùng cấm”, “không có ngoại lệ” ở nước ta hiện nay.

Để đề tài có giá trị khoa học và tính thuyết phục cao, các thành viên Hội đồng khoa học đề nghị Ban đề tài tách riêng giải pháp cho phòng tham nhũng, tiều cực (tức là ngăn ngừa) và giải pháp riêng cho chống tham nhũng, tiêu cực; bổ sung giải pháp bồi dưỡng và kiểm soát đạo đức nghề nghiệp để hạn chế hành vi tiêu cực của  KTV trong hoạt động kiểm toán.

Ban đề tài bổ sung thêm các nội dung trong Quy định 189-QĐ/TW liên quan đến nội dung Đề tài để có tính cập nhật và thời sự. Trong đó lưu ý Điều 11 về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của Quốc hội, cơ quan của Quốc hội, KTNN. Bổ sung một số nội dung trong giải pháp nâng cao trình độ chuyên môn, đạo đức, bản lĩnh nghề nghiệp và tăng cường quán triệt ý thức PCTN, tiêu cực cho đội ngũ KTV, xử lý kỷ luật Đảng cho phù hợp với Quy định số 131-QĐ/TW của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, PCTN, tiêu cực trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đảng và trong hoạt động thanh tra, kiểm toán.
 
GS,TS. Đoàn Xuân Tiên - Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu nhấn mạnh, việc PCTN, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán phải xuất phát từ thực tiễn hoạt động hằng ngày, bao gồm việc tuân thủ quy định của KTNN, từ hồ sơ mẫu biểu, nhật ký kiểm toán đến tất cả các hoạt động của Đoàn kiểm toán, Tổ kiểm toán, công tác quản lý, điều hành, vai trò lãnh đạo của người đứng đầu đơn vị...

Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu đề nghị Ban đề tài tiếp thu tối đa các ý kiến của Hội đồng nghiệm thu, trong đó cần làm rõ chủ thể PCTN; chuẩn hóa một số khái niệm, thuật ngữ, quy định; nhấn mạnh nội dung về nhận diện hành vi tham nhũng, tiêu cực; cập nhật một số thông tin, văn bản quy định của KTNN. Về giải pháp, cần cụ thể đến từng đối tượng, xác định rõ nguyên nhân để giải quyết triệt để những vấn đề còn kẽ hở, hạn chế.

Hội đồng nghiệm thu đánh giá đề tài xếp loại xuất sắc.

Tin và ảnh: Nguyễn Ly