Kết quả kiểm toán hoạt động quản lý các khu công nghiệp giai đoạn 2018-2022 trên địa bàn tỉnh Tây Ninh và Long An

Theo báo cáo kiểm toán, việc quản lý các KCN được các địa phương thực hiện theo quy định tại Nghị định số 82/2018/NĐ-CP ngày 22/5/2018 của Chính phủ và các văn bản hướng dẫn thi hành.

Tại Long An, có 18 KCN đi vào hoạt động với tổng diện tích đất KCN hơn 2.905 ha, trong đó diện tích đất công nghiệp đã cho thuê hơn 2.511 ha, tỷ lệ lấp đầy đạt 86,45%.

Tại Tây Ninh, có 06 KCN được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với tổng diện tích là 3.959 ha và 01 KCN thuộc Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài với diện tích hơn 108 ha.

Các KCN đã đi vào hoạt động với tổng mức đầu tư đăng ký là 5.434,5 tỷ đồng; đã có 332 nhà đầu tư thuê đất chiếm 66% tổng diện tích đất các KCN; hiện có 265 doanh nghiệp đang hoạt động, chiếm tỷ lệ 79,8% tổng số doanh nghiệp thuê đất.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đã đạt được, KTNN cũng chỉ ra nhiều bất cập, hạn chế trong quản lý đầu tư khu công nghiệp trên địa bàn hai tỉnh.

Đối với tỉnh Long An:

UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết sử dụng đất chưa đảm bảo đúng tỷ lệ các loại đất theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy hoạch xây dựng; phê duyệt quy hoạch đất làm khu lưu trú công nhân và chuyên gia trong quy hoạch KCN không đúng quy định; phê duyệt quy hoạch chi tiết mở rộng KCN trước khi có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ và khi KCN chưa đáp ứng điều kiện mở rộng theo quy định; phê duyệt quy hoạch chi tiết, giao đất và cấp giấy chứng nhận đầu tư trước khi được phê duyệt trong quy hoạch phát triển các KCN của Thủ tướng Chính phủ; cho phép thành lập mới KCN khi các KCN hiện có trên địa bàn chưa đảm bảo tỷ lệ lấp đầy 60% theo quy định.

Ngoài ra, UBND tỉnh cho thuê đất để đầu tư mở rộng KCN khi chưa có quyết định chấp thuận mở rộng KCN và phê duyệt điều chỉnh quy hoạch; điều chỉnh giảm diện tích đất KCN để chuyển sang đất ở trước khi có văn bản chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ; ban hành quyết định cho phép chủ đầu tư KCN được chuyển mục đích sử dụng đất từ đất công nghiệp sang đất ở tại nông thôn để đầu tư khu dân cư, nhà ở chuyên gia và công nhân nhưng chưa xác định rõ dự án là nhà ở thương mại hay nhà ở xã hội; cho phép chuyến mục đích sử dụng đất từ đất công nghiệp sang đất ở khi quy hoạch sử dụng đất chưa được điều chỉnh; chủ đầu tư các KCN đã thực hiện phân lô, chuyển nhượng nền đất cho khách hàng trước khi có quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng đất của UBND tỉnh, khi chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai; thực hiện không đúng chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và UBND tỉnh tại các văn bản về việc chuyển một phần diện tích KCN để xây dựng khu lưu trú công nhân, chuyên gia.

Thêm vào đó, tỉnh đã xác định thời gian ưu đãi chưa đúng quy định; cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho doanh nghiệp thứ cấp chưa phù hợp với loại hình sản xuất được tiếp nhận theo quy hoạch được phê duyệt.

Tỉnh chưa xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát việc thực hiện mục tiêu đầu tư theo quy định tại chủ trương đầu tư, giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mà chỉ kiểm tra, giám sát thông qua đánh giá các báo cáo tình hình thực hiện dự án đầu tư theo định kỳ quý/năm của doanh nghiệp, tổ chức kinh tế thực hiện dự án đầu tư; một số tồn tại trong quản lý đầu tư tại các KCN chưa được phát hiện và xử lý như: Tiến độ thực hiện dự án không đảm bảo theo giấy chứng nhận đăng ký đầu tư; nhiều KCN chưa xây dựng hoàn chỉnh cơ sở hạ tầng theo đúng quy hoạch chi tiết được phê duyệt; hiện trạng sử dụng đất tại một số KCN không phù hợp quy hoạch được duyệt.

Cơ quan thuế chưa thực hiện kiểm tra để thu hồi tiền thuê đất mà chủ đầu tư đã được miễn không đúng quy định; chưa xác định nghĩa vụ tài chính đối với diện tích đất công nghiệp tăng thêm khi điều chỉnh quy hoạch KCN; xác định chưa đúng tiền chậm nộp đối với trường hợp doanh nghiệp kinh doanh kết cấu hạ tầng KCN được Nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm nhưng đã cho thuê lại đất theo hình thức thuê đất thu tiền một lần cho cả thời gian thuê; một số KCN thực hiện chưa đầy đủ nghĩa vụ với NSNN.
 

Đối với tỉnh Tây Ninh:

Kết quả kiểm toán cho thấy, UBND tỉnh đã ban hành một số quyết định điều chỉnh quy hoạch chung, điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết tại các KCN, theo đó các KCN trên địa bàn được phê duyệt điều chỉnh so với quy hoạch ban đầu đều có diện tích đất thương mại tăng tương ứng với diện tích đất đầu mối kỹ thuật, đất công cộng giảm; các quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch phân khu xây dựng được ban hành sau khi các chủ đầu tư tại một số KCN đã thực hiện cho thuê đất, không đúng với quy hoạch tổng thể toàn khu và các quyết định điều chỉnh quy hoạch tổng thể đã được phê duyệt; ban hành quyết định cho thuê đất để thành lập mới KCN khi tổng diện tích đất công nghiệp của các KCN đã được thành lập trên địa bàn đã cho các dự án đăng ký đầu tư, cấp Giấy chứng nhận đầu tư thuê đất, cho thuê lại đất thấp hơn 60%.

Cùng với đó, UBND tỉnh cho thuê đất chưa đúng nguyên tắc sắp xếp lại, xử lý cơ sở nhà, đất đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp; Chủ đầu tư chuyển nhượng dự án khi chưa xây dựng cơ sở hạ tầng; chuyển nhượng một phần diện tích đất được phê duyệt quy hoạch để xây dựng khu Kho cảng khi chưa có văn bản chấp thuận UBND tỉnh; nhà đầu tư xây dựng nhà máy điện năng lượng mặt trời trên đất được phê duyệt quy hoạch xây dựng kho cảng, không đúng nguyên tắc sử dụng đất.

Kết quả kiểm toán cũng cho thấy tỉnh đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho nhà đầu tư không phù hợp với qui hoạch 1/500 đã được duyệt; cấp phép hoạt động ngành nghề trước khi ngành nghề được Bộ Tài nguyên và Môi trường chấp thuận; cấp giấy phép xây dựng khi chưa có Quyết định của cấp có thẩm quyền phê duyệt dự án điều chỉnh.

Đa số các doanh nghiệp đầu tư hạ tầng chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng đồng bộ, hoàn chỉnh hạ tầng KCN theo quy hoạch được phê duyệt, mà chỉ đầu tư từng hạng mục công trình để cho thuê; tiến độ đầu tư xây dụng được UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh chậm nhiều năm so với quyêt định phê duyệt dự án khi thành lập.

Chưa điều chỉnh lại đơn giá tiền thuê đất khi chuyển sang công ty cổ phần; không thu hồi số tiền thuê đất đã miễn đối với thời gian xây dựng cơ bản do Chủ đầu tư chuyển nhượng dự án khi chưa thực hiện việc xây dựng cơ bản; chưa xác định tiền thuê đất phải nộp tăng thêm khi điều chỉnh quy hoạch; chưa xác định đơn giá thuê đất đối với đất xây dựng nhà ở chuyên gia, nhà ở công nhân, đất thương mại dịch vụ trong KCN; xác định thời gian miễn tiền thuê đất sau khi kết thúc thời gian XDCB đối với đất xây dựng nhà ở chuyên gia và công nhân bằng với thời gian miễn tiền thuê đất đối với đất xây dựng nhà máy là chưa phù họp.

Từ những phát hiện nêu trên, KTNN kiến nghị các đơn vị của tỉnh Long An và Tây Ninh phải chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, kiểm tra, rà soát, xử lý theo quy định, khắc phục kịp thời các bất cập, hạn chế đã được KTNN chỉ ra. Đồng thời tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có liên quan để xử lý theo quy định của pháp luật./.

Hà Linh