(sav.gov.vn) - Chiều 1/12 tại Hà Nội, Cục Báo chí (Bộ Thông tin và Truyền thông) phối hợp với Tổ chức HealthBridge Việt Nam tổ chức Hội thảo cung cấp thông tin tăng cường thực thi Nghị quyết 173/2024/QH15 của Quốc hội về cấm thuốc lá điện tử (TLĐT) và thuốc lá nung nóng (TLNN). Tại hội thảo, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) một lần nữa khuyến nghị mạnh mẽ đưa các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trong Luật Đầu tư (sửa đổi), không chấp nhận bất kỳ ngoại lệ nào.
TS. Angela Pratt - đại diện Tổ chức Y tế Thế giới phát biểu tại Hội thảo
Thực trạng đáng báo động và quyết sách kịp thời của Quốc hội
Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Cục Báo chí Đặng Khắc Lợi nhấn mạnh thuốc lá vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây các bệnh không lây nhiễm, cướp đi sinh mạng của hàng triệu người mỗi năm trên thế giới. Đặc biệt, các sản phẩm TLĐT và TLNN dù được quảng cáo “ít hại hơn” nhưng thực chất chứa nhiều hóa chất độc hại, gây nghiện mạnh, nhất là đối với giới trẻ.
Tại Việt Nam, tỷ lệ sử dụng TLĐT ở học sinh 13-17 tuổi tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023; riêng nhóm 13-15 tuổi tăng hơn gấp đôi chỉ trong một năm, từ 3,5% (2022) lên 8% (2023). Con số này cho thấy nguy cơ rất lớn nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời.
Trước tình hình đó, ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 173/2024/QH15, chính thức cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng TLĐT, TLNN cũng như các loại khí, chất gây nghiện, gây hại sức khỏe từ năm 2025.
“Đây là quyết sách mạnh mẽ, kịp thời, thể hiện trách nhiệm cao của Quốc hội trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ trước hiểm họa thuốc lá thế hệ mới”, ông Đặng Khắc Lợi khẳng định.
Phó Cục trưởng Cục Báo chí cũng nhấn mạnh vai trò xung kích của báo chí trong việc cung cấp thông tin khoa học về tác hại của TLĐT, TLNN; phản ánh các hành vi vi phạm, chiêu trò quảng cáo trá hình; tuyên truyền sâu rộng quy định pháp luật để tạo sự đồng thuận xã hội và củng cố ý thức chấp hành của người dân.
WHO khuyến nghị cấm toàn diện - không ngoại lệ
Trình bày tại hội thảo, TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, đánh giá cao Nghị quyết 173 là cột mốc lịch sử trong công tác bảo vệ sức khỏe cộng đồng của Việt Nam. Chỉ sau một năm thực thi, số ca cấp cứu liên quan TLĐT, TLNN tại Bệnh viện Bạch Mai đã giảm 70%; hoạt động quảng cáo, tiếp thị sản phẩm này trên mạng xã hội và các kênh trực tuyến gần như chấm dứt, thể hiện hiệu lực răn đe mạnh mẽ của lệnh cấm.
Tuy nhiên, bà Angela Pratt nhấn mạnh kinh nghiệm quốc tế cho thấy lệnh cấm chỉ thực sự hiệu quả khi áp dụng toàn diện, không có bất kỳ ngoại lệ nào. Vì vậy, WHO chính thức khuyến nghị Quốc hội Việt Nam đưa kinh doanh các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới (TLĐT, TLNN và các sản phẩm tương tự) vào danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh trong dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), đồng thời không cho phép sản xuất để xuất khẩu hay bất kỳ hình thức “lách luật” nào.
“Một lệnh cấm toàn diện hoàn toàn phù hợp với tuyên bố của Thủ tướng Phạm Minh Chính rằng Việt Nam không bao giờ đánh đổi sức khỏe người dân, môi trường và tiến bộ xã hội để lấy tăng trưởng kinh tế”, đại diện WHO nhấn mạnh.
Cùng quan điểm, các chuyên gia quốc tế và trong nước như TS. Nguyễn Trung Nguyên (Bệnh viện Bạch Mai), TS. Ulysses Dorotheo (SEATCA), ThS.BS Nguyễn Tuấn Lâm (WHO) đều khẳng định cần bịt kín mọi khoảng trống pháp lý, tăng cường xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, kinh doanh trá hình qua thương mại điện tử và mạng xã hội.
Hội thảo đã cung cấp nhiều thông tin khoa học, thực tiễn quý giá cho gần 100 phóng viên các cơ quan báo chí trung ương và địa phương, đồng thời khẳng định sự đồng hành của báo chí trong việc bảo vệ thế hệ trẻ trước hiểm họa thuốc lá thế hệ mới, góp phần thực thi thành công Nghị quyết 173 của Quốc hội.
Việc đưa thuốc lá thế hệ mới vào danh mục cấm đầu tư kinh doanh sẽ là bước đi tiếp theo quan trọng để Việt Nam thực hiện cam kết Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của WHO, hướng tới môi trường không khói thuốc vì một thế hệ trẻ khỏe mạnh./.
Hoàng Ngân