Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu
(sav.gov.vn) - Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 66.7/2025/NQ-CP quy định cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu. Nghị quyết này quy định việc thay thế hoặc cắt giảm thành phần hồ sơ trong các thủ tục hành chính bằng việc khai thác hoặc sử dụng thông tin tương ứng từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Nguyên tắc cắt giảm, đơn giản hóa
Việc thay thế hoặc cắt giảm thành phần hồ sơ trong các thủ tục hành chính được thực hiện theo mức độ đáp ứng việc khai thác, sử dụng của các cơ sở dữ liệu; không yêu cầu cung cấp thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính mà các thông tin trong thành phần hồ sơ đã có dữ liệu trong các cơ sở dữ liệu được cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu công bố.
Cơ quan tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính khai thác, sử dụng thông tin đã có trong các cơ sở dữ liệu để thay thế thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính. Trường hợp không khai thác được thông tin hoặc thông tin khai thác được không đầy đủ, không chính xác thì cơ quan, người có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính yêu cầu cá nhân, tổ chức bổ sung thành phần hồ sơ để giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời đề nghị cá nhân, tổ chức thực hiện cập nhật, điều chỉnh thông tin trong các cơ sở dữ liệu theo quy định của pháp luật.
Việc thay thế, cắt giảm thành phần hồ sơ bằng thông tin được khai thác trên các cơ sở dữ liệu khi giải quyết thủ tục hành chính cho công dân Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, cá nhân, tổ chức nước ngoài sinh sống, hoạt động tại Việt Nam được thực thi trên cơ sở mức độ đáp ứng của cơ sở dữ liệu.
Cá nhân đăng nhập Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc Ứng dụng định danh quốc gia (VNeID) đề nghị giải quyết thủ tục hành chính thì không phải thực hiện ký số biểu mẫu điện tử tương tác.
Thay giấy tờ bằng dữ liệu trong 786 thủ tục hành chính
Nghị quyết quy định thay thế các loại giấy tờ là thành phần hồ sơ thủ tục hành chính bằng các thông tin tương ứng được khai thác từ các cơ sở dữ liệu đối với 786 Thủ tục hành chính thuộc các lĩnh vực quản lý của 14 Bộ và 1 cơ quan ngang Bộ: Bộ Công Thương; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Bộ Nội vụ; Bộ Tài chính; Bộ Tư pháp; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Xây dựng; Ngân hàng Nhà nước; Bộ Y tế; Bộ Ngoại giao; Bộ Quốc phòng; Bộ Công an; Bộ Dân tộc và Tôn giáo.
Theo Nghị quyết, nhiều loại giấy tờ trong hồ sơ thủ tục hành chính sẽ được thay thế hoàn toàn bằng dữ liệu được khai thác từ các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành. Cụ thể, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cung cấp đầy đủ thông tin định danh và cư trú, cho phép bỏ yêu cầu nộp Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân, thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước và các giấy tờ xác nhận cư trú.
Tương tự, Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử đáp ứng việc xác thực thông tin về khai sinh, kết hôn, tình trạng hôn nhân và khai tử, thay thế toàn bộ giấy khai sinh, trích lục khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân và giấy chứng tử.
Đối với lĩnh vực bảo hiểm, dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm sẽ thay thế thẻ bảo hiểm y tế và sổ bảo hiểm xã hội. Cơ sở dữ liệu giấy phép lái xe cũng cho phép không phải xuất trình giấy phép lái xe bản giấy khi làm thủ tục.
Trong hoạt động đăng ký kinh doanh, thông tin lấy từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp sẽ thay thế giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, đăng ký kinh doanh, đăng ký hộ kinh doanh và đăng ký hợp tác xã. Ở lĩnh vực giao thông, thông tin từ Cơ sở dữ liệu đăng ký phương tiện giúp loại bỏ giấy chứng nhận đăng ký xe khi giải quyết thủ tục liên quan.
Đặc biệt, Nghị quyết quy định việc khai thác dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai để thay thế giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, trước mắt áp dụng đối với loại hình đất ở. Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cũng được sử dụng để thay thế Phiếu lý lịch tư pháp, trong khi dữ liệu từ nền tảng sổ sức khỏe điện tử sẽ thay thế giấy khám sức khỏe trong nhiều thủ tục hành chính yêu cầu loại giấy này.
Ngoài các nhóm giấy tờ nêu trên, các thành phần hồ sơ khác cũng sẽ được thay thế bằng dữ liệu nếu thông tin đã có đầy đủ trong các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành theo quy định. Điều này mở ra khả năng giảm tối đa giấy tờ, tiến tới giải quyết thủ tục hành chính hoàn toàn dựa trên dữ liệu.
Nghị quyết quy định cắt giảm các loại giấy tờ trong thành phần hồ sơ giải quyết 8 thủ tục hành chính gồm: Cấp giấy phép in gia công xuất bản phẩm cho nước ngoài (cấp Trung ương, địa phương); Đăng ký chỉ định cơ sở kiểm nghiệm thực phẩm đã được tổ chức công nhận hợp pháp của Việt Nam hoặc tổ chức công nhận nước ngoài là thành viên tham gia thỏa thuận lẫn nhau của Hiệp hội công nhận phòng thí nghiệm Quốc tế, Hiệp hội công nhận phòng thí nghiệm Châu Á - Thái Bình Dương đánh giá và cấp chứng chỉ công nhận theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 17025 hoặc Tiêu chuẩn quốc tế ISO/IEC 17025; Đăng ký thay đổi, bổ sung phạm vi chỉ định cơ sở kiểm nghiệm thực phẩm phục vụ quản lý nhà nước; Cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi ( cấp Bộ, tỉnh, xã); Sửa đổi, bổ sung thông tin cá nhân trong hồ sơ người có công.
Hồ sơ trực tuyến xử lý trong 8 giờ làm việc
Nghị quyết quy định cá nhân, tổ chức được khai thác sử dụng thông tin để yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính và thực hiện cập nhật, điều chỉnh thông tin theo quy định của pháp luật.
Cơ quan giải quyết thủ tục hành chính có trách nhiệm khai thác, sử dụng thông tin để thay thế cho các loại thông tin, thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính.
Trong nỗ lực đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu, Nghị quyết mới của Chính phủ quy định rõ trách nhiệm của cơ quan, người có thẩm quyền trong việc chủ động khai thác thông tin từ các cơ sở dữ liệu quốc gia để thay thế giấy tờ trong hồ sơ thủ tục hành chính. Khi dữ liệu đã đầy đủ, chính xác và được công bố, người dân, doanh nghiệp không phải nộp lại giấy tờ đã có trong hệ thống. Trường hợp dữ liệu chưa được đồng bộ hoặc không thể khai thác, cơ quan tiếp nhận phải kịp thời thông báo để cá nhân, tổ chức bổ sung, đồng thời hướng dẫn cập nhật, điều chỉnh thông tin tại cơ quan có thẩm quyền.
Đáng chú ý, hồ sơ nộp trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng VNeID được yêu cầu bổ sung không muộn hơn 8 giờ làm việc, trong khi hồ sơ nộp trực tiếp hoặc qua bưu chính sẽ được phản hồi trong tối đa 1 ngày làm việc. Các thông báo có thể được gửi qua tài khoản dịch vụ công, tin nhắn, email hoặc điện thoại, bảo đảm minh bạch, thuận tiện cho người dân.
Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/1/2026 đến 28/2/2027 và được áp dụng ngay đối với các quy trình đã tái cấu trúc trước thời điểm này. Trong phạm vi hiệu lực, nếu có văn bản pháp luật mới quy định khác, các nội dung liên quan trong Nghị quyết sẽ tự động hết hiệu lực theo quy định.
Thảo Chi
Việc thay thế hoặc cắt giảm thành phần hồ sơ trong các thủ tục hành chính được thực hiện theo mức độ đáp ứng việc khai thác, sử dụng của các cơ sở dữ liệu; không yêu cầu cung cấp thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính mà các thông tin trong thành phần hồ sơ đã có dữ liệu trong các cơ sở dữ liệu được cơ quan chủ quản cơ sở dữ liệu công bố.
Cơ quan tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính khai thác, sử dụng thông tin đã có trong các cơ sở dữ liệu để thay thế thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính. Trường hợp không khai thác được thông tin hoặc thông tin khai thác được không đầy đủ, không chính xác thì cơ quan, người có thẩm quyền tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính yêu cầu cá nhân, tổ chức bổ sung thành phần hồ sơ để giải quyết thủ tục hành chính; đồng thời đề nghị cá nhân, tổ chức thực hiện cập nhật, điều chỉnh thông tin trong các cơ sở dữ liệu theo quy định của pháp luật.
Việc thay thế, cắt giảm thành phần hồ sơ bằng thông tin được khai thác trên các cơ sở dữ liệu khi giải quyết thủ tục hành chính cho công dân Việt Nam sinh sống ở nước ngoài, cá nhân, tổ chức nước ngoài sinh sống, hoạt động tại Việt Nam được thực thi trên cơ sở mức độ đáp ứng của cơ sở dữ liệu.
Cá nhân đăng nhập Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc Ứng dụng định danh quốc gia (VNeID) đề nghị giải quyết thủ tục hành chính thì không phải thực hiện ký số biểu mẫu điện tử tương tác.
Thay giấy tờ bằng dữ liệu trong 786 thủ tục hành chính
Nghị quyết quy định thay thế các loại giấy tờ là thành phần hồ sơ thủ tục hành chính bằng các thông tin tương ứng được khai thác từ các cơ sở dữ liệu đối với 786 Thủ tục hành chính thuộc các lĩnh vực quản lý của 14 Bộ và 1 cơ quan ngang Bộ: Bộ Công Thương; Bộ Giáo dục và Đào tạo; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Nông nghiệp và Môi trường; Bộ Nội vụ; Bộ Tài chính; Bộ Tư pháp; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Xây dựng; Ngân hàng Nhà nước; Bộ Y tế; Bộ Ngoại giao; Bộ Quốc phòng; Bộ Công an; Bộ Dân tộc và Tôn giáo.
Theo Nghị quyết, nhiều loại giấy tờ trong hồ sơ thủ tục hành chính sẽ được thay thế hoàn toàn bằng dữ liệu được khai thác từ các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành. Cụ thể, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cung cấp đầy đủ thông tin định danh và cư trú, cho phép bỏ yêu cầu nộp Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân, thẻ căn cước, giấy chứng nhận căn cước và các giấy tờ xác nhận cư trú.
Tương tự, Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử đáp ứng việc xác thực thông tin về khai sinh, kết hôn, tình trạng hôn nhân và khai tử, thay thế toàn bộ giấy khai sinh, trích lục khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn, giấy xác nhận tình trạng hôn nhân và giấy chứng tử.
Đối với lĩnh vực bảo hiểm, dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm sẽ thay thế thẻ bảo hiểm y tế và sổ bảo hiểm xã hội. Cơ sở dữ liệu giấy phép lái xe cũng cho phép không phải xuất trình giấy phép lái xe bản giấy khi làm thủ tục.
Trong hoạt động đăng ký kinh doanh, thông tin lấy từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đăng ký doanh nghiệp sẽ thay thế giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, đăng ký kinh doanh, đăng ký hộ kinh doanh và đăng ký hợp tác xã. Ở lĩnh vực giao thông, thông tin từ Cơ sở dữ liệu đăng ký phương tiện giúp loại bỏ giấy chứng nhận đăng ký xe khi giải quyết thủ tục liên quan.
Đặc biệt, Nghị quyết quy định việc khai thác dữ liệu từ Cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai để thay thế giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất, trước mắt áp dụng đối với loại hình đất ở. Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp cũng được sử dụng để thay thế Phiếu lý lịch tư pháp, trong khi dữ liệu từ nền tảng sổ sức khỏe điện tử sẽ thay thế giấy khám sức khỏe trong nhiều thủ tục hành chính yêu cầu loại giấy này.
Ngoài các nhóm giấy tờ nêu trên, các thành phần hồ sơ khác cũng sẽ được thay thế bằng dữ liệu nếu thông tin đã có đầy đủ trong các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành theo quy định. Điều này mở ra khả năng giảm tối đa giấy tờ, tiến tới giải quyết thủ tục hành chính hoàn toàn dựa trên dữ liệu.
Nghị quyết quy định cắt giảm các loại giấy tờ trong thành phần hồ sơ giải quyết 8 thủ tục hành chính gồm: Cấp giấy phép in gia công xuất bản phẩm cho nước ngoài (cấp Trung ương, địa phương); Đăng ký chỉ định cơ sở kiểm nghiệm thực phẩm đã được tổ chức công nhận hợp pháp của Việt Nam hoặc tổ chức công nhận nước ngoài là thành viên tham gia thỏa thuận lẫn nhau của Hiệp hội công nhận phòng thí nghiệm Quốc tế, Hiệp hội công nhận phòng thí nghiệm Châu Á - Thái Bình Dương đánh giá và cấp chứng chỉ công nhận theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 17025 hoặc Tiêu chuẩn quốc tế ISO/IEC 17025; Đăng ký thay đổi, bổ sung phạm vi chỉ định cơ sở kiểm nghiệm thực phẩm phục vụ quản lý nhà nước; Cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi ( cấp Bộ, tỉnh, xã); Sửa đổi, bổ sung thông tin cá nhân trong hồ sơ người có công.
Hồ sơ trực tuyến xử lý trong 8 giờ làm việc
Nghị quyết quy định cá nhân, tổ chức được khai thác sử dụng thông tin để yêu cầu giải quyết thủ tục hành chính và thực hiện cập nhật, điều chỉnh thông tin theo quy định của pháp luật.
Cơ quan giải quyết thủ tục hành chính có trách nhiệm khai thác, sử dụng thông tin để thay thế cho các loại thông tin, thành phần hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính.
Trong nỗ lực đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính dựa trên dữ liệu, Nghị quyết mới của Chính phủ quy định rõ trách nhiệm của cơ quan, người có thẩm quyền trong việc chủ động khai thác thông tin từ các cơ sở dữ liệu quốc gia để thay thế giấy tờ trong hồ sơ thủ tục hành chính. Khi dữ liệu đã đầy đủ, chính xác và được công bố, người dân, doanh nghiệp không phải nộp lại giấy tờ đã có trong hệ thống. Trường hợp dữ liệu chưa được đồng bộ hoặc không thể khai thác, cơ quan tiếp nhận phải kịp thời thông báo để cá nhân, tổ chức bổ sung, đồng thời hướng dẫn cập nhật, điều chỉnh thông tin tại cơ quan có thẩm quyền.
Đáng chú ý, hồ sơ nộp trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công quốc gia hoặc ứng dụng VNeID được yêu cầu bổ sung không muộn hơn 8 giờ làm việc, trong khi hồ sơ nộp trực tiếp hoặc qua bưu chính sẽ được phản hồi trong tối đa 1 ngày làm việc. Các thông báo có thể được gửi qua tài khoản dịch vụ công, tin nhắn, email hoặc điện thoại, bảo đảm minh bạch, thuận tiện cho người dân.
Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 01/1/2026 đến 28/2/2027 và được áp dụng ngay đối với các quy trình đã tái cấu trúc trước thời điểm này. Trong phạm vi hiệu lực, nếu có văn bản pháp luật mới quy định khác, các nội dung liên quan trong Nghị quyết sẽ tự động hết hiệu lực theo quy định.
Thảo Chi
