Kiểm toán nhà nước kiên định mục tiêu “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”

Tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực quốc gia

Để hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao, KTNN đã bám sát chủ trương của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước, quyết liệt hành động theo phương châm “gọn nhưng chất lượng”. Xác định: Giá trị, ý nghĩa của mỗi cuộc kiểm toán đem lại sẽ góp phần quan trọng làm nên một nền tài chính quốc gia minh bạch, bền vững. KTNN chủ động triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, nỗ lực khắc phục mọi khó khăn, thích ứng linh hoạt với tình hình mới, hoạt động kiểm toán tiếp tục được đổi mới từ khâu xây dựng KHKT, tổ chức thực hiện kiểm toán đến theo dõi, đôn đốc, kiểm tra tình hình thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán… theo hướng chuyên nghiệp nhằm đạt mục tiêu “Chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”.

Tinh thần “gọn nhưng chất lượng” đã dần thấm vào từng đơn vị, từng công chức, kiểm toán viên trong toàn Ngành, thể hiện rõ bằng hành động tiên quyết hạn chế tối đa sự xuất hiện các đoàn kiểm toán trên 1 địa bàn, đơn vị; mỗi kiểm toán viên tham gia không quá 2 đoàn/năm...; đặc biệt thể hiện qua KHKT năm 2023 được xây dựng với 129 nhiệm vụ, giảm 49 nhiệm vụ (tương ứng giảm 67 đoàn kiểm toán) so với năm 2022. Ngoài tăng cường kiểm toán báo cáo quyết toán của Bộ, cơ quan trung ương, địa phương và kiểm toán hoạt động, chuyên đề theo Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030, KHKT năm 2023 đã lựa chọn kiểm toán các chủ đề lớn gắn với việc quản lý, điều hành ngân sách nhà nước (NSNN); chuyên đề có phạm vi rộng được Quốc hội, dư luận xã hội quan tâm nhằm đánh giá sâu, toàn diện việc thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phục vụ tích cực cho các hoạt động của Quốc hội về lập pháp, giám sát tối cao và quyết định các vấn đề quan trọng của quốc gia.

Để đảm bảo thực hiện KHKT năm 2023 đạt hiệu quả cao nhất, các đơn vị trong toàn Ngành đã tập trung bám sát Chỉ thị của Ban thường vụ Đảng ủy KTNN về thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị trọng tâm năm 2023; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đạo đức công vụ; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tuân thủ theo các văn bản hướng dẫn, đề cương kiểm toán; tăng cường quản lý và kiểm soát chất lượng kiểm toán; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động kiểm toán; thực hiện nghiêm quy định về thời gian phát hành Báo cáo kiểm toán (BCKT)…

Với các giải pháp tổ chức, chỉ đạo, điều hành quyết liệt và đồng bộ của lãnh đạo KTNN, cùng sự nỗ lực, quyết tâm cao của toàn Ngành, đến ngày 15/12/2023, KTNN đã kết thúc 171 cuộc kiểm toán, phát hành 173 BCKT đảm bảo mục tiêu, chất lượng với nhiều phát hiện kiểm toán quan trọng. Tổng hợp kết quả sơ bộ cho thấy, KTNN đã kiến nghị xử lý 30.245 tỷ đồng, trong đó kiến nghị tăng thu NSNN 4.099,1 tỷ đồng, giảm chi NSNN 7.392,5 tỷ đồng; kiến nghị khác 18.753,4 tỷ đồng; đồng thời kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới 133 văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý có nội dung không phù hợp với quy định chung của Nhà nước và thực tiễn; kiến nghị chấn chỉnh hoạt động, xử lý trách nhiệm của nhiều đơn vị, tổ chức, cá nhân có liên quan trong công tác quản lý, điều hành, sử dụng tài chính công, tài sản công. Qua đó góp phần siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính, nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực quốc gia.

Dấu ấn nổi bật nữa giúp kỷ luật, kỷ cương tài chính và hiệu quả nguồn lực quốc gia cải thiện tích cực trong năm qua là KTNN đã quyết liệt thực hiện xử lý các kết luận, kiến nghị kiểm toán, phục vụ Phiên giải trình “Việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của KTNN đến hết niên độ NSNN năm 2021” do Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội tổ chức. Ngay trước và sau Phiên giải trình, với sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương, kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán của KTNN đã tăng đáng kể. Tổng hợp sơ bộ kết quả đến ngày 15/12/2023, số thực hiện kiến nghị kiểm toán năm 2022 về xử lý tài chính là 57.060,7/71.608,4 tỷ đồng, đạt 79,76% (cùng kỳ năm trước đạt 70,61%); các cơ quan đã sửa đổi, bổ sung và ban hành mới 33 văn bản thay thế các văn bản không phù hợp (cùng kỳ năm 2022 là 25 văn bản); có 64/183 báo cáo có kiến nghị về kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân được thực hiện.

Điều đáng nói, đây là dấu mốc có ý nghĩa quan trọng, tạo tiền lệ trong việc kiên quyết thực hiện hiệu quả các kết luận, kiến nghị kiểm toán đối với các cơ quan, Bộ, ngành, địa phương được kiểm toán.

Năm 2023 được KTNN xác định là năm của “Chất lượng và đạo đức công vụ”. Do đó, song hành với những nỗ lực đổi mới, nâng cao chất lượng kiểm toán, lãnh đạo KTNN thường xuyên quán triệt và chỉ đạo các đơn vị thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 1346/CT-KTNN ngày 28/10/2022 về tăng cường kỷ luật, kỷ cương, đạo đức công vụ; tuân thủ Bộ Quy tắc đạo đức nghề nghiệp, Quy tắc ứng xử của kiểm toán viên nhà nước, Quy chế làm việc của KTNN. Đặc biệt, lãnh đạo KTNN yêu cầu toàn Ngành tuyệt đối tuân thủ Quy định số 131-QĐ/TW ngày 27/10/2023 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật Đảng và trong hoạt động thanh tra, kiểm toán.

Tích cực phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thông qua hoạt động kiểm toán

Năm 2023, không chỉ tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ việc kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực thông qua hoạt động kiểm toán mà toàn thể cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong Ngành đã quán triệt, nêu gương thực thi “đạo đức công vụ, đạo đức nghề nghiệp” trong từng nhiệm vụ. Ngay từ đầu năm, KTNN đã ban hành Kế hoạch công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Ngành và Kế hoạch của Tổng Kiểm toán nhà nước - Thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, trong đó chỉ đạo toàn Ngành tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tổ chức đảng về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; tập trung kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán; tiếp tục tăng cường phối hợp giữa KTNN với các cơ quan có chức năng đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, nhất là các cơ quan tố tụng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật…

Đặc biệt, cùng với việc tập trung nguồn lực, ưu tiên tổ chức kiểm toán các nội dung liên quan đến chuyên đề giám sát của Quốc hội, UBTVQH, thực hiện theo Kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, KTNN đã thực hiện bổ sung cuộc kiểm toán “Hoạt động đền bù, giải phóng mặt bằng tại Dự án thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; việc giao đất, thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của một số dự án sử dụng đất trên địa bàn tỉnh Đồng Nai”.

Để tăng cường phát hiện, xác minh, làm rõ các vụ việc có dấu hiệu tham nhũng trong quá trình kiểm toán, Tổng Kiểm toán nhà nước đã ban hành Quy trình kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng; thường xuyên chỉ đạo tăng cường các biện pháp phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; yêu cầu các đoàn kiểm toán phải tổ chức thu thập đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp, đảm bảo tính đúng đắn của các kết luận, kiến nghị kiểm toán; trường hợp phát hiện các vi phạm có dấu hiệu tội phạm, thủ trưởng đơn vị chủ trì cuộc kiểm toán phải kịp thời báo cáo Tổng Kiểm toán nhà nước để chuyển ngay hồ sơ vụ việc cho cơ quan có thẩm quyền hoặc cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật, không chờ đến khi kết thúc kiểm toán. Kết quả, trong năm 2023, KTNN đã kiến nghị chỉ đạo điều tra 1 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật được phát hiện thông qua hoạt động kiểm toán để điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, với trách nhiệm thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, Tổng Kiểm toán nhà nước cũng đã tích cực phối hợp, tham gia với các cơ quan có liên quan trong việc chỉ đạo rà soát để sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; chủ động đôn đốc đối với cấp ủy, tổ chức đảng được phân công phụ trách báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; thực hiện kiểm tra công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đối với Tỉnh ủy Sơn La, Lai Châu theo kế hoạch.

Tiếp tục phương châm “gọn nhưng chất lượng”, hạn chế tối đa ảnh hưởng tới hoạt động của đơn vị được kiểm toán song vẫn phải bám sát Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030 và các chuyên đề giám sát của Quốc hội, UBTVQH, tổng số nhiệm vụ kiểm toán năm 2024 là 121 nhiệm vụ so với 129 nhiệm vụ năm 2023, trong đó ưu tiên, tập trung nguồn lực để kiểm toán báo cáo quyết toán các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương (đảm bảo kiểm toán từ 80% đến 90% báo cáo quyết toán) và các cuộc kiểm toán chuyên đề toàn Ngành đảm bảo chất lượng (kiểm toán chuyên đề, hoạt động, môi trường, công nghệ thông tin đạt tỷ lệ 27% tổng số nhiệm vụ của năm 2024).

Thông tin, kết quả kiểm toán phục vụ đắc lực cho công tác giám sát, điều hành

Trong năm qua, KTNN đã cung cấp 299 tài liệu, BCKT cho các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cơ quan điều tra… để phục vụ công tác điều tra, kiểm tra, giám sát; đồng thời cung cấp nhiều báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán liên quan đến các nội dung giám sát của Quốc hội, UBTVQH và các cơ quan của Quốc hội.

Bên cạnh việc trình bày BCKT quyết toán ngân sách năm 2021 tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV và Báo cáo của KTNN về kết quả thực hiện một số nghị quyết của Quốc hội khóa XIV về giám sát chuyên đề, chất vấn và nghị quyết của Quốc hội về giám sát chuyên đề, chất vấn từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến Kỳ họp thứ 4 tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, KTNN còn gửi một số báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán tới các đại biểu Quốc hội. Song song với việc cung cấp những thông tin, phát hiện kiểm toán thiết thực phục vụ hiệu quả hoạt động của Quốc hội, Chính phủ trong thực hiện chức năng lập pháp, giám sát, quản lý điều hành và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, BCKT của KTNN cùng với nhiều kiến nghị xác đáng đã hỗ trợ Hội đồng nhân dân các địa phương trong quản lý, điều hành, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của địa phương.

Giá trị riêng của KTNN còn được thể hiện rõ qua những báo cáo ý kiến của KTNN về dự toán NSNN và phương án phân bổ ngân sách trung ương, quyết định chủ trương đầu tư dự án quan trọng quốc gia. Xác định đây là nhiệm vụ hết sức quan trọng, để nâng cao chất lượng ý kiến, KTNN đã nhanh chóng xây dựng và ban hành các Quyết định về hướng dẫn chuẩn bị ý kiến của KTNN về dự toán NSNN và phương án phân bổ ngân sách trung ương; hướng dẫn tham gia ý kiến về dự toán thu - chi ngân sách hằng năm của các Bộ, cơ quan trung ương; hướng dẫn tham gia ý kiến dự toán ngân sách địa phương; hướng dẫn chuẩn bị ý kiến của KTNN về chủ trương đầu tư chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia… để việc tổ chức thực hiện đảm bảo thống nhất, chất lượng và hiệu quả.

Ngay sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 91/2023/QH15 ngày 19/6/2023 về phê chuẩn quyết toán NSNN năm 2021, Tổng Kiểm toán nhà nước đã tiếp tục yêu cầu các đơn vị tập trung thực hiện một số nội dung kiểm toán việc quản lý, sử dụng ngân sách và kiểm toán báo cáo quyết toán NSNN; nâng cao hơn nữa chất lượng ý kiến của KTNN về dự toán, quyết toán NSNN làm căn cứ để Quốc hội quyết định dự toán, phê chuẩn quyết toán NSNN hằng năm. Đồng thời, để nâng cao chất lượng ý kiến của KTNN về dự toán NSNN và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2024, lãnh đạo KTNN đã chỉ đạo các đơn vị tập trung rà soát các tồn tại về công tác xây dựng dự toán; rà soát, đánh giá tình hình thực hiện thu, chi NSNN; nắm bắt tình hình kinh tế - xã hội của từng địa phương, xu hướng phát triển… để việc đánh giá công tác xây dựng dự toán thu chi NSNN năm 2024 của các Bộ, ngành, địa phương có đầy đủ cơ sở pháp lý, căn cứ tính toán phù hợp. Qua đó, chất lượng ý kiến về đánh giá tình hình thực hiện NSNN năm 2023, dự toán NSNN và phương án phân bổ ngân sách trung ương năm 2024 được nâng lên rõ rệt, được các đại biểu Quốc hội đánh giá cao.

Bên cạnh đó, KTNN đã tích cực, chủ động cử 4 lãnh đạo Ngành tham gia các Đoàn giám sát của Quốc hội, UBTVQH, tham gia một số Ban chỉ đạo, Tổ công tác của Chính phủ; cũng như cử nhiều lãnh đạo cấp Vụ tham gia Tổ soạn thảo các dự án luật của Chính phủ, các đoàn kiểm tra của Ủy ban Kiểm tra Trung ương; kịp thời bổ sung nội dung, mục tiêu trong KHKT để có thông tin phục vụ các đoàn giám sát.../.

Theo Báo Kiểm toán số 1/2024