Báo cáo một số vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách (TC-NS) Nguyễn Đức Hải nêu rõ, sau Kỳ họp thứ 7, trên cơ sở tổng hợp ý kiến thảo luận của các vị đại biểu Quốc hội về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KTNN, Ủy ban TC-NS đã chủ trì, phối hợp với KTNN, các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính và Ngân sách Nguyễn Đức Hải báo cáo
Theo Chủ nhiệm Ủy ban TC-NS, có ba nội dung đã thống nhất giữa cơ quan thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo gồm: Phạm vi sửa đổi, bổ sung Luật; Thẩm quyền khiếu nại báo cáo kiểm toán; Đề nghị sửa nhiệm vụ KTNN “thực hiện kiểm toán theo yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chuyển thành “xem xét, quyết định việc kiểm toán khi có đề nghị của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
Các nội dung còn có ý kiến khác nhau gồm 8 nội dung: Đề xuất bổ sung thêm so với dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 7; Bổ sung các nội dung liên quan đến Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL); Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật Giám định tư pháp; Quy định tránh chồng chéo giữa thanh tra, kiểm tra, kiểm toán; Cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kiểm toán; Bổ sung quy định để thực hiện Luật phòng chống tham nhũng; Bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng; Bổ sung quyền truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng; Bổ sung quy định về giám sát hoạt động của KTNN; Công khai kết quả kiểm toán.
Thảo luận tại phiên họp, nhiều thành viên UBTVQH đánh giá cao những kết quả hoạt động KTNN đã đạt được trong thời gian qua; chia sẻ với những bất cập, vướng mắc của ngành Kiểm toán trong thực tiễn hoạt động. Các ý kiến đã tập trung thảo luận về những nội dung còn ý kiến khác nhau trong dự thảo Luật.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân yêu cầu, việc sửa đổi, bổ sung Luật KTNN cần bám sát các quy định tại Hiến pháp 2013; đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ của pháp luật.
Về nguyên tắc, tổ chức, cá nhân liên quan đến quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công đều thuộc đối tượng của KTNN. Tuy nhiên, cần quy định rõ các đối phạm vi, đối tượng này để tránh lạm dụng việc mở rộng, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Trong việc tránh chồng chéo giữa thanh tra, kiểm tra, kiểm toán thì “kế hoạch kiểm toán đã được Quốc hội thông qua là cơ sở pháp lý quan trọng” – Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh. Trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh chồng chéo thì các cơ quan phải phối hợp giải quyết, đồng thời cần quy định rõ cơ quan có thẩm quyền để điều phối tránh chồng chéo.
Chủ tịch Quốc hội cũng nêu quan điểm cho rằng, việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu KTNN thực hiện kiểm toán trong một số trường hợp là nhu cầu chính đáng và thuộc thẩm quyền. Tuy nhiên “cơ chế như thế nào để tránh quá nhiều chỉ đạo ngoài Kế hoạch kiểm toán, đảm bảo KTNN có đủ nguồn lực để thực hiện kế hoạch kiểm toán theo Nghị quyết của Quốc hội đã thông qua”- Chủ tịch Quốc hội phát biểu.
Thảo luận về bổ sung các nội dung liên quan đến Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật Giám định tư pháp, nhiều các ý kiến phát biểu thống nhất việc bổ sung thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật, xử phạt vi phạm hành chính. Tuy nhiên, để đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật, Dự án Luật chỉ quy định về thẩm quyền mang tính nguyên tắc, còn các nội dung chi tiết thì do Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định.
Về thẩm quyền giám định tư pháp của KTNN, một số thành viên UBTVQH cho rằng, việc KTNN tham gia giám định tư pháp là rất tốt nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế đặt ra trong công tác truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, tuy nhiên dự thảo Luật hiện đang quy định quá rộng, chưa cụ thể và chồng chéo với các cơ quan khác nên Ủy ban TC-NS thống nhất với KTNN về việc đề nghị bỏ, không bổ sung vào Luật thẩm quyền của KTNN trong giám định tư pháp.
Tổng Kiểm toán nhà nước Hồ Đức Phớc phát biểu
Nêu quan điểm về một số ý kiến đề nghị của Đại biểu Quốc hội bổ sung quy định để giám sát hoạt động của KTNN theo hướng quy định giao cho một cơ quan của Quốc hội hoặc sử dụng một cơ quan kiểm toán độc lập để kiểm toán hoạt động và kiểm soát đánh giá chất lượng các báo cáo, kết luận của cơ quan KTNN; bổ sung quy định về việc phối hợp giữa Ủy ban TCNS của Quốc hội và KTNN để tổ chức các phiên giải trình về báo cáo của các cuộc kiểm toán lớn, quan trọng. Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng và một số ý kiến phát biểu cho rằng, không nên đặt vấn đề ai giám sát hoạt động của KTNN vì Hiến pháp và Luật Tổ chức Quốc hội đã quy định rõ, việc giám sát hoạt động của KTNN là thẩm quyền của Quốc hội và UBTVQH. Khi cần thiết UBTVQH có thể tổ chức giám sát chuyên đề về hoạt động kiểm toán.
Thảo luận về quyền truy cập dữ liệu điện tử của KTNN, đa số các thành viên UBTVQH thống nhất cho rằng, việc kết nối truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng là cần thiết, tuy nhiên để đảm bảo tính an toàn và bảo mật của những thông tin không được công khai, cần có quy định cụ thể về điều kiện và trình độ và phân quyền truy cập…
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, yêu cầu, đối với 03 nội dung cơ quan thẩm tra và KTNN đã đồng thuận sẽ thống nhất trình.
Đối với các nội dung còn có ý kiến khác nhau, Phó Chủ tịch Quốc hội kết luận:
Việc bổ sung thêm hai nhiệm vụ của KTNN (gồm nhiệm vụ kiểm toán vì sự phát triển bền vững của đất nước và nhiệm vụ hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ kiểm toán nội bộ) cần cân nhắc vì có nội dung quá rộng, có nội dung trùng với chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính.
Đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động kiểm toán, cần giữ nguyên phạm vi hoạt động của KTNN theo tinh thần Hiến pháp và trong Luật KTNN đã quy định. Tuy nhiên, qua hoạt động kiểm toán phát hiện những vấn đề liên quan đến quản lý tài chính công, tài sản công hoặc các vấn đề liên quan đến tham nhũng, tiêu cực thuộc trách nhiệm của KTNN thì KTNN có quyền mở rộng kiểm toán.
Đối với việc bổ sung quy định để tránh sự chồng chéo giữa cơ quan thanh tra, kiểm tra và kiểm toán, UBTVQH thống nhất quy định sự phối hợp giữa KTNN với các cơ quan thanh tra, kiểm tra để tránh chồng chéo. Trong trường hợp các cơ quan không xử lý được được thì cần quy định một cơ quan có thẩm quyền (là Quốc hội hoặc UBTVQH) điều phối để tránh chồng chéo.
Về nội dung bổ sung quy định để thực hiện Luật Phòng, chống tham nhũng, trách nhiệm phòng chống tham nhũng là một nhiệm vụ của KTNN. Tuy nhiên, việc bổ sung các quy định vào Luật KTNN cần dẫn chiếu đúng Luật Phòng chống tham nhũng để đảm bảo đúng thẩm quyền.
Liên quan đến quyền truy cập dữ liệu điện tử của KTNN với dữ liệu, tài liệu không công khai thì phải được hạn chế và chỉ thực hiện khi hoạt động này có liên quan đến hoạt động kiểm toán; đồng thời phải quy định rõ phạm vi, thẩm quyền, trách nhiệm truy cập dữ liệu điện tử, phần mềm ứng dụng để đảm bảo quyền và nghĩa vụ của công dân.
Về nội dung giám sát hoạt động kiểm toán, không đặt ra vấn đề giám sát hoạt động của KTNN vì Hiến pháp và Luật Tổ chức Quốc hội đã quy định rõ, việc giám sát hoạt động của KTNN là thẩm quyền của Quốc hội và UBTVQH. Đồng thời, cũng không đặt vấn đề KTNN đi giám sát mà chỉ thực hiện nhiệm vụ kiểm toán.
Đối với quy định về công khai kết quả kiểm toán, Luật hiện hành đã quy định về công khai kết quả kiểm toán, quá trình triển khai không có vướng mắc nên thực hiện theo Luật hiện hành.
Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển yêu cầu, trên cơ sở kết luận tại Phiên họp, UBTVQH giao Ủy ban TC- NS phối hợp với KTNN và các cơ quan chức năng hoàn thiện hồ sơ dự án Luật cũng như báo cáo tiếp thu giải trình đầy đủ ý kiến của đại biểu Quốc hội để báo cáo UBTVQH tại phiên họp thứ 37./.
Thanh Hà