Ngành điện báo cáo thiếu... 640 tỉ đồng

Lần đầu tiên những con số lãi, lỗ của Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) được cơ quan kiểm toán nhà nước xác minh. Đây là cuộc làm việc lớn nhất mà Kiểm toán Nhà nước từng thực hiện.

 Theo Kiểm toán nhà nước (KTNN), năm 2007, tổng lợi nhuận trước thuế của EVN là 4.376 tỉ đồng. Phân tích kỹ con số này, KTNN đã phát hiện ra một điểm khác biệt hết sức quan trọng giữa báo cáo của EVN và thực tế. Ngày 4.12.2006, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định số 276/2006/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh giá điện (về cơ bản giá bán điện sinh hoạt, điện sản xuất... đều tăng so với thời điểm trước đó). EVN báo cáo số tiền thu về do chênh lệch giá điện là 2.760 tỉ đồng, nhưng KTNN đã chỉ ra những bất hợp lý trong phương pháp tính và khẳng định số tiền chênh lệch tăng giá điện lên tới 3.400 tỉ đồng (tăng 640 tỉ đồng). Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc hạch toán lãi, lỗ của EVN. KTNN xác định giá thành tiêu thụ điện năm 2007 là 777,25 đ/kWh (chưa tính lãi suất vay), giá bán thực tế bình quân là 860,14 đ/kWh. Giá thành sản xuất thủy điện là 157,9 kWh. Giá bình quân của nhiệt điện chạy than là 450,46 đ/kWh; chạy khí là 519,13 đ/kWh, cao nhất là nhiệt điện chạy dầu lên tới 2.203,62 đ/kWh. Tổng doanh thu bán điện là 50.270 tỉ đồng, tương ứng với sản lượng điện tiêu thụ là 58.444 triệu kWh. Theo KTNN, nếu tính cả chênh lệch tăng giá điện (3.400 tỉ đồng) vào kết quả kinh doanh thì tổng lợi nhuận trước thuế của EVN là 4.300 tỉ đồng. Tuy nhiên, nếu tách riêng chênh lệch thu được từ tăng giá điện chuyển thẳng vào quỹ đầu tư mà không hạch toán vào kết quả kinh doanh thì lợi nhuận của EVN chỉ còn 973 tỉ đồng, riêng tính lợi nhuận về sản xuất, kinh doanh điện thì EVN... lỗ 506 tỉ đồng. Hàng loạt bất cập trong quản lý KTNN cũng chỉ ra rằng, EVN còn hàng loạt bất cập trong quản lý vốn, quản lý tài sản cố định, quản lý xây dựng đầu tư cơ bản. Đơn cử như việc quản lý hàng hóa tồn kho, báo cáo kiểm toán nêu rõ: quy trình quản lý than nhiên liệu (tại các nhà máy nhiệt điện chạy bằng than) thiếu chặt chẽ nên đoàn kiểm toán không đủ cơ sở để xác định mức độ chính xác chi phí nhiên liệu phục vụ sản xuất điện. Một vấn đề khác: Công ty thủy điện Ialy nhận bàn giao, vận hành Nhà máy thủy điện Sê San 3 từ năm 2006 nhưng đến nay nhà máy này vẫn đang hoạt động trong tình trạng còn thiếu nhiều thiết bị chưa hoàn chỉnh, chưa được nhà thầu cung cấp đầy đủ hoặc chưa được thử nghiệm theo đúng hợp đồng. KTNN kiến nghị lãnh đạo EVN yêu cầu nhà thầu EPC Sông Đà cung cấp bổ sung thiết bị còn thiếu hoặc khởi kiện nhà thầu EPC Sông Đà nếu không sớm khắc phục những vi phạm hợp đồng. Tương tự, Công ty điện lực TP Hồ Chí Minh thực hiện dự án điều khiển phụ tải bằng sóng DLC với số tiền 12 tỉ đồng, do thiếu thận trọng, không khảo sát đầy đủ nhu cầu thị trường, đến nay, dự án vẫn còn dở dang, chưa hoặc không thể đưa vào khai thác sử dụng. Tổn thất điện năng còn lớn Về tổn thất điện năng, theo KTNN, năm 2007, lượng điện tổn thất là 6,9 tỉ kWh, tỷ lệ tổn thất là 10,56%, vượt 0,06% so với kế hoạch EVN đề ra. Tổn thất điện ở khâu truyền tải cao thế là 2,1 tỉ kWh (3,3%), tổn thất ở khâu phân phối là là 4,7 tỉ kWh (chiếm 7,23%). Theo đánh giá của KTNN, EVN khó lòng đạt được mục tiêu của đề án "giảm tổn thất điện năng giai đoạn 2004-2011", theo đó chỉ tiêu tổn thất chung đến 2010 là 8%. Ông Vương Đình Huệ, Tổng KTNN cho biết, nếu giảm được tổn hao còn 8% thì EVN sẽ tiết kiệm được ít nhất là 1.400 tỉ đồng. Tổng KTNN Vương Đình Huệ nhận xét: EVN chưa huy động và tập trung hết các nguồn lực cho việc thực hiện mục tiêu chính của EVN. Trong tổng số vốn đầu tư tài chính dài hạn 49.700 tỉ đồng thì lượng vốn đầu tư ra ngoài lĩnh vực sản xuất kinh doanh điện (như đầu tư vào viễn thông điện lực, chứng khoán, ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản là 3.590 tỉ đồng, chiếm 7,22% vốn đầu tư và 4,82% tổng vốn chủ sở hữu). Mặc dù những lĩnh vực kinh doanh này đều có lãi, nhưng KTNN vẫn khuyến nghị EVN cần cân nhắc, tập trung nguồn lực vào đầu tư phát triển ngành điện thay vì đầu tư ra ngoài ngành. EVN còn có thể hạ thấp chi phí hơn nữa Ông Vương Đình Huệ (ảnh), Tổng kiểm toán nhà nước, đã nhận định như vậy khi trả lời phỏng vấn báo chí xung quanh báo cáo kiểm toán EVN. * Giá thành sản xuất điện chỉ là 777,25 đ/kWh (chưa tính lãi vay), giá bán bình quân là 860 đ/kWh, nay EVN lại rục rịch đề xuất sẽ tăng giá điện trong năm 2009. Theo ông, việc đề xuất tăng giá là có cơ sở hay không? - Trong hạch toán giá thành sản xuất điện năng, có yếu tố tăng và yếu tố làm giảm giá thành: yếu tố làm tăng giá thành điện như giá bán than tăng; hiện EVN đang được mua than với giá ưu đãi, nhưng nếu EVN phải mua than với giá thị trường thì chắc chắn giá điện sẽ tăng cao. Thứ hai là lỗ về chênh lệch tỷ giá hối đoái vì hiện nay, EVN vẫn phải đi vay trong và ngoài nước, nên khi tỷ giá biến động thì bắt buộc EVN phải tính vào giá thành điện. Ngoài ra còn các yếu tố khác như chính sách điều chỉnh tiền lương của Nhà nước, cũng khiến giá thành sản xuất điện phải tăng lên. Nhưng mặt khác thì EVN cũng phải tính đến những yếu tố tác động làm giảm giá điện, như nếu mức tổn thất điện năng đến 2010 chỉ còn khoảng 8% thì sẽ tiết kiệm được hơn 1.400 tỉ đồng. Ngoài ra, các yếu tố khác cũng có thể làm giảm giá thành như công suất, giá nguyên liệu đầu vào giảm... Xét tương quan như vậy, KTNN thấy tăng giá điện trong thời gian tới là có căn cứ, nhưng quan trọng là mức tăng và thời điểm tăng thì phải hết sức cân nhắc, và dù có tăng giá, thì EVN vẫn phải hết sức phấn đấu để hạ thấp chi phí và giá thành. * Theo ông, EVN có thể làm gì để cắt giảm chi phí, từ đó có thể giảm giá thành sản xuất điện? - Qua kiểm toán, chúng tôi cho rằng còn nhiều vấn đề EVN có thể xem xét điều chỉnh để giảm chi phí như cần quyết liệt giảm tỷ lệ tổn hao điện năng, về nhân lực, về quản lý vật tư, nguyên liệu đầu vào. Về nhân lực, một số nơi và trong một số khâu, như ở điện lực các tỉnh, số nhân công còn quá lớn, có thể giảm nhân sự và thay đổi cách quản lý để tăng năng suất lao động, tăng thu nhập cho người lao động. Hiện nay, thu nhập bình quân của khối thấp nhất trong ngành điện là 4,07 triệu đồng/người/tháng. Bình quân của cả tập đoàn là 4,33 triệu đồng/người/tháng. K.T.L (lược ghi)Theo Thanh Niên