Vừa qua, Tổng Kiểm toán Kenya đã công bố Báo cáo kiểm toán tổng kết tình hình tài chính năm 2015-2016 của nước này. Báo cáo nhấn mạnh những sai phạm tại Bộ Nội vụ Kenya trong chi tiêu, mua sắm khiến ngân sách thất thoát nhiều khoản tiền lớn.

Cụ thể, những khoản tiền thất thoát bị phát hiện được dùng để mua trang phục cho lực lượng cảnh sát, số lượng mua sắm thực tế cao hơn rất nhiều so với số lượng đã được phê duyệt trước đó. Nhiều giấy tờ, biên lai còn bị làm giả nhằm hợp thức hóa hành vi “rút ruột” ngân sách công. Đa số hồ sơ, tài liệu giả mạo có thời gian từ tháng 4/2016 đến tháng 5/2017.
 
Các kiểm toán viên của Văn phòng Tổng Kiểm toán đã tiến hành kiểm tra đột xuất 12 phòng, ban. Kết quả cho thấy, số giày dép và cặp đựng tài liệu đều bị đẩy khống cao hơn gấp 7,8 lần so với số lượng thực tế các cảnh sát được nhận. Điều đó chứng tỏ, các hồ sơ mua sắm đã bị làm sai lệch và số tiền chênh đã bị các lãnh đạo cơ quan biển thủ.
 
Tổng Kiểm toán Kenya ước tính, ngân sách của Bộ Nội vụ có thể đã thất thoát 175,9 triệu Shilling Kenya (KES), tương đương 1,7 triệu USD. Số tiền này được báo cáo đã chi cho công tác mua sắm trang phục cho lực lượng cảnh sát. Theo kế hoạch mua sắm trang phục cho cảnh sát của Bộ, 26.500 cảnh sát sẽ được trang bị giày mới. Tuy nhiên, chứng từ thanh toán thực tế cho thấy, một nhà cung cấp trang phục đã được thanh toán 267,9 triệu KES tiền bán 78.000 đôi giày. Điều này có nghĩa là, 51.500 đôi giày đã được mua khống thêm và 175,9 triệu KES nói trên thất thoát từ đó, hiện chưa tìm ra đích danh ai là người đã bỏ túi số tiền này.
 
Tổng Kiểm toán cho biết thêm, một cuộc kiểm tra thực tế tình trạng giày dép đang được lực lượng cảnh sát trên toàn quốc sử dụng phản ánh, rất nhiều cảnh sát sử dụng giày dép, quần áo đã quá cũ kỹ, rách, mòn đến mức thảm hại làm xấu đi hình ảnh của lực lượng cảnh sát quốc gia. Nhiều người lại ham giá rẻ mà tự ý mua giày từ các nhà cung cấp khác nhau, trái với quy định trang phục đồng nhất đối với lực lượng cảnh sát. Trong khi đó, những khoản tiền lớn từ ngân sách vẫn đều đặn được báo cáo đã chi cho việc mua sắm quân phục, trang bị đầy đủ cho lực lượng.
 
Tổng Kiểm toán cũng cho biết, khi các quan chức của Bộ này được hỏi về số lượng sai lệch trên, họ biện minh rằng việc mua thêm giày là cần thiết nhằm bổ sung quân phục cho 10.000 học viên cảnh sát mới. Tuy nhiên, các kiểm toán viên phát hiện thực tế chỉ có 4.000 học viên đang theo học tại Cao đẳng Cảnh sát Kenya thuộc khu vực Kaganjo và 2.000 học viên tại Cơ quan Dịch vụ tổng hợp. Ngoài ra, giày dép trang bị cho 4.000 học viên tại Cao đẳng Cảnh sát quản lý hành chính đã được thanh toán riêng, không liên quan đến các con số thống kê trên.

Ngoài ra, Ngân sách Bộ cũng bị lạm dụng và chi vào mục đích mua sắm xe máy cho một số lãnh đạo. Khi bị điều tra về việc mua sắm trên, lãnh đạo Bộ này trình ra nhiều hợp đồng mua hàng với thời gian từ rất lâu trước đó, giá cả trong hợp đồng bị đẩy khống lên cao hơn nhiều lần so với thực tế dẫn đến khoản thất thoát 174,6 triệu KES.
 
Báo cáo chỉ ra rằng, 866,2 triệu KES được sử dụng cho việc mua xe máy không nằm trong kế hoạch mua sắm của Bộ. Trong đó, 4.420 xe máy đã được mua dựa trên một hợp đồng hết hạn từ lâu và giá mua đã bị đẩy khống lên cao gấp nhiều lần.
 
Cụ thể, 2.420 chiếc xe máy đã được mua với mức giá 210.000 KES mỗi chiếc trong khi giá thực tế chỉ là 161.000 KES, dẫn đến khoản thất thoát 116,8 triệu KES. Ngoài ra, 2.000 chiếc xe máy khác được mua với mức giá 179.000 KES mỗi chiếc so với giá thực tế là 150.000 khiến ngân sách bị thiệt hại 58 triệu KES, nâng tổng số tiền bị thất thoát lên tới 174,8 triệu KES - một số tiền khổng lồ so với ngân sách của Bộ nói riêng, của ngân sách quốc gia vốn nghèo nàn nói chung.
 
Báo cáo kiểm toán trên sẽ được Ủy ban Kế toán công của Quốc hội xem xét kỹ lưỡng trước khi đưa ra phán xét cuối cùng. Những cán bộ phụ trách phòng kế toán của Bộ sẽ sớm phải tham dự buổi chất vấn, giải trình về những phát hiện trong Báo cáo.
 
(Theo Allafrica và Tổng hợp)
(Báo Kiểm toán số 2/2018)