Tại phiên họp, đại diện Chính phủ đã trình bày báo cáo việc thực hiện Nghị quyết 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM và Báo cáo sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14 về cơ chế, chính sách tài chính, ngân sách đặc thù đối với thành phố Hà Nội.
Trong đó, Chính phủ đề xuất Quốc hội giao Chính phủ và thành phố Hà Nội tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 115/2020/QH14 ngày 19/6/2020 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách tài chính - ngân sách đặc thù đối với thành phố Hà Nội trong thời gian chờ sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô chưa mở rộng phạm vi cơ chế; đề nghị cho phép TP HCM tiếp tục thực hiện Nghị quyết 54 thêm 1 năm đến hết ngày 31/12/2023.
Trình bày báo cáo thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Vũ Thị Lưu Mai cho biết, ngay sau khi ban hành Nghị quyết số 115, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Thông báo số 2728-TB/TU; Uỷ ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 210/KH-UBND phân công nhiệm vụ cho từng sở, ban, ngành, UBND quận, huyện, thị xã. UBND thành phố đã khẩn trương ban hành các Đề án, hoàn tất thủ tục trình Hội đồng nhân dân (HĐND) thành phố ban hành 6 Nghị quyết để triển khai ngay trong năm 2020.
Đối với Nghị quyết 54, Thường trực Ủy ban Tài chính – Ngân sách cho rằng, nếu tại Kỳ họp thứ 4, Chính phủ không thể đưa ra những đề xuất chính sách mới thay thế các chính sách tại Nghị quyết số 54 để áp dụng ổn định sau thời gian thí điểm theo quy định thì "phương án kéo dài thời hạn có hiệu lực của Nghị quyết 54 đến 31/12/2023 là cần thiết", để bù lại tương ứng 2 năm không triển khai được chính sách thí điểm do ảnh hưởng của dịch Covid-19.
Thảo luận tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh nhận định, 2 Nghị quyết này được ban hành nhằm tạo cú hích, dư địa để huy động các nguồn lực, tạo động lực phát triển cho hai đầu tàu kinh tế của cả nước. Cần tổng kết quá trình thực hiện để nhìn nhận rõ những bài học kinh nghiệm rút ra, đề xuất thêm những cơ chế chính sách cần thiết phải tiếp tục áp dụng trong thời gian tới. TPHCM và Hà Nội phải thực sự quyết tâm, nghiên cứu đưa ra những thay đổi, những chính sách mang tính đột phá hơn, đồng thời xem xét chính sách nào chưa đạt được hiệu quả để phân tích kỹ, có giải pháp, rút ra kinh nghiệm cụ thể.
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá cao và ghi nhận thành phố Hà Nội, TPHCM đã chủ động có sơ kết, tổng kết việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội; cơ bản tán thành với báo cáo thẩm tra, Chủ tịch Quốc hội khẳng định Nghị quyết là cần thiết, quá trình thực hiện đã cho thấy tính đúng đắn hỗ trợ thiết thực trong phát triển kinh tế xã hội cho 2 trung tâm lớn của đất nước.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại phiên họp
Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ, hạn chế trong thực hiện một số chính sách là tình hình chung không chỉ ở thành phố Hà Nội, TPHCM, mà các địa phương khác cũng vậy. Trong đó, những cơ chế sử dụng các nguồn ngân sách thì các cơ quan, đơn vị tích cực đề xuất hơn, vì là chi nên dễ hơn. Còn những cơ chế, chính sách để động viên, khai thác, sử dụng các nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội còn rất hạn chế như chính sách hưởng số thu của việc sắp xếp các cơ sở nhà đất của Trung ương trên địa bàn TPHCM. Hay như thu phí dừng đỗ ô tô, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu như Hà Nội quản lý tốt chi phí thu phí dừng, đỗ ô tô thì nguồn lực không phải là ít nhưng nay lại chuyển sang cơ chế khoán thu phí sử dụng hè phố, vướng mắc sử dụng công nghệ thông tin trong việc thu phí dừng, đỗ ô tô.
Qua xem xét báo cáo, Chủ tịch Quốc hội bày tỏ đồng tình với việc trình Quốc hội cho phép kéo dài thực hiện Nghị quyết 54 và đã kéo dài phải có thời hạn, ít nhất khoảng một năm. Trong thời gian đó các cơ quan có quỹ thời gian và có điều kiện để nghiên cứu, đánh giá, tổng kết thấu đáo hơn để đề xuất, một số chính sách có thể thể chế hóa bằng luật pháp chung, một số chính sách mới phải thí điểm thêm. Tương tự, Hà Nội nghiên cứu kinh nghiệm của TPHCM để tổng kết, đánh giá sớm hơn.
Tiếp thu ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ và các thành viên UBTVQH, Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh cho biết, sẽ nghiên cứu để cụ thể những việc mà Hà Nội chưa làm được. Về mã định danh cá nhân đối với xe ô tô, ông Trần Sỹ Thanh đề xuất với Quốc hội quan tâm đến việc mỗi xe ô tô cần có 1 mã định danh riêng. Đối với việc sử dụng hạn mức tiền vay nợ, cần có mức trần, nguồn tiền dự trữ để thực hiện các dự án lớn của Thủ đô.
Lý giải về những hạn chế trong việc thực hiện Nghị quyết số 54/2017/QH14 về thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM thời gian qua, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, có những việc đã được nêu rõ trong Nghị quyết nhưng việc triển khai trong thực tế không đơn giản, có những nội dung còn vướng với các quy định của Luật Đầu tư; phương án cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước còn chậm… Hiện tại, TPHCM đã chuẩn bị một Nghị quyết mới trình Quốc hội với những nội dung mở rộng và toàn diện hơn. Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan mong muốn nhận được sự ủng hộ và góp ý của UBTVQH, tạo điều kiện để TPHCM phát triển và có nhiều nguồn thu hơn, để đóng góp nhiều hơn cho cả nước.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, UBTVQH thống nhất trình Quốc hội xem xét, quyết định cho phép TP Hồ Chí Minh tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 54 đến hết ngày 31/12/2023, đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 4, Quốc hội Khoá XV. Về Nghị quyết số 115, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ và thành phố Hà Nội tập trung nguồn lực tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết, có lộ trình nghiên cứu để đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật khi kết thúc các cơ chế chính sách thí điểm, nghiên cứu trình cấp có thẩm quyền về cơ chế chính sách cho thành phố Hà Nội sửa đổi Luật Thủ đô để áp dụng khi hết thời hạn Nghị quyết 115./.
Thanh Trang