Kenya: Kiểm toán vạch trần thủ đoạn “rút ruột” ngân sách công

23/11/2018
Xem cỡ chữ Đọc bài viết In trang Google

Tổng Kiểm toán Kenya Edward Ouko mới đây đã công bố Báo cáo kiểm toán cho năm tài chính 2016-2017, trong đó nhấn mạnh tình trạng các quỹ công đang bị nhiều hội đồng quận, huyện tiêu xài lãng phí, gây thất thoát lớn cho ngân sách quốc gia Kenya. Một trong những nguyên nhân của tình trạng này xuất phát từ sự yếu kém trong quản lý cũng như thiếu vai trò giám sát của cơ quan chức năng.  

 
 
 
 
 
Hàng loạt quỹ công bị lạm dụng, biển thủ

Báo cáo kiểm toán cho thấy, thành viên của các hội đồng quận (MCA), từ nhân viên đến lãnh đạo đã bỏ túi hàng triệu Shilling Kenya (KES) dưới vỏ bọc là thanh toán các khoản trợ cấp, công tác phí, chi phí cho các cuộc họp và nhiều khoản chi tiêu bất hợp pháp khác đáng bị lên án.

Các kiểm toán viên của Văn phòng Tổng Kiểm toán chỉ ra rằng, một số MCA nhận được nhiều khoản trợ cấp bất thường, điển hình là việc nhận được tiền thù lao mà không hề tham gia một cuộc họp nào của hội đồng, nhiều người khác nghiễm nhiên được tham gia vào những chuyến công tác sang nước ngoài trong khi họ không thể cung cấp giấy tờ nào chứng minh rằng chuyến đi của họ là cần thiết và phục vụ cho công việc của cơ quan.

Báo cáo kiểm toán trích dẫn một số trường hợp nổi cộm trong việc lạm dụng, biển thủ ngân sách công. Chỉ tính riêng 4 MCA vùng biên giới của Kenya đã chi tiêu tới 1 tỷ KES (226,2 tỷ USD) trong năm tài chính vừa qua và không thể giải trình rõ ràng, chính đáng cho mục đích chi. Cụ thể, chính quyền quận Isiolo chi tiêu tới 570 triệu KES, quận Garissa chi 215 triệu KES, quận Marsabit chi 166 triệu KES... Chính quyền các quận này đã không thể trình ra những chứng từ, hóa đơn chi tiêu và các tài khoản được nhận tiền từ ngân sách cơ quan, điều này tạo nên nghi vấn, chính những cán bộ, lãnh đạo đứng đầu mỗi quận, huyện đã đánh cắp tiền từ ngân sách.

Cuộc kiểm toán cũng cho thấy, riêng tại Marsabit, các khoản công tác phí và họp lên đến 90,9 triệu KES, các MCA vẫn nhận được nhiều khoản phụ cấp bất thường cho các chuyến công tác dù họ không nằm trong danh sách tham gia của cơ quan.

Đáng lưu ý, tại quận Narok, các MCA đã bỏ túi gần 65 triệu KES dưới vỏ bọc là “thanh toán một số khoản phụ cấp”. Theo quy định của Ủy ban Chính sách tiền lương của Kenya (SRC), các MCA tại Narok chỉ được hưởng các khoản phụ cấp tối đa là 14 triệu KES, tuy nhiên, các cán bộ đứng đầu quận đã tự ý chi cho mình tới gần 79 triệu KES.

Chính quyền quận này cũng bị chỉ trích đã chi gần 24 triệu KES cho các chi phí sinh hoạt, gần 13 triệu KES công tác phí đi nước ngoài, gần 18 triệu chi phí tổ chức các cuộc họp… nhưng lại không đưa ra được các chứng từ thanh toán phù hợp, thậm chí nhiều cuộc họp chưa từng được diễn ra. Quận này cũng bị lên án vi phạm nguyên tắc nhân sự và nhiều vấn đề lớn khác.
 
Nhiều lỗ hổng trong công tác quản lý

Trên cơ sở kết quả kiểm toán, Tổng Kiểm toán Kenya đã chỉ ra những điểm yếu trong hệ thống bộ máy hoạt động của các MCA, vạch ra nhiều sơ hở khiến những khoản tiền khổng lồ từ các quỹ công bị rút ra dễ dàng. Ông Edward Ouko nhấn mạnh, công tác lưu trữ hồ sơ, chứng từ, sổ sách về các trường hợp cho vay tiền, tạm ứng, chi các khoản phụ cấp, trợ cấp tại các hội đồng địa phương rất yếu kém, lỏng lẻo. Các địa phương thiếu một cơ chế thích hợp để giám sát việc các MCA có tham dự các cuộc họp hay các chuyến công tác hay không. Các khoản thanh toán không được xử lý, lưu trữ thông qua Hệ thống Quản lý thông tin tài chính tích hợp Ifmis. Đây là một hệ thống quản lý tự động giúp nâng cao hiệu quả trong việc lập kế hoạch, lập ngân sách, thu mua, quản lý chi tiêu và báo cáo cho các cấp chính quyền cũng như Chính phủ Kenya.

Tình trạng chi tiêu lãng phí, biển thủ ngân sách công trong các cơ quan của Chính phủ là vấn nạn nhức nhối trong suốt nhiều năm qua tại Kenya, khiến ngân sách quốc gia ngày càng nghèo nàn, kiệt quệ. Trước tình trạng này, năm 2017, SRC đã đưa ra quyết định cắt giảm tiền lương và các khoản phụ cấp, trợ cấp cho các nghị sĩ, MCA và các nghị viện của Quốc hội. Tuy nhiên, biện pháp này không những không mang lại hiệu quả trong việc tiết kiệm chi tiêu ngân sách công mà còn khiến nhiều cán bộ nhà nước tìm mọi cách để tăng thu nhập cho bản thân. Kết quả, tình trạng tham nhũng, biển thủ, lạm chi quỹ công ngày càng gia tăng.

Trước đó, Tổng Kiểm toán Kenya từng tiến hành và công bố nhiều cuộc kiểm toán về tình hình quản lý, chi tiêu ngân sách công bừa bãi tại các cơ quan nhà nước và Chính phủ Kenya. Ông Edward Ouko nhấn mạnh rằng, đã đến lúc, tất cả các cấp chính quyền thuộc Chính phủ Kenya cần quyết tâm đấu tranh với “cơn lũ” tham nhũng đang hoành hành trước khi ngân sách của Chính phủ rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng. Văn phòng của ông sẽ tiếp tục thực hiện nhiều cuộc kiểm toán trong thời gian tới nhằm vạch trần mọi hành vi đánh cắp ngân sách công dù đó chỉ là những khoản tiền nhỏ nhất.

(Theo The-star.co.ke và Allafrica)
(Báo Kiểm toán số 47/2018)

Xem thêm »