Tình hình kinh tế-xã hội tiếp tục xu hướng tích cực
Phát biểu phiên họp, Thủ tướng nhắc đến các nhận định trong những báo cáo mà một số cơ quan trình lên, cho rằng kinh tế thế giới dường như không còn chống đỡ được những tác động tiêu cực của tình trạng bất ổn do căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và các căng thẳng địa chính trị gây ra. Các nền kinh tế lớn đồng loạt suy yếu, đáng lo ngại. Các số liệu kinh tế vĩ mô mới nhất cho thấy, tất cả các nền kinh tế lớn nhất thế giới đang gặp những vấn đề, khó khăn khác nhau.
Trong bối cảnh có nhiều khó khăn như vậy, theo Thủ tướng, kinh tế Việt Nam đã duy trì tốc độ tăng trưởng trên tất cả lĩnh vực. Kinh tế vĩ mô ổn định, chỉ số giá tiêu dùng bình quân 8 tháng năm 2019 tăng 2,57% so với cùng kỳ, đây là mức tăng bình quân 8 tháng thấp nhất trong 3 năm gần đây. Tỷ giá ổn định trong bối cảnh đồng tiền của nhiều nước khu vực mất giá so với USD. Xuất khẩu tăng khá, xuất siêu ở mức kỷ lục, trên 3,4 tỷ USD. Đời sống nhân dân tiếp tục được cải thiện.
Thủ tướng nhắc đến dự báo của nhiều tổ chức quốc tế đánh giá tích cực về triển vọng kinh tế Việt Nam trong năm 2019 như: ADB dự báo tăng trưởng 6,8%, HSBC dự báo tăng trưởng 6,7%. Trung tâm Thông tin và Dự báo KTXH quốc gia (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) dự báo tăng trưởng ở mức 6,86% năm 2019, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách cũng đưa ra dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam cả năm 2019 ở mức 6,96%.
Tại phiên họp, các thành viên Chính phủ thống nhất đánh giá tình hình kinh tế - xã hội tháng 8 và 8 tháng đầu năm của nước ta tiếp tục xu hướng tích cực; các ngành, lĩnh vực đều phát triển ổn định; môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện, năng lực cạnh tranh được nâng lên; tăng trưởng GDP cả năm hoàn toàn có thể đạt cận cao trong mục tiêu tăng trưởng Quốc hội giao năm 2019 (6,6-6,8%). Chỉ số giá tiêu dùng bình quân 8 tháng năm 2019 tăng 2,57% so với cùng kỳ, đây là mức tăng bình quân 8 tháng thấp nhất trong 3 năm gần đây (mặc dù trong tháng, giá dịch vụ y tế, giáo dục được điều chỉnh tăng theo lộ trình nhằm tiệm cận với giá thị trường và giá thịt lợn tiếp tục tăng).
Sản xuất nông nghiệp tiếp tục phát triển khá cả nuôi trồng và khai thác (đàn gia cầm tăng 10%; sản lượng gỗ khai thác tăng 4,3%; sản lượng thủy sản tăng 5,4%). Sản xuất công nghiệp đạt mức tăng khá 9,5%, trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 10,6%; đặc biệt trong tháng 8/2019, ngành khai khoáng tăng mạnh (IIP khai khoáng tăng 14,4%); sản xuất và phân phối điện bảo đảm cung cấp đủ điện cho sản xuất và tiêu dùng của nhân dân.
Giải ngân vốn FDI tăng khá, đạt 12 tỷ USD, tăng 6,3%. Giá trị góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt 9,51 tỷ USD, tăng 80%. Số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động tiếp tục tăng. Có 90,5 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, tăng 3,1% về số doanh nghiệp và tăng 31% về vốn đăng ký. Có 25,5 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 21,8%.
Bên cạnh đó, năm nay thu NSNN đạt khá; các khoản thu nội địa đạt khá, cao hơn mức bình quân chung (thu ngân sách Trung ương đạt 66% dự toán, thu từ dầu thô đạt 81,3%; thu từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 74,6%); chi ngân sách tiếp tục bảo đảm đáp ứng kịp thời các nhiệm vụ đầu tư phát triển, chi trả nợ, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hoạt động của bộ máy Nhà nước. Thu ngân sách tăng khá thể hiện thực lực của nền kinh tế, đặc biệt là thu ngân sách Trung ương tăng vượt dự toán liên tiếp trong 3 năm.
Cầu nội địa tiếp tục tăng khá, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 8 tháng năm 2019 vẫn tiếp tục tăng ở mức cao, tăng 11,5% (nếu loại trừ yếu tố giá, tăng 9,03%). Khách quốc tế tiếp tục đà tăng cao, trên 14% so với tháng trước và cùng kỳ năm trước, vượt mốc 1,5 triệu lượt khách/tháng; đạt 11,3 triệu lượt khách quốc tế.
Trong bối cảnh thương mại toàn cầu sụt giảm, kim ngạch xuất nhập khẩu nước ta tăng khá, đặc biệt xuất siêu tăng mạnh, đạt 3,4 tỷ USD. Kim ngạch xuất khẩu đạt gần 170 tỷ USD, tăng 7,3%; trong nước tăng 13,9%, cao hơn tốc độ tăng của khu vực FDI là 4,6%; tỷ trọng của khu vực trong nước có xu hướng tăng lên, chiếm 30,6%; có 26 mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch trên 1 tỷ USD. Kim ngạch nhập khẩu đạt gần 166,6 tỷ USD, tăng 8,5%, nhiều mặt hàng nguyên liệu nhập khẩu để phục vụ sản xuất hàng xuất khẩu tăng mạnh.
Không chỉ kinh tế, lĩnh vực văn hóa, xã hội có nhiều chuyển biến đáng mừng. Chính sách an sinh xã hội tiếp tục được quan tâm. Công tác cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng được đẩy mạnh.Các hoạt động đối ngoại ngày càng khẳng định và nâng cao vị thế đất nước.
Đặc biệt, quốc phòng an ninh được bảo đảm, tình hình diễn biến phức tạp nhưng chúng ta rất cương quyết, các lực lượng kiên quyết, kiên trì đấu tranh bằng nhiều biện pháp với các hoạt động vi phạm chủ quyền Việt Nam.
Bên cạnh những kết quả đạt được, tình hình kinh tế - xã hội vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém và khó khăn, thách thức. Ngành nông nghiệp đang gặp khó khăn khi giá bán của hầu hết các sản phẩm nông nghiệp vẫn đang ở mức thấp so với cùng kỳ; tình hình thiên tai diễn biến phức tạp, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Một số dự án năng lượng, kết cấu hạ tầng giao thông trọng điểm tiếp tục chậm tiến độ; nhiều sản phẩm công nghiệp quan trọng giảm. Giải ngân vốn đầu tư từ NSNN vẫn chưa cải thiện nhiều.
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, chính sách kinh tế tạo động lực phát triển mới
Điểm lại những mặt nổi bật, những bất cập, khó khăn, thách thức phía trước, kết luận phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ chỉ còn 4 tháng nữa là kết thúc năm 2019, các Bộ, ngành, địa phương không được chủ quan, lơ là, thực hiện đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đề ra, kịp thời có đối sách phù hợp với tình hình quốc tế và trong nước, phát huy tinh thần đổi mới, sáng tạo, chung sức đồng lòng cùng cả nước, nỗ lực phấn đấu cao nhất để thực hiện thắng lợi toàn diện kế hoạch năm 2019, tạo nền tảng vững chắc cho năm 2020, góp phần thực hiện thành công kế hoạch 2016 - 2020.
Về nhiệm vụ, giải pháp cụ thể thời gian tới, Thủ tướng nêu rõ yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế trên nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. “Nhiều nhà nghiên cứu trong nước và quốc tế cho rằng, “đổi mới 1” đã đưa đến những thành công vang dội trong hơn 30 năm qua nhưng các động lực cho nền kinh tế đã bị giới hạn và chúng ta cần có “đổi mới 2” với những cải cách thể chế, chính sách kinh tế mạnh mẽ để tạo ra động lực phát triển mới” - Thủ tướng nói.
Theo người đứng đầu Chính Phủ, chúng ta có lợi thế rất lớn về ổn định chính trị, xã hội. Vấn đề đặt ra là phải có cơ chế, chính sách pháp luật thông thoáng, thuận lợi, đủ sức cạnh tranh với khu vực và quốc tế để thu hút nguồn lực trong và ngoài nước phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. “Nếu chúng ta không làm thực sự quyết liệt, hiệu quả nhiệm vụ này thì chúng ta thua ngay trên sân nhà, thua ngay các đối tác truyền thống đang cải cách rất mạnh mẽ xung quanh ta, chưa nói đến thu hút làn sóng dịch chuyển đầu tư từ các nước khác vào Việt Nam do tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung” - Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu bắt buộc cần tập trung cao độ cho công tác rà soát, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách để phát triển nhanh, bền vững trong thời kỳ hội nhập, cạnh tranh và cách mạng công nghiệp lần thứ 4. “Các nhà khoa học, các chuyên gia quốc tế và trong nước đều nhận định, chúng ta cần tiếp tục đẩy mạnh đổi mới, nâng cấp thể chế kinh tế lên một tầm cao mới thì mới có thể cạnh tranh, thu hút được các nguồn lực từ công nghệ, trình độ quản trị hiện đại đến vốn đầu tư, nguồn nhân lực chất lượng cao với quy mô đủ lớn để phát triển vượt lên, thu hẹp khoảng cách và bắt kịp những bước đi trước trong khu vực và trên thế giới”- Thủ tướng nhấn mạnh.
Thủ tướng yêu cầu theo dõi chặt chẽ tình hình thế giới và trong nước để có đối sách phù hợp, kịp thời, hiệu quả, không để bị động bất ngờ trong chỉ đạo, điều hành. Vừa ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, vừa phải đưa ra các công cụ, giải pháp tạo thêm dư địa cho điều hành, thúc đẩy tăng trưởng trong bối cảnh nhiều nước đang áp dụng các gói kích thích kinh tế. Cần vận dụng các chính sách kinh tế vĩ mô linh hoạt để ứng phó với các diễn biến bất lợi của kinh tế thế giới và khu vực; tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế trước những biến động khó lường của kinh tế và thương mại thế giới. Nâng cao chất lượng công tác thống kê, phân tích, dự báo để phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành. Cần chủ động đón các tập đoàn công nghệ muốn vào Việt Nam.
Về các giải pháp cụ thể, Thủ tướng nêu rõ thời gian qua, xuất khẩu một số mặt hàng, ngành hàng gặp khó khăn, các bộ, ngành, địa phương tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các hoạt động xuất nhập khẩu, kết hợp với tăng cường công tác quản lý, kiểm tra thị trường; phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại.
Về giải ngân vốn đầu tư công, Thủ tướng yêu cầu chuẩn bị các nội dung cần thiết để tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc về các nhiệm vụ, giải pháp thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công trong tháng 9/2019, điều chuyển vốn các công ty, các Bộ, địa phương không sử dụng hết vốn và có chế tài nghiêm khắc về vấn đề này.
Về tiền tệ, tín dụng, NHNN tiếp tục điều hành tỷ giá chủ động, linh hoạt, theo sát các biến động thị trường, theo dõi sát diễn biến thị trường vàng trong nước và quốc tế để có đối sách phù hợp, kịp thời.
Về nông nghiệp, kiên định với mục tiêu đề ra, nỗ lực cao nhất để phấn đấu tăng trưởng khu vực nông nghiệp đạt trên 2%, xuất khẩu đạt 42 tỷ USD. Triển khai đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả các khuyến nghị EC đưa ra đối với Việt Nam trong lĩnh vực thủy sản và quan trọng hơn là chúng ta phải hướng tới phát triển thủy sản biển bền vững. Chủ động đề xuất giải cứu tình hình sạt lở nặng nề ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.
Về công nghiệp, thương mại, dịch vụ, Bộ Công Thương phối hợp với các cơ quan liên quan có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các dự án trọng điểm, thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu. Theo dõi sát thị trường để chủ động có phương án ứng phó kịp thời, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, khuyến cáo các doanh nghiệp tỉnh táo, thận trọng trong hợp tác làm ăn, đón nhận những dòng đầu tư từ nước ngoài.
Cần có Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 50-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030, tránh tiếp tay cho các hành vi lợi dụng, núp bóng, gian lận thương mại, gây ảnh hưởng đến uy tín, thậm chí thiệt hại đến các ngành sản xuất trong nước…
Về giao thông vận tải, Thủ tướng nhấn mạnh tình trạng giải ngân thấp, cần đẩy nhanh tiến độ, có giải pháp chủ động hơn, trong đó có việc xử lý dứt điểm vấn đề dự án đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông.
Về văn hóa, thể thao du lịch, cần phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn nhưng không để tình trạng quá tải du lịch, đe dọa sự bền vững của môi trường sinh thái, tài sản thiên nhiên, văn hóa. Ngăn chặn không để tình trạng chặt chém, kinh doanh chộp giật. Mở rộng áp dụng thị thực điện tử; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế về chính sách visa, chính sách giá dịch vụ linh hoạt để điều tiết, khuyến khích mùa thấp điểm trong thu hút khách du lịch quốc tế.
Về giáo dục và đào tạo, chỉ đạo chuẩn bị tốt tổ chức khai giảng năm học 2019-2020 theo tinh thần hiệu quả, tiết kiệm, thiết thực. Ngăn chặn tình trạng thu gộp, thu cao hơn quy định, lạm thu gây bức xúc trong nhân dân, nhất là vào thời gian đầu năm học. Rà soát lại toàn bộ tình trạng đào tạo văn bằng 2, không để xảy ra tình trạng như Trường Đại học Đông Đô và một số trường khác. Tăng cường an ninh, an toàn trường học. Khắc phục tình trạng thiếu giáo viên, nhất là giáo viên tiểu học tại nhiều địa phương. Có chính sách phát triển giáo dục đào tạo cho vùng khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số và đối tượng chính sách. Không để học sinh không được đến trường vì thiếu tiền đóng học phí.
Về khoa học và công nghệ, thực hiện nghiêm chính sách bảo hộ sở hữu trí tuệ; kiên quyết xử lý vấn đề xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; coi đây là một trong những giải pháp quan trọng thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ và xu thế của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.
Về quốc phòng, an ninh và đối ngoại, các Bộ: Quốc phòng, Công an, Ngoại giao theo dõi, cập nhật thông tin, phân tích và dự báo đúng tình hình; thực hiện các giải pháp đồng bộ để bảo vệ vững chắc chủ quyền, quyền chủ quyền và lợi ích quốc gia; đề xuất các giải pháp chủ động ứng phó, xử lý chặt chẽ, kịp thời, có hiệu quả các vấn đề trên biển, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.
Về thông tin truyền thông, các cơ quan báo chí phải là dòng chảy chính, tạo ra khát vọng Việt Nam hùng cường, đoàn kết. Cần tăng cường kỷ luật phát ngôn. Các cơ quan Nhà nước phải chủ động thông tin chính xác, kịp thời về các cơ chế chính sách, sự chỉ đạo điều hành thuộc phạm vi quản lý của mình. Đề cao trách nhiệm của các cơ quan thông tấn báo chí trong việc thông tin trung thực, khách quan. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, lợi dụng quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân.
Tập trung phát triển hạ tầng công nghệ thông tin, sớm triển khai thí điểm hệ thống mạng 5G, khuyến khích phát triển sản phẩm quốc gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đẩy mạnh công tác bảo đảm an toàn thông tin, an ninh mạng... Sớm trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghị định về chống thư rác, quyết định về đấu giá, chuyển nhượng quyền sử dụng tần số vô tuyến điện…
Từ nay đến cuối năm, Chính phủ tiếp tục tổ chức các hội nghị chuyên ngành để thúc đẩy phát triển một số lĩnh vực quan trọng. Các bộ, ngành cần chuẩn bị tốt cho các hội nghị này, trong đó đề xuất cơ chế, chính sách mới, tạo đột phá phát triển./.
Như Ý