Tháng 3 vừa qua, Văn phòng Tổng Kiểm toán Canada đã công bố kết quả cuộc kiểm toán tình hình hoạt động của các nhà tù tại Nunavut, vùng lãnh thổ lớn nhất và mới nhất thuộc Canada. Kết quả kiểm toán cho thấy, cơ sở vật chất tại các nhà tù của Nunavut đang trong tình trạng thô sơ, thiếu các thiết bị an ninh cơ bản và hoàn toàn không có các chương trình phục hồi nhân phẩm, cải tạo tù nhân cần thiết.
Cuộc kiểm toán đã phát hiện ra một số vấn đề đặc biệt nghiêm trọng, do đó, Văn phòng Tổng Kiểm toán liên bang đã phải gặp các nhà chức trách của Nunavut để trao đổi trước khi phát hành báo cáo kiểm toán. Báo cáo cho thấy, các nhà tù của Nunavut đều đang trong tình trạng quá tải, điển hình là Trung tâm Cải huấn Baffin (BCC). Mặc dù đã xuống cấp và chỉ đủ chỗ cho 68 tù nhân, tuy nhiên Trung tâm này đang phải giam giữ tới 82 tù nhân. Đây là một trong những vấn đề nan giải nhất của chính quyền Nunavut hiện nay.
Bảo vệ và nhân viên nhà tù không hề được đào tạo cơ bản, nhiều người không được đào tạo cả những kỹ năng bắt buộc như sơ cứu, các vấn đề sức khỏe tâm thần, pháp luật hình sự. Qua kiểm toán cho thấy, nhân viên tại các trại giam đã khai thêm giờ làm để tăng thu nhập của mình lên 20. Chỉ tính riêng tại BCC, 16 nhân viên đã tìm cách tăng lương hàng năm của họ lên tới 50, thậm chí, có 5 nhân viên tăng lương của mình lên hơn 90.
Các kiểm toán viên cho biết, mặc dù số tù nhân ở Nunavut mang tội danh lạm dụng các chất gây nghiện chiếm tỉ lệ rất cao, nơi đây lại không có nổi một trung tâm điều trị cai nghiện. Các kiểm toán viên phát hiện rằng, suốt nhiều tháng trong năm 2012, BCC không hề thiết lập bất kỳ mộ t kế hoạch cai nghiện nào, sau đó chỉ tổ chức chương trình cai nghiện 2 lần vào giữa tháng 01 và tháng 9/2014.
Tại các nhà tù ở Nunavut, có tới 98 tù nhân là người Inuit, một nhóm dân tộc bản địa ở phía Bắc Canada. Tuy nhiên, theo truyền thống từ xưa đến nay, người Inuit không phải tuân theo những quy định dành cho tù nhân trong hệ thống tư pháp của Nunavut. Ngoài ra, hầu như không có hướng dẫn cụ thể nào về việc quản lý các tù nhân người Inuit sao cho phù hợp với các quy định trong hệ thống tư pháp. Điều này gây ra khó khăn vô cùng lớn trong việc giám sát, cải tạo các tù nhân tại đây.
Nunavut hiện có 5 trại lao động công ích dành cho tù nhân. Mỗi năm các trại này được cấp 1 triệu USD để duy trì hoạt động. Tuy nhiên, Sở Tư pháp Nunavut đã không hoàn thành trách nhiệm theo dõi sát sao các trại lao động này cũng như sử dụng số tiền được cấp hiệu quả.
Ngoài ra, các kiểm toán viên đã kiểm tra 21 hồ sơ tù nhân tại BCC, không có hồ sơ nào được theo dõi sát sao về quá trình cải tạo và chỉ có 1/21 tù nhân đang được lên kế hoạch để được tha sớm.
Không những thế, các tù nhân tại đây bị phân biệt chủng tộc gay gắt và nhiều người trong số họ phải chịu cảnh cô lập trong thời gian dài. Các tù nhân cho biết, họ đang phải chịu sự căng thẳng, ức chế đến đỉnh điểm, bị tổn thương vô cùng và đôi khi có vấn đề về tâm thần. Sức khỏe tâm thần của tù nhân tại Nunavut cũng là một vấn đề rất phức tạp, tuy nhiên, hiện tại chỉ có một bác sĩ tâm lý làm việc tại đây. Các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần không được đảm bảo đã ảnh hưởng rất nhiều đến nỗ lực phục hồi nhân phẩm cho các tù nhân.
Trợ lý Tổng Kiểm toán Canada Ronnie Campbell cho biết: “Qua kiểm toán, chúng tôi có thể kết luận rằng, Sở Tư pháp Nunavut đã không hoàn thành trách nhiệm của mình đối với các tù nhân đang được cải huấn. Vấn đề an toàn và an ninh của các nhân viên và tù nhân tại BCC và nhà tù Rankin Inlet Healing Facility đều không được đảm bảo. Việc diễn tập sơ tán cũng không được tiến hành. Trong quá trình kiểm toán, chúng tôi đã gửi thư cho Phó Chủ tịch Sở Tư pháp để trao đổi về vấn đề này”.
Báo cáo kiểm toán cho biết, Chính phủ đã dành hàng trăm ngàn USD chi cho công tác nghiên cứu vấn đề của BCC, tuy nhiên, đến nay vấn đề của BCC vẫn không có gì thay đổi. Chính quyền Nunavut lại vừa chi 850.000 USD để sửa chữa cơ sở vật chất của nhà tù trong vùng. Cũng theo kết luận kiểm toán, Sở Tư pháp Nunavut đã nhận thức được vấn đề, tuy nhiên, gần 20 năm qua, họ vẫn chưa làm được gì để cải thiện tình hình.
Báo cáo kiểm toán của Văn phòng Tổng Kiểm toán Canada đã đưa ra 17 kiến nghị. Sở Tư pháp Nunavut đã đồng ý với tất cả các kiến nghị đó, bao gồm cả việc cải thiện công tác chăm sóc các tù nhân mang trọng án, việc thắt chặt công tác giám sát nhân viên cai tù và cải thiện việc quản lý hồ sơ tù nhân.
Theo Báo kiểm toán số 18/2015