Báo cáo về Kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí (THTK, CLP) năm 2022, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, kết quả THTK, CLP trong ban hành, thực hiện định mức, tiêu chuẩn ngày càng được bổ sung, hoàn thiện, đồng bộ hơn theo hướng minh bạch, dễ tiếp cận, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Tuy nhiên, tình trạng nợ đọng, chậm ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành luật, pháp lệnh chưa được khắc phục triệt để.
Về quản lý, điều hành ngân sách Nhà nước, Chính phủ đã yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương triệt để tiết kiệm chi thường xuyên, tổng hợp số cắt giảm của các Bộ, cơ quan Trung ương được 716,9 tỷ đồng; tiết kiệm do thực hiện cơ chế khoán chi, giao quyền tự chủ tài chính theo chế độ quy định của các Bộ, ngành, địa phương năm 2022 được 3.494 tỷ đồng… Công tác quản lý, mua sắm tài sản công tại các Bộ, ngành và địa phương năm 2022 tiếp tục chuyển biến, đảm bảo chặt chẽ, tiết kiệm.
Trong tổ chức bộ máy, quản lý, sử dụng lao động và thời gian lao động trong khu vực Nhà nước, các Bộ, ngành Trung ương giảm 17 Tổng cục và tổ chức tương đương, 8 cục thuộc Tổng cục và thuộc Bộ, 145 vụ/ban thuộc Tổng cục và thuộc Bộ, 90% phòng trong vụ, các địa phương giảm 7 Sở và 711 tổ chức phòng thuộc cơ quan chuyên môn UBND cấp tỉnh và cấp huyện… Tuy nhiên, công tác phối hợp giữa các Bộ, cơ quan có lúc, có nơi còn rời rạc, thiếu gắn kết, chưa kịp thời, chất lượng chưa cao; xuất hiện tình trạng một bộ phận nhỏ cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, chuyển việc, nhất là trong lĩnh vực quản lý Nhà nước, y tế, giáo dục.
Về nhiệm vụ, giải pháp năm 2023, Chính phủ xác định tiếp tục ưu tiên giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, tiếp tục cắt giảm các khoản chi thường xuyên, các nhiệm vụ chi không thực sự cấp bách; tăng cường xây dựng, hoàn thiện thể chế; tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính gắn với xây dựng Chính phủ điện tử, xây dựng Chính phủ số…
Báo cáo thẩm tra sơ bộ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2022, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) của Quốc hội Phạm Thúy Chinh cho biết, Thường trực Ủy ban TCNS cơ bản tán thành với Báo cáo của Chính phủ và đánh giá cao sự chủ động, quyết tâm của Chính phủ, các Bộ, ngành địa phương để đạt được những kết quả tích cực trong THTK, CLP năm 2022.
Cơ quan thẩm tra ghi nhận, công tác THTK, CLP năm 2022 đã có nhiều chuyển biến. Nhận thức, trách nhiệm về THTK, CLP của các Bộ, ngành, địa phương được nâng lên ngay trong quá trình tổ chức giám sát chuyên đề của Quốc hội “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành, tiết kiệm chống lãng phí giai đoạn 2016-2021” và sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 63/2022/QH15 ngày 16.6.2022, Nghị quyết số 74/2022/QH15 ngày 15.11.2022 về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về THTK, CLP.
Tuy nhiên, Chính phủ mới chỉ liệt kê các kết quả đạt được mà chưa có đánh giá, phân tích mối quan hệ, sự chuyển biến trong tổ chức thực hiện và kết quả THTK, CLP với việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tiêu chuẩn, chế độ, định mức; những tồn tại, hạn chế, bất cập trong báo cáo chưa tương xứng với những nội dung về kết quả đạt được.
Bên cạnh đó, công tác chỉ đạo, điều hành còn hạn chế; chưa tuân thủ nghiêm quy định về thời hạn lập, gửi Chương trình và Báo cáo THTK, CLP; tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu chưa được phát huy; việc xây dựng chính sách pháp luật và các quy định về định mức, tiêu chuẩn, chế độ và cải cách hành chính chưa thực sự đáp ứng đầy đủ yêu cầu thực tiễn; còn diễn ra tình trạng lãng phí ở nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị; việc mua sắm, sử dụng phương tiện, thiết bị làm việc của một số cơ quan, tổ chức trong khu vực nhà nước còn chưa tuân thủ nghiêm các quy định hiện hành; việc quản lý, sử dụng trang thiết bị làm việc, nhà đất, tài sản công còn có biểu hiện lãng phí…
Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ bổ sung Báo cáo đánh giá, phân tích sâu sắc, đầy đủ hơn những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân trong công tác THTK, CLP và các giải pháp khắc phục theo từng nội dung báo cáo. Công khai danh sách Bộ, ngành, địa phương chậm ban hành chương trình THTK, CLP năm 2022 và năm 2023 trên các phương tiện thông tin đại chúng; khẩn trương xây dựng kế hoạch triển khai và xác định thời điểm hoàn thành các nhiệm vụ và giải pháp quy định tại Nghị quyết số 74/2022/QH15 của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; báo cáo Quốc hội tại Kỳ họp thứ Sáu và Kỳ họp thứ Mười…
Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị trong Báo cáo đánh giá mức độ lãng phí đối với Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; lãng phí trong thực hiện 3 Chương trình mục tiêu quốc gia vì hiện nay đang vướng cả về cơ chế lồng ghép, nguyên tắc lồng ghép, phân cấp, phân quyền… Báo cáo cũng cần được hoàn thiện, bám sát các kết luận của Trung ương, của Bộ Chính trị, các Hội nghị của Lãnh đạo chủ chốt về tình hình kinh tế -xã hội của 6 tháng cuối năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, trong đó nêu rõ ưu điểm, tồn tại, đề xuất giải pháp trong năm tới.
Phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước Doãn Anh Thơ cho biết, để đánh giá khách quan việc THTK, CLP trong năm 2022 cần có kết quả kiểm toán, Báo cáo này sẽ được gửi tới Quốc hội khi hoàn thành.
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước Doãn Anh Thơ phát biểu tại phiên họp
Phó Tổng Kiểm toán nhà nước cho rằng sau chuyên đề giám sát, việc THTK,CLP đã được chú trọng hơn, có kết quả khả quan hơn, nhưng chế tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập còn nhiều vướng mắc chưa được khơi thông, cần đánh giá kỹ điểm nghẽn để bổ sung trong Báo cáo THTK,CLP. Bên cạnh đó, cần làm rõ hơn phân cấp ngân sách, vì hiện nay chúng ta thực hiện lồng ghép ngân sách, bố trí nhiều nguồn cho cùng một mục tiêu, cùng một nhiệm vụ, nên cần nghiên cứu, đánh giá kỹ để thực hiện có hiệu quả.
Giải trình về các Chương trình mục tiêu quốc gia, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết do nhiều nguyên nhân, việc giải ngân vốn của Chương trình tại các địa phương rất chậm. Bộ trưởng đề xuất phân bổ vốn về cho các địa phương, sau đó sẽ giám sát việc chi tiêu ngân sách.
Về ý kiến của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương liên quan đến thời điểm Báo cáo THTK,CLP, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Chính phủ báo cáo kết quả THTK,CLP hàng năm, số liệu báo cáo từ ngày 01/01 cho đến ngày 31/12.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, UBTVQH hội đánh giá cao nội dung Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính – Ngân sách và Báo cáo của Chính phủ và cho rằng mặc dù năm 2022 do tác động của đại dịch COVID - 19, tình hình xung đột địa chính trị đã gây ra nhiều khó khăn, thách thức nhưng với quyết tâm cao trong chỉ đạo, điều hành, công tác THTK,CLP đã được quan tâm và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Việc sử dụng nguồn lực của Nhà nước, của Nhân dân có nhiều chuyển biến, tích cực.
Tuy nhiên, qua báo cáo và các ý kiến tại phiên họp, UBTVQH thấy rằng, tình trạng lãng phí còn vi phạm sai sót ở mức độ khác nhau, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý ngân sách, đầu tư công, mua sắm công, quản lý đất đai, tài sản công. Gần đây nhiều thủ tục hành chính gây phiền hà cản trở cho doanh nghiệp và người dân ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Thủ tục về phòng cháy chữa cháy ban hành đột ngột ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh…
UBTVQH đề nghị nghiên cứu thời điểm báo cáo của Chính phủ; đồng thời bám sát các chủ trương, các Nghịquyết của Đảng, của Bộ Chính trị, Ban Bí thư để viết báo cáo có trọng tâm, trọng điểm, đánh giá rõ về chuyển biến nhận thức hành động, nêu rõ hạn chế, tồn tại cơ bản, nguyên nhân và trách nhiệm.
UBTVQH cơ bản thống nhất với các nhiệm vụ giải pháp năm 2023 Chính phủ đã nêu và Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị bổ sung, trong đó yêu cầu cụ thể hơn là giải pháp đẩy mạnh THTK,CLP; cần tiếp tục khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong đấu thầu, chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh ở các Bộ, ngành và các địa phương trong mua sắm, quản lý đầu tư công, đất đai, tài sản công, cổ phần hóa; sửa đổi, bổ sung hoàn thiện cơ chế chính sách về định mức, tiêu chuẩn chế độ; khắc phục tình trạng phân bổ dự toán chậm, giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp; tiếp tục sắp xếp, tổ chức lại bộ máy biên chế của các cơ quan Nhà nước; tiết kiệm chi; đẩy mạnh hơn nữa cải cách hành chính và nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong thực thi nhiệm vụ./.
Thanh Trang