Thừa uỷ quyền của Thủ tướng trình bày Tờ trình của Chính phủ về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, thực hiện kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 đã mang lại nhiều kết quả quan trọng. Qua đánh giá cho thấy có 17/22 mục tiêu của Kế hoạch đã được hoàn thành, 5 nhóm nhiệm vụ đã được tập trung triển khai. Tốc độ tăng năng suất lao động bình quân giai đoạn 2016-2020 đạt 5,79% cao hơn mức 4,27% giai đoạn 2011-2015; đóng góp của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt bình quân 45,42% cao hơn nhiều so với mục tiêu đặt ra là 30-35%.
Tuy nhiên việc triển khai Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 vẫn còn một số hạn chế, yếu kém như: Việc cơ cấu lại ba lĩnh vực trọng tâm chưa hoàn thành theo mục tiêu Kế hoạch đề ra; Thu ngân sách Nhà nước (NSNN) chưa thực sự bền vững, nhất là trong bối cảnh đại dịch Covid-19; Việc quản lý, sử dụng đất đai, tài sản công còn bất cập, gây lãng phí, thất thoát; Nợ công còn tiềm ẩn rủi ro; Nợ đọng thuế còn cao; Mục tiêu thu hút công nghệ cao, công nghệ nguồn và chuyển giao công nghệ thông qua thu hút FDI chưa đạt kết quả mong muốn…
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình của Chính phủ về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025
Chính phủ nhận định thời gian tới khó khăn, thách thức nhiều hơn, đặc biệt là tác động của đại dịch Covid-19. Chính vì vậy, mục tiêu của Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021- 2025 là tạo sự thay đổi rõ nét trong mô hình tăng trưởng theo hướng dựa vào tăng năng suất, chất lượng, sức cạnh tranh, hiệu quả sử dụng nguồn lực, tính tự chủ và khả năng thích ứng của nền kinh tế, từng bước hướng tới nền kinh tế dựa vào khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, đảm bảo phát triển nhanh, bền vững, hài hòa với văn hóa, xã hội, môi trường và quốc phòng - an ninh…
Chính vì vậy, Kế hoạch đưa ra 5 quan điểm, 6 nhóm mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể và và 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp. Trong đó, Kế hoạch đã bổ sung các chỉ tiêu về phát triển các loại hình thị trường, cơ cấu lại không gian kinh tế, phát triển kinh tế số và đổi mới sáng tạo. Kế hoạch cũng đã xác định 135 nhiệm vụ phân công cho các Bộ, ngành, địa phương để triển khai thực hiện, trong đó nhấn mạnh trách nhiệm người đứng đầu, phát tính huy chủ động, sáng tạo, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phối hợp đi đôi với tăng cường đánh giá, kiểm tra, giám sát.
Trình bày báo cáo thẩm tra về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Ủy ban Kinh tế đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ trong việc chỉ đạo, điều hành triển khai thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020 theo Nghị quyết số 24/2016/QH14 của Quốc hội một cách đúng hướng, trong đó có 5 mục tiêu quan trọng hoàn thành vượt xa so với mục tiêu đề ra; hoàn thành 17/22 mục tiêu; đạt 77,27% tổng số mục tiêu đề ra tại Kế hoạch.
Tuy nhiên, theo Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc không hoàn thành 5/22 mục tiêu, chiếm 22,73% tổng số mục tiêu đề ra tại Kế hoạch cần phải được đánh giá làm rõ nguyên nhân, bởi đây đều là những mục tiêu quan trọng chủ yếu liên quan đến khu vực công như cơ cấu lại doanh nghiệp Nhà nước, cơ cấu lại đầu tư công, phát triển doanh nghiệp và đào tạo lao động. Một số dự án đầu tư kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài chậm được xử lý dứt điểm, yếu kém trong công tác định giá doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa gây thất thoát vốn, tài sản công. Kinh tế tư nhân chưa đáp ứng được vai trò là một động lực quan trọng của nền kinh tế...
Đa số các thành viên của Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc xây dựng Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021- 2025 là cần thiết nhằm khắc phục những hạn chế, yếu kém của giai đoạn trước. Đồng thời Uỷ ban đề nghị Chính phủ nghiên cứu, bổ sung trong mục tiêu tổng quát về nâng cao hiệu quả, chất lượng tăng trưởng của một số ngành kinh tế chủ lực, ưu tiên; Phát triển đô thị, kinh tế đô thị, thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù, xây dựng các mô hình mới để tạo đột phá trong phát triển kinh tế đô thị; Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, thích ứng với biến động của kinh tế thế giới, chủ động hội nhập quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế...
Về cơ bản, Ủy ban Kinh tế nhất trí với 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện các mục tiêu để ra tại Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế 2021 - 2025 trên cơ sở tiếp tục các nhiệm vụ cơ cấu lại từ giai đoạn trước, đồng thời tách một số nội dung thành nhiệm vụ riêng để cho thấy rõ nét trọng tâm, trọng điểm và điểm mới trong Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 – 2025
Thảo luận tại phiên họp, các ý kiến cũng thống nhất sự cần thiết ban hành Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025; đồng thời đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát hạn chế, cập nhật đánh giá tác động của đại dịch, làm rõ nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan, và giải pháp đột phá cho việc khắc phục những tồn tại, hạn chế và những vấn đề mới, phát sinh đang đặt ra; việc xác định các mục tiêu, chỉ tiêu, lộ trình trong Kế hoạch cần phải logic, khả thi, bảo đảm tính bền vững.
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đồng tình cho rằng, cần có thêm phân tích về bối cảnh, tác động của dịch bệnh Covid-19 tới Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021- 2025; cũng cần tính tới cân đối giữa chính sách tài khóa và tiền tệ do suy giảm tăng trưởng, suy giảm ngân sách Trung ương thời gian qua. Chủ tịch Quốc hội cho rằng, Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế cần gắn với Chương trình tổng thể phục hồi và phát triển kinh tế và tăng tính tự chủ của nền kinh tế; cải thiện các yếu tố để tăng cường năng lực cho các loại thị trường nhất là thị trường vốn và thị trường khoa học công nghệ, thị trường lao động; tập trung cải thiện các yếu tố để tăng cường năng lực hấp thụ vốn của nền kinh tế, phân bổ và giải ngân đầu tư công, quản trị dự án đầu tư, giải quyết dự án treo, dự án chậm tiến độ, gắn với quy hoạch.
Phát biểu kết luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, UBTVQH đánh giá Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế 2021-2025 cơ bản bám sát các nội dung trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 13 của Đảng, các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm được Quốc hội thông qua và cụ thể hóa các nội dung tại Kết luận Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII, phù hợp với tình hình thực tế.
UBTVQH đề nghị Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện Kế hoạch để cơ cấu lại nền kinh tế được thực hiện thực chất, hiệu quả hơn. Việc cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 cần rõ trọng tâm các ngành, lĩnh vực cụ thể cần cơ cấu lại, tập trung vào các giải pháp thực hiện gắn liền với chương trình phục hồi và phát triển kinh tế. Cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính tự chịu trách nhiệm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát thực hiện thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, tham nhũng./.
Ngọc Bích