Theo Tờ trình của Chính phủ, vốn ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2022 ước thanh toán đến 31/3/2022 là 61.536 tỷ đồng, đạt 11,88% kế hoạch. Còn 38.686 tỷ đồng chưa phân bổ chi tiết cho các nhiệm vụ, bằng 7,5%. Theo Nghị quyết 43/2022/QH15 ngày 11/1/2022 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi, phát triển kinh tế -xã hội cho phép điều hòa nguồn vốn đầu tư công trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 và nguồn vốn trong gói phục hồi phát triển kinh tế cho các dự án trọng điểm, có tác dụng lan tỏa, liên kết vùng.
Chính phủ đề nghị UBTVQH bổ sung dự toán vốn ngân sách Trung ương trong nước năm 2022 cho danh mục dự án đã có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn (KHĐTCTH) giai đoạn 2021-2025 của 8 Bộ, cơ quan Trung ương và 39 địa phương với tổng số vốn là hơn 18.349 tỉ đồng cho 265 dự án, trong đó có 7 nhiệm vụ, dự án hoàn thành, đã bàn giao; 126 dự án chuyển tiếp, 106 dự án khởi công mới.
Thẩm tra Tờ trình của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho biết, đề xuất này phù hợp về thẩm quyền theo Nghị quyết số 43.
Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường trình bày thẩm tra
Tuy nhiên, số vốn đề nghị điều hòa, bổ sung vốn đầu tư cho năm 2022 này chỉ tương đương 16% tổng số vốn dành cho đầu tư phát triển của chương trình cần được phân bổ, bổ sung dự toán, dẫn đến áp lực phải giải ngân, tăng bội chi rất lớn trong năm 2023. Ngoài ra, Nghị quyết số 43 của Quốc hội ban hành từ tháng 1/2022, nhưng đến nay Chính phủ mới đề nghị bổ sung dự toán cho các dự án đã có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, mà chưa hoàn thiện trình UBTVQH danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của chương trình là quá chậm, làm giảm hiệu quả, ý nghĩa của chương trình.
Mặt khác, tại Tờ trình này, Chính phủ mới trình số bổ sung dự toán năm 2022 là 18.349,447 tỷ đồng, chưa trình Danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là chưa đầy đủ, chưa kịp thời, thiếu đồng bộ. Do đó, đề nghị Chính phủ cần khẩn trương hoàn thiện, trình UBTVQH xem xét, quyết định danh mục dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình.
Về phương thức thực hiện điều hòa vốn, đa số ý kiến Ủy ban TCNS cho rằng, cần tính toán kỹ khả năng hấp thụ vốn, không để tình trạng bổ sung vốn nhưng không bảo đảm tiến độ giải ngân số vốn tăng thêm, phải chuyển nguồn, kéo dài sang năm sau, sử dụng vốn không hiệu quả.
Về nguyên tắc, tiêu chí bổ sung vốn, Ủy ban TCNS nhấn mạnh cần đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc sau: Ưu tiên các dự án chuyển tiếp từ giai đoạn trước sang để nhanh chóng hoàn thành dứt điểm các dự án; Phân bổ vốn các dự án có trong KHĐTCTH đã và đang triển khai thực hiện, có tiến độ giải ngân tốt, có khả năng hoàn thành trong 2 năm 2022-2023; Không bổ sung vốn cho các dự án hoàn thành sau năm 2025; Không bổ sung vốn cho các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương chưa phân giao hết vốn kế hoạch năm 2022;…
Về danh mục dự án cụ thể, Ủy ban TCNS nhất trí bổ sung vốn đối với các dự án để thu hồi tạm ứng, bố trí bổ sung vốn cho các dự án có khả năng giải ngân vốn, hoàn thành trong năm 2022-2025 (255 dự án). Bên cạnh đó, đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, bổ sung đủ vốn cho 26 dự án trước đây dự kiến hoàn thành trong năm 2023 để các dự án này hoàn thành đi vào sử dụng ngay trong năm 2022, 2023.
Đồng thời, đề nghị rà soát để bổ sung đủ 100% vốn dự kiến bố trí trong KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 đối với 01 dự án hoàn ứng, 03 dự án hoàn thành trong năm 2022. Theo đó, bổ sung tăng thêm vốn cho 04 dự án; Đề nghị không bổ sung vốn cho các dự án hoàn thành sau năm 2025; Đề nghị Chính phủ rà soát, báo cáo số liệu chính xác đối với trường hợp dự án sau khi bổ sung đã vượt tổng mức vốn KHĐTCTH của Ngân sách Trung ương.
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, về đề nghị điều hòa vốn cần phải thực hiện cùng với việc quyết định Danh mục các dự án sử dụng vốn của chương trình phục hồi. Vì vậy, đề nghị Chính phủ trình đồng thời hai nội dung UBTVQH có đầy đủ căn cứ xem xét, quyết định. Đồng thời, cần tiếp tục rà soát lại, nhất là những dự án có thể thúc đẩy sự phát triển nền kinh tế của năm 2022, tránh đầu tư manh mún, phân tán, dàn trải... Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý, chỉ xem xét, quyết định những vấn đề đã đủ điều kiện, đủ căn cứ, đối với những nội dung chưa đạt yêu cầu dù cấp bách vẫn phải tiếp tục bổ sung, hoàn thiện Hồ sơ.
Giải trình một số nội dung được Chủ tịch Quốc hội nêu ra, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch – Đầu tư Trần Duy Đông cho biết, trong kế hoạch vốn đầu tư công Trung ương giao năm 2022 còn hơn 38.000 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Trung ương là hơn 11.000 tỷ thuộc 11 Bộ, cơ quan Trung ương và 3 địa phương. Tình trạng này, ngoài lỗi của Bộ Kế hoạch - đầu tư thì có cả lỗi của các Bộ, ngành địa phương chưa tích cực và Chính phủ đã quyết định thành lập 6 đoàn công tác sẽ làm việc với các Bộ, ngành, địa phương giải ngân thấp, chưa phân bổ được vốn.
Theo ông Trần Duy Đông, báo cáo Chính phủ nêu đến ngày 31/3/2022 nếu Bộ, ngành, địa phương nào chưa phân bổ thì điều chuyển cho các Bộ, ngành, địa phương khác tốt hơn, tuy nhiên đến ngày 31/3/2022, các Bộ ngành, địa phương chưa rà soát được. Đồng thời, Nghị định 40 cho phép đến trước ngày 30/6/2022 nếu Bộ, ngành, địa phương chưa rà soát được thì phối hợp với các Bộ, ngành rà soát báo UBTVQH chuyển sang các Bộ, ngành, cơ quan tốt hơn.
Chính phủ đang dự kiến xin UBTVQH Quốc hội chuyển sang ngày 30/6/2022 rà soát lại toàn bộ số vốn 38.000 tỉ đồng không phân bổ chi tiết được.
Đồng tình với ý kiến thẩm tra của Ủy ban TCNS cũng như ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng: Trong phân bổ vốn 2022, đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát lại, cân đối tính chung các địa phương để đảm bảo tương đối hài hòa. Hiện nay, trong bảng phân bổ cụ thể còn có sự chênh lệch lớn giữa các địa phương. Việc phân bố tổng thể phải đảm bảo thúc đẩy phát triển, nhất là chính sách đối với đồng bào dân tộc miền núi, thiểu số lại càng phải quan tâm, địa bàn chiến lược Tây Nguyên càng phải lưu tâm hơn.
Kết luận nội dung Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải cho biết, UBTVQH thống nhất thống nhất chưa thông qua phân bổ nguồn vốn theo đề xuất của Chính phủ, đề nghị rà soát lại gắn với dự án tổng thể, bổ sung Danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. UBTVQH cũng lưu ý, phải ưu tiên số 1 cho chương trình phục hồi kinh tế và các chương trình trọng điểm gắn với phục hồi kinh tế và đảm bảo tốc độ tăng trưởng./.
Ngọc Bích