Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Báo cáo
Chính phủ đã triển khai, thực hiện quyết liệt, hiệu quả quy định của Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc, năm 2021, Chính phủ đã triển khai, thực hiện quyết liệt, hiệu quả quy định của Luật THTK, CLP; các nhiệm vụ, giải pháp đề ra trong Chương trình tổng thể của Chính phủ về THTK, CLP năm 2021 và các nghị quyết của Chính phủ đã đạt được nhiều kết quả tích cực trên các lĩnh vực, góp phần quan trọng cho việc thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, kiểm soát và hạn chế được tác động của dịch bệnh COVID-19, cơ bản đạt được mục tiêu tổng quát và nhiều chỉ tiêu, nhiệm vụ chủ yếu đã đề ra, đạt và vượt 7/12 chỉ tiêu chủ yếu; thu NSNN đạt trên 1,563 triệu tỷ đồng, vượt 16,4% dự toán.
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tăng cường thực hiện các giải pháp THTK, CLP; điều hành dự toán NSNN chủ động, chặt chẽ, bảo đảm kỷ cương, kỷ luật tài chính, ngân sách; cải cách công tác kiểm soát chi NSNN; thực hiện cắt giảm tối thiểu 50% kinh phí hội nghị, công tác trong và ngoài nước và tiết kiệm thêm 10% chi thường xuyên khác còn lại của năm 2021. Tổng số chi NSNN năm 2021 ước đạt 1.854,9 nghìn tỷ đồng, bằng 110% dự toán.
Chủ động điều hành, tăng cường quản lý nợ Chính phủ, nợ Chính phủ bảo lãnh; giám sát chặt chẽ nợ chính quyền địa phương. Đến cuối năm 2021, dự kiến dư nợ công khoảng 43,1% GDP, nợ Chính phủ khoảng 39,1% GDP, dư nợ vay nước ngoài quốc gia khoảng 38,4%GDP, nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu NSNN khoảng 21,7%. Các chỉ tiêu an toàn nợ công đảm bảo nằm trong mức trần, ngưỡng nợ được Quốc hội cho phép.
Các Bộ ngành, địa phương đã tiết kiệm kinh phí NSNN do thực hiện cơ chế khoán chi, giao quyền tự chủ cho cơ quan, tổ chức là 1.510 tỷ đồng, điển hình như: Bắc Giang 332 tỷ đồng, Lâm Đồng 162 tỷ đồng, Đà Nẵng 128 tỷ đồng, Quảng Ninh 119 tỷ đồng, Kiên Giang 64,7 tỷ đồng, Hải Dương 54,7 tỷ đồng, Tiền Giang 52,6 tỷ đồng…
THTK,CLP được Chính phủ thực hiện sát sao trong giải ngân vốn đầu tư công. Xác định đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, thu nhập cho người lao động, nhất là trong bối cảnh đại dịch COVID-19. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản, chỉ thị, công điện để hướng dẫn, triển khai, đôn đốc, đẩy mạnh giản ngân vốn đầu tư công, bảo đảm đúng mục tiêu, định hướng đề ra. Lũy kế giải ngân năm 2021 là khoảng 383.000 tỷ đồng, đạt 83,15% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Ước thanh toán từ đầu năm đến hết 31/1/2022 là 431.000 tỷ đồng, đạt 93,47% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Nhiều Bộ, cơ quan, địa phương có kết quả giải ngân đạt trên 95% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, như: Ngân hàng Phát triển (100%), Bộ Tài chính (96,89), Tiền Giang (98,9%), Hưng Yên (98%), Hải Phòng (97%), Bình Thuận (96,7%)...
Thông qua công tác thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành năm 2020, cơ quan thẩm tra đã loại ra khỏi giá trị chủ đầu tư đề nghị quyết toán là 12.400 tỷ đồng, chiếm 2,17% tổng giá trị chủ đầu tư đề nghị quyết toán.
THTK,CLP cũng được Chính phủ thực hiện trong việc tổ chức sắp xếp bộ máy. Theo đó, các địa phương đã cơ bản hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong cơ quan chuyên môn và tương đương. Số lượng đơn vị sự nghiệp công lập giảm được 12,35% so với năm 2015. Đến hết năm 2021 biên chế công chức giảm 10,01%, biên chế sự nghiệp giảm 11,67%, số người hoạt động không chuyên trách, thôn, tổ dân phố giảm 46,64% so với năm 2015, hoàn thành vượt mục tiêu tinh giản biên chế 10% mà Bộ Chính trị đề ra tại Nghị quyết số 39-NQ/TW. Một số Bộ, địa phương đạt kết quả tốt, như: Bộ Tài chính, Long An, Kiên Giang, Vĩnh Phúc, An Giang…
Công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật về định mức, tiêu chuẩn, chế độ trong các ngành, lĩnh vực có nhiều chuyển biến tích cực. Trong năm 2021, Chính phủ trình Quốc hội thông qua 2 Luật, 5 Nghị quyết, cho ý kiến đối với 5 dự án Luật khác, trình Quốc hội khóa XV tại kỳ họp bất thường Dự án Luật sửa đổi, bổ sung 9 Luật; các Bộ, ngành, địa phương đã trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền 784 văn bản quy phạm pháp luật, trong đó nhiều quy định liên quan đến thực hành TKCLP, các định mức, tiêu chuẩn chế độ.
Công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật được tăng cường, nhiều Bộ, ngành, địa phương đã tập trung rà soát được số lượng lớn văn bản. Đến năm 2021 có khoảng 13.000 tiêu chuẩn Việt Nam, tỉ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế, khu vực trên 60%.
Năm 2022, Chính phủ đề ra 6 nhiệm vụ, giải pháp THTK,CLP:
Một là, tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo về THTK,CLP tại các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và UBND các cấp. Xây dựng kế hoạch thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu tiết kiệm trong từng lĩnh vực được giao phụ trách, trong đó cần phân công, phân cấp cụ thể, rõ ràng trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức…
Hai là, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức trong THTK,CLP với các hình thức đa dạng nhằm nâng cao, thống nhất nhận thức, trách nhiệm về mục tiêu, yêu cầu, ý nghĩa của công tác THTK,CLP đối với các cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và toàn xã hội.
Ba là, tăng cường công tác tổ chức THTK,CLP trên các lĩnh vực, trong đó tập trung vào một số lĩnh vực: Quản lý NSNN; quản lý vốn đầu tư công; quản lý nợ công; quản lý tài sản công; quản lý tài nguyên, khoáng sản, đặc biệt là đối với đất đai; quản lý vốn, tài sản Nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp; quản lý các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; quản lý lao động, thời gian lao động...
Bốn là, đẩy mạnh thực hiện công khai, nâng cao hiệu quả kiểm tra, thanh tra, giám sát thực hành THTK,CLP. Chú trọng thực hiện công khai việc sử dụng NSNN và các nguồn tài chính được giao, công khai thông tin về nợ công và các nội dung đầu tư công theo quy định pháp luật.
Năm là, đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và xử lý nghiêm các vi phạm quy định về THTK,CLP, tập trung một số nội dung, lĩnh vực trọng điểm như: Quản lý đất đai, tài nguyên, khoáng sản; đầu tư công; quản lý, sử dụng tài sản công; cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước. Thực hiện nghiêm quy định pháp luật về xử lý vi phạm đối với người đứng đầu cơ quan, đơn vị và các cá nhân để xảy ra lãng phí.
Sáu là, đẩy mạnh cải cách hành chính, hiện đại hóa quản lý; gắn THTK,CLP với công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng.
Khắc phục những tồn tại, hạn chế, tháo gỡ những vướng mắc trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí
Trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác THTK,CLP năm 2021 tại Kỳ họp thứ 3, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội (UBTCNS) Phạm Thúy Chinh cho biết, Ủy ban cơ bản thống nhất với đánh giá của Chính phủ về công tác THTK,CLP năm 2021. Trong bối cảnh năm 2021 là năm có nhiều khó khăn, thách thức do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, khó lường, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực, quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành, kiểm soát và hạn chế dịch bệnh và đạt được nhiều kết quả quan trọng trên tất cả các lĩnh vực; tăng trưởng kinh tế đạt 2,58%; kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, đời sống nhân dân và an sinh xã hội được đảm bảo, an ninh - quốc phòng được giữ vững.
Công tác quản lý, sử dụng NSNN được điều hành linh hoạt, triệt để tiết kiệm, tập trung nguồn lực cho nhiệm vụ phòng, chống, khắc phục hậu quả của dịch COVID-19. Thực hiện Nghị quyết 30/2021/QH15 của Quốc hội và các Nghị quyết của UBTVQH, Chính phủ đã ban hành, triển khai nhiều nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh; tăng cường siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính, ngân sách; điều chỉnh linh hoạt chính sách thuế, nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu; triệt để tiết kiệm chi thường xuyên ngay từ khâu lập dự toán. Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nhanh trong những tháng cuối năm thể hiện nỗ lực của Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương trong việc thực hiện kế hoạch đầu tư công năm 2021.
Công tác sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế tiếp tục được đẩy mạnh và đạt nhiều kết quả, hoàn thành vượt mục tiêu tinh giản biên chế 10% Bộ Chính trị đề ra tại Nghị quyết số 39-NQ/TW. Quản lý, khai thác nguồn lực đất đai, tài nguyên, khoáng sản, góp phần quan trọng tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Công tác sắp xếp trụ sở, nhà, đất công được các Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương quan tâm thực hiện; khai thác diện tích dôi dư, chuyển mục đích sử dụng đất để nâng cao hiệu quả sử dụng. Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công tiếp tục được cập nhật, vận hành.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác THTK,CLP còn một số tồn tại, hạn chế như: Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế chưa khắc phục triệt để các tồn tại, hạn chế qua nhiều năm. Nhiều luật còn nợ văn bản quy định chi tiết, một số chính sách được Quốc hội ban hành nhằm tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân chịu ảnh hưởng do dịch COVID-19 nhưng Chính phủ, các Bộ, ngành có liên quan chậm ban hành quy định, hướng dẫn chi tiết. Công tác lập, chấp hành dự toán còn hạn chế; tình trạng chưa phân bổ chi tiết vốn ngân sách Trung ương, chưa phân bổ hết vốn ngân sách địa phương, giải ngân chậm nguồn vốn ODA chưa được khắc phục, làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Tình trạng thất thu thuế do buôn lậu, gian lận thương mại, chuyển giá trên một số lĩnh vực vẫn còn diễn biến phức tạp, kéo dài, chậm được khắc phục; việc quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng số còn nhiều bất cập.
Cùng với đó, việc đấu thầu mua sắm và mua sắm tập trung còn nhiều bất cập, như: Quy trình, thủ tục đấu thầu phức tạp, gây lãng phí về thời gian, làm chậm tiến độ triển khai các dự án đầu tư, mua sắm; đấu thấu qua mạng đạt tỷ lệ thấp, chưa đảm bảo lộ trình; hiệu quả và kết quả tiết kiệm qua đấu thầu chưa được đánh giá đầy đủ; quy định về mua sắm tập trung còn nhiều thiếu xót. Việc chậm triển khai và phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia gây lãng phí lớn về nguồn lực NSNN và ảnh hưởng đến khả năng giải ngân vốn đầu tư công năm 2022. Việc lập, triển khai kế hoạch đầu tư công còn nhiều bất cập, hạn chế. Nhiều dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn, dẫn đến không đạt mục tiêu đề ra. Chưa linh hoạt, kịp thời trong việc rà soát, điều chuyển, bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn để hoàn thành. Tiến độ thực hiện, khả năng hoàn thành một số dự án trọng điểm, công trình quan trọng quốc gia còn chậm, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Phạm Thúy Chinh trình bày báo cáo thẩm tra
Bên cạnh đó, tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn Nhà nước tại doanh nghiệp của nhiều Bộ, ngành, địa phương rất chậm. Tình trạng quy hoạch "treo", dự án "treo", và hạn chế trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên ảnh hưởng lớn đến đời sống nhân dân, gây lãng phí nguồn lực. Tình trạng buông lỏng quản lý ở một số địa phương, để xảy ra vi phạm pháp luật về đất đai như lấn chiếm, tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây dựng công trình trái phép… chưa được kiểm tra, ngăn chặn, xử lý kịp thời.
Nhằm khắc phục những tồn tại, hạn chế, tháo gỡ những vướng mắc, UBTCNS kiến nghị Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương:
Cần khắc phục những tồn tại, hạn chế qua nhiều năm trong việc ban hành Chương trình THTK,CLP. Nội dung của Chương trình phải bảo đảm đầy đủ theo quy định, phù hợp với đặc điểm của Bộ, cơ quan Trung ương, địa phương, đơn vị và có sự điều chỉnh theo tình hình, nhiệm vụ; có chỉ tiêu định lượng cụ thể làm cơ sở đánh giá hiệu quả THTK, cũng như hành vi lãng phí.
Giải quyết dứt điểm các tồn tại đã được nêu ra tại các kỳ giám sát của các cơ quan của Quốc hội về tình trạng nợ văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành. Chỉ đạo rà soát ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách pháp luật về đất đai, NSNN, đầu tư công, quản lý và sử dụng tài sản công, cổ phần hóa, quản lý hoạt động thương mại điện tử, đấu thầu, kinh doanh bất động sản, chứng khoán, khoáng sản, tài nguyên nước, rừng... Chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định về định mức, tiêu chuẩn, đơn giá còn thiếu, chưa phù hợp với thực tiễn, nhất là các định mức, đơn giá, tiêu chuẩn kỹ thuật trong các lĩnh vực xây dựng, giao thông, y tế, giáo dục…
Nâng cao năng lực phân tích dự báo, đánh giá đúng tình hình tạo cơ sở vững chắc trong việc lập dự toán NSNN hàng năm. Từ những kết quả tích cực của tiết kiệm chi thường xuyên năm 2021, đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo rà soát các khoản chi, thực hiện triệt để tiết kiệm, đẩy nhanh lộ trình giảm chi thường xuyên, tăng chi cho đầu tư phát triển. Đẩy mạnh tuyên truyền, quyết liệt triển khai phục vụ công tác phòng, chống, khắc phục hậu quả dịch COVID-19, phục hồi kinh tế đã được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành.
Quyết liệt chỉ đạo đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công, 03 Chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án quan trọng quốc gia. Không phân bổ vốn cho những dự án chưa đủ thủ tục đầu tư, không đủ điều kiện phân bổ vốn; Kiên quyết điều chuyển vốn của các dự án chậm giải ngân để bổ sung vốn cho những dự án giải ngân tốt, có nhu cầu vốn.
Xử lý nghiêm các hành vi gây thất thoát, lãng phí trong quản lý, sử dụng đất đai, tài nguyên. Kiên quyết thu hồi đất của các dự án chậm đưa vào sử dụng, đất để hoang hóa, đất sử dụng không đúng mục đích, hàng năm báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện. Có giải pháp khắc phục các bất cập trong chuyển đổi số, quản lý, sử dụng tài nguyên số, băng tần số vô tuyến điện, kho số viễn thông, cơ sở dữ liệu...
Siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra cán bộ, công chức thực thi công vụ để nâng cao chất lượng, hiệu quả phục vụ người dân của cơ quan hành chính nhà nước. Tiếp tục rà soát, đẩy nhanh tiến độ sắp xếp cơ cấu tổ chức bên trong của các Bộ, ngành, theo hướng giảm đầu mối, rõ về chức năng, nhiệm vụ; kiên quyết xử lý sai phạm trong công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, sắp xếp cán bộ, công chức. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin, giảm thủ tục, phiền hà và mang lại sự hài lòng cho người dân và doanh nghiệp./.
Khánh Vy