Kiểm toán nhà nước (KTNN) Lào thành lập vào tháng 8/1998 thông qua Nghị định của Văn phòng Thủ tướng CHDCND Lào. Vào tháng 7/2006, Luật KTNN Lào được thông qua nhằm tăng cường tính hiệu quả và tính độc lập của KTNN Lào.
Theo đó, KTNN Lào là cơ quan kiểm toán tối cao của nước CHDCND Lào, thực hiện các loại hình kiểm toán tài chính, tuân thủ và hoạt động. Bà Viêng-thông Xi-phan-đon là Chủ tịch KTNN Lào. KTNN Lào có 09 đơn vị trực thuộc cấp vụ gồm 2 đơn vị tham mưu, 2 đơn vị KTNN chuyên ngành, 2 đơn vị sự nghiệp và 3 đơn vị KTNN khu vực, 328 cán bộ, công chức, kiểm toán viên.
Khung pháp lý, kế hoạch Hiến định địa vị pháp lý, sửa đổi Luật và các văn bản dưới luật của KTNN Lào đã được xây dựng và triển khai từ năm 2014. Ngày 9/12/2015, Quốc hội Lào đã thông qua Hiến pháp sửa đổi, bao gồm cả nội dung quy định về KTNN Lào. Đây là một dấu mốc quan trọng trong quá trình xây dựng và phát triển của KTNN Lào, giúp nâng cao vai trò và vị trí của KTNN Lào trong hệ thống quản lý Nhà nước. Để triển thực hiện công việc này một cách hiệu quả, KTNN Lào đã cử 02 Đoàn cán bộ học hỏi kinh nghiệm liên quan tại KTNN Việt Nam do Phó Tổng KTNN Lào dẫn đầu vào tháng và KTNN Trung Quốc vào đầu năm 2015.
Năm 2013, với sự hỗ trợ và chia sẻ kinh nghiệm cũng như văn bản liên quan của KTNN Việt Nam, KTNN Lào đã thành lập Trung tâm đào tạo nhằm xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo cán bộ KTNN Lào một cách hệ thống. Năm 2014 đánh dấu sự tách rời của Vụ Hợp tác quốc tế cũng như tăng cường cán bộ làm việc cho Vụ nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập ngày càng cao của KTNN Lào. KTNN Lào cũng đã thành lập Vụ Thanh tra năm 2015 và dự kiến thành lập thêm Vụ Kiểm toán doanh nghiệp và Vụ Kiểm toán ngân hàng.
KTNN Lào không ngừng học hỏi kinh nghiệm chuyên môn của KTNN các nước, đặc biệt là từ KTNN Việt Nam với quan hệ hợp tác truyền thống, tốt đẹp. Tính đến tháng 12/2015, KTNN Việt Nam đã giúp đào tạo ngắn hạn cho 122 lượt kiểm toán viên, đào tạo thông qua việc kiểm toán viên KTNN Lào tham gia đoàn kiểm toán của KTNN cho 12 lượt kiểm toán viên. Các chủ đề học hỏi mà KTNN Lào đề xuất ngày càng bám sát với nhu cầu thiết thực đối với sự phát triển của KTNN Lào như: Kiểm toán phòng chống tham nhũng; Kiểm soát chất lượng kiểm toán; Kinh nghiệm xử lý các tình huống phối hợp giữa KTV và đơn vị được kiểm toán…Đây cũng là những chủ đề của khóa đào tạo 13 ngày được KTNN Việt Nam tổ chức trong tháng 10/2015 vừa qua nhằm bồi dưỡng cho 15 cán bộ của KTNN Lào. Tháng 12/2015, KTNN Lào đã cử 01 Đoàn cán bộ cấp Vụ sang KTNN Việt Nam để trao đổi và học hỏi kinh nghiệm và tham khảo các tài liệu chuyên môn, nghiệp vụ liên quan đến nhiều lĩnh vực như ngạch, bậc KTV của KTNN và chương trình đào tạo từng ngạch, bậc KTV, quy trình kiểm toán doanh nghiệp… Được KTNN Việt Nam hỗ trợ cung cấp bản dịch tiếng Việt của 125 nguyên lý của công cụ ICAT, KTNN Lào đang gấp rút tiến hành đánh giá tuân thủ ISSAI theo khuyến cáo của INTOSAI.
Ngoài ra, KTNN Lào đã chú trọng đào tạo ngoại ngữ cho cán bộ KTNN Lào như đào tạo tiếng Việt, tiếng Anh, đào tạo tại nước ngoài cho các cán bộ KTNN Lào. KTNN Lào đang tìm nhà tài trợ cho một chương trình đào tạo ngoại ngữ cho các cán bộ cấp Vụ và các chuyên viên Vụ Hợp tác quốc tế./.
Nguyễn Thị Bé Ngọc – Vụ Hợp tác quốc tế