5 Ngưỡng chất lượng của cuộc kiểm toán hoạt động

Ngưỡng chất lượng yêu cầu kiểm toán viên (KTV) trả lời “Có” cho những câu hỏi quan trọng tại từng Ngưỡng trước khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo. KTV không nhất thiết phải trả lời “Có” cho từng câu hỏi để cuộc kiểm toán có thể khả thi nhưng sẽ hữu ích hơn nếu trả lời “Có” càng nhiều càng tốt.

Ngưỡng chất lượng 1

Tại Ngưỡng chất lượng 1, đoàn kiểm toán cần trả lời các câu hỏi: Vấn đề này có cần xử lý bây giờ không? Những sản phẩm đầu ra nào phù hợp với nội dung? Tác động của cuộc kiểm toán có tương xứng với chi phí? Bạn có danh mục các vấn đề rõ ràng, hợp lý và thích hợp, có phương pháp luận vững vàng, thiết thực và kỹ năng? Bạn đã rõ về chi phí nguồn lực và lịch trình kiểm toán? Đơn vị được kiểm toán có ủng hộ cuộc kiểm toán? Bạn có thể quản lý rủi ro? Cách thức trao đổi thông điệp của cuộc kiểm toán? Nếu các câu hỏi trên đã rõ ràng, đoàn kiểm toán có thể quyết định được việc nên hay không nên tiến hành kiểm toán và trả lời câu hỏi: Bạn đã có một cấu trúc hồ sơ để quản lý bằng chứng cũng như các văn bản quan trọng?

Các câu hỏi này là cơ sở xây dựng dự kiến chi phí và thời gian thực hiện cuộc kiểm toán, để trưởng đoàn kiểm toán thuyết phục và ký “hợp đồng” triển khai cuộc kiểm toán với đơn vị quản lý cấp cao. Phó Tổng Kiểm toán và Kiểm soát sẽ xem xét các tác động có thể xảy ra so với chi phí được đề xuất để tiến hành kiểm toán và trình Tổng Kiểm toán và Kiểm soát thông qua.

Ngưỡng chất lượng 2

Tại Ngưỡng chất lượng này, đoàn kiểm toán phải giải đáp các câu hỏi: Bằng chứng liệu có đầy đủ, thích hợp và đáng tin cậy giúp xử lý từng vấn đề? Bạn đã phân tích đầy đủ và diễn giải các bằng chứng, xác định các thông điệp chính và có các bằng chứng tương ứng không? Các phát hiện có tương thích với các phát hiện của các bên liên quan và chuyên gia? Các thông điệp mới có được khách hàng đồng thuận hay không; nếu không, bạn đã có một chiến lược rõ ràng để xử lý vấn đề còn bất đồng chưa? Dự thảo báo cáo đã có kết cấu thống nhất chưa?

Các câu hỏi này nhằm đảm bảo các phát hiện chính đủ rõ ràng và được minh chứng bởi các bằng chứng để xây dựng dự thảo báo cáo. Phó Tổng Kiểm toán và Kiểm soát có thể cho ý kiến vào giai đoạn này để có dự thảo cấu trúc báo cáo thống nhất.

Ngưỡng chất lượng 3

Ngưỡng chất lượng 3 đòi hỏi KTV phải trả lời các câu hỏi: Bạn đã hoàn thiện dự thảo báo cáo rõ ràng, súc tích để chuyển tải thông điệp chính của cuộc kiểm toán và đã có bản tóm tắt đặc điểm chung, phát hiện của báo cáo chính? Các kiến nghị có dựa trên các bằng chứng rõ ràng và làm gia tăng giá trị? Báo cáo có ý nghĩa với người đọc nói chung? Dự thảo báo cáo có đạt các chuẩn mực của NAO về độ dài, văn phong và có sử dụng hiệu quả đồ họa cũng như phụ lục? Bạn đã xây dựng tất cả tài liệu bổ trợ?

Tại Ngưỡng chất lượng 3, thông điệp trong dự thảo báo cáo phải rõ ràng để trình Phó Tổng Kiểm toán và Kiểm soát. Trong hầu hết trường hợp, đoàn kiểm toán sẽ bắt đầu quy trình làm rõ dự thảo báo cáo với đơn vị được kiểm toán và bên thứ 3 khi Phó Tổng Kiểm toán và Kiểm soát đồng ý.

Ngưỡng chất lượng 4

Ngưỡng chất lượng 4 với các câu hỏi cần được giải đáp, đó là: Đơn vị được kiểm toán có hiểu rõ về tính chính xác của dự thảo báo cáo? Bạn đã tạo cơ hội cho bên thứ 3 góp ý kiến vào dự thảo báo cáo? Dự thảo báo cáo có duy trì mức độ rõ ràng, chặt chẽ, khúc chiết trong quá trình làm rõ và có được trình bày một cách chuyên nghiệp, hấp dẫn? Bạn đã sản xuất (một cách cơ học) báo cáo? Kế hoạch truyền thông đã được cập nhật chưa? KTV đã có những hành động để phổ biến và theo dõi các phát hiện? 

Tại giai đoạn này, Tổng Kiểm toán và Kiểm soát phê chuẩn việc công bố báo cáo. Trưởng đoàn kiểm toán và các thành viên liên hệ với văn phòng báo chí và thống nhất với Phó Tổng Kiểm toán và Kiểm soát về cơ chế phổ biến thông điệp của báo cáo, xử lý mối quan hệ với cơ quan truyền thông và có các hoạt động theo dõi việc thực hiện kiến nghị kiểm toán.
Ngưỡng chất lượng 5
Tại Ngưỡng chất lượng 5, đoàn kiểm toán cần trả lời các câu hỏi: Bạn đã hoàn thiện tất cả công tác đảm bảo chất lượng nội bộ và bên ngoài, xác định các bài học kinh nghiệm và phổ biến một cách hợp lý chưa? Bạn đã xác định các tác động tiềm tàng và xây dựng cơ chế giám sát, xác định các tài liệu quan trọng của cuộc kiểm toán và tuyên bố chúng là hồ sơ của cơ quan?

Để đạt được Ngưỡng chất lượng 5, trưởng đoàn kiểm toán chủ trì công việc đảm bảo chất lượng, đảm bảo đã xác định các bài học từ cuộc kiểm toán, các tác động tiềm năng và thảo luận với đơn vị được kiểm toán. Bằng chứng của giai đoạn này cần trình Phó Tổng Kiểm toán và Kiểm soát trên một thư mục về chất lượng kiểm toán.

Thùy Anh
(Báo Kiểm toán số 43/2021)