(sav.gov.vn) – Mới đây, Kiểm toán nhà nước (KTNN) đã ban hành Công văn số 378/KTNN-TrĐT ngày 01/4/2024 hướng dẫn các đơn vị trực thuộc KTNN và các thành viên Hội đồng khoa học của KTNN tổ chức nghiên cứu, đề xuất chủ đề hội thảo khoa học và nhiệm vụ nghiên cứu khoa học các cấp năm 2025. Theo đó, việc nghiên cứu, đề xuất các chủ đề khoa học phải bảo đảm tính thời sự, cấp thiết, có ý nghĩa thực tiễn, được dư luận xã hội quan tâm và gắn liền với chức năng, nhiệm vụ của KTNN.

Quang cảnh buổi toạ đàm đề tài NCKH cấp Quốc gia của KTNN

Để đạt được mục tiêu đề ra, các nghiên cứu cần tập trung vào một số nội dung chính như sau:

Nhóm nghiên cứu hoàn thiện cơ sở pháp lý đầy đủ và đồng bộ cho tổ chức và hoạt động của Kiểm toán nhà nước gắn với quá trình hiện đại hóa ngành kiểm toán và chuyển đổi số ở Việt Nam, gồm:

Nghiên cứu những vấn đề hoàn thiện hệ thống pháp luật để cụ thể hóa Hiến pháp, Luật KTNN và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật KTNN phù hợp bối cảnh và xu hướng mới; thống nhất, đồng bộ giữa pháp luật về KTNN với hệ thống pháp luật của Nhà nước, bảo đảm thiết chế KTNN có đủ năng lực, đáp ứng yêu cầu kiểm tra, giám sát quản lý, sử dụng tài chính, tài sản công của Nhà nước; đáp ứng yêu cầu công cuộc đổi mới, nhất là trong thời đại Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, gắn với hội nhập quốc tế ngày càng sâu, rộng.

Nghiên cứu thực hiện “tiền kiểm” đối với các chủ trương, chính sách lớn, các chương trình trọng điểm quốc gia.

Nghiên cứu hoàn thiện cơ sở pháp lý và quy trình quản lý đầy đủ và đồng bộ cho tổ chức và hoạt động của KTNN gắn với quá trình hiện đại hóa hoạt động của KTNN và chuyển đổi số ở Việt Nam nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả phòng chống tham nhũng, tiêu cực.

Nghiên cứu hoàn thiện môi trường làm việc điện tử của KTNN theo hướng tích hợp và chia sẻ dữ liệu, tinh giản các quy trình hoạt động nội bộ; xây dựng hạ tầng dữ liệu, hệ thống quản trị dữ liệu lớn tập trung, kết nối với các hệ thống cơ sở dữ liệu liên quan để thu thập, ứng dụng các công cụ phân tích, dự báo đáp ứng yêu cầu quản lý, phát triển hoạt động kiểm toán trong môi trường số.

Nghiên cứu nâng cao chất lượng các ý kiến phục vụ công tác giám sát của Quốc hội thông qua đổi mới, hoàn thiện hoạt động kiểm toán các chuyên đề mang tính toàn ngành về các chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ hỗ trợ chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Nghiên cứu những vấn đề về vai trò của KTNN đối với các lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế như phòng, chống rửa tiền; đảm bảo tính bền vững của các chính sách vĩ mô…

Nghiên cứu phương hướng và giải pháp nâng cao vai trò của KTNN trong điều hành chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ.

Nghiên cứu Kế hoạch hành động, giải pháp triển khai các nhiệm vụ được hoạch định trong Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 2030.

Nghiên cứu lý luận và thực tiễn để xác lập luận cứ khoa học phục vụ việc hoàn thiện tổ chức bộ máy, hoàn thiện cơ chế quản lý và điều hành các hoạt động của KTNN theo Luật KTNN sửa đổi và Chiến lược KTNN đến năm 2030.

Nhóm nghiên cứu về đổi mới, sáng tạo hoặc nghiên cứu mới về phương thức tổ chức các loại hình, hoạt động kiểm toán của KTNN (Cách thức tổ chức đoàn kiểm toán, xác định chủ đề, mục tiêu, nội dung, tiêu chí, thời điểm kiểm toán, phương pháp kiểm toán...) nhằm hoàn thiện các quy trình thủ tục và nâng cao chất lượng kiểm toán để đáp ứng yêu cầu của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Chính phủ và xã hội, gồm:

Nghiên cứu kiểm toán vấn đề tự chủ tài chính, đi sâu vào vấn đề cơ chế; nâng cao chất lượng kiểm toán trong các lĩnh vực sử dụng ngân sách đang được xã hội quan tâm, kiểm toán các chuyên đề lớn đối với việc quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, những vấn đề dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực.

Nghiên cứu hoàn thiện tổ chức, quản lý hoạt động kiểm toán, hoàn thiện hệ thống Chuẩn mực KTNN phù hợp với thông lệ quốc tế, đáp ứng yêu cầu kiểm toán trong môi trường kỹ thuật số và yêu cầu bảo mật thông tin theo quy định của pháp luật, trong đó tập trung rà soát hệ thống Chuẩn mực KTNN đã ban hành, xây dựng cẩm nang kiểm toán, Hướng dẫn nghiệp vụ kiểm toán cho từng lĩnh vực; Nghiên cứu đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác phối hợp trong hoạt động kiểm toán.

Nghiên cứu đổi mới phương thức tổ chức kiểm toán các nội dung: kiểm toán chuyên đề; kiểm toán môi trường; kiểm toán công nghệ thông tin; kiểm toán trách nhiệm kinh tế người đứng đầu; kiểm toán những nội dung vì sự phát triển bền vững; nâng cao chất lượng kiểm toán, xác nhận báo cáo quyết toán ngân sách địa phương, thay đổi cách thức tiếp cận kiểm toán, tổ chức kiểm toán theo thông lệ quốc tế; tổ chức đổi mới hoạt động kiểm toán và quản lý hoạt động kiểm toán trong môi trường số.

Nghiên cứu xây dựng, phát triển: các quy trình quản lý và hỗ trợ hoạt động kiểm toán trong môi trường số; các giải pháp ứng dụng công nghệ cao phục vụ các hoạt động của KTNN trong môi trường số.

Nghiên cứu xây dựng hướng dẫn kiểm toán/quy định trình tự, thủ tục tiến hành kiểm toán, việc xác minh, làm rõ vụ việc tham nhũng, việc công khai báo cáo kiểm toán vụ việc có dấu hiệu tham nhũng ở các lĩnh vực.

Nghiên cứu triển khai các giải pháp nhằm thực hiện quyền truy cập, khai thác hoặc ủy quyền bằng văn bản theo quy định của pháp luật để thu thập thông tin, tài liệu liên quan trực tiếp đến nội dung, phạm vi kiểm toán.

Nhóm nghiên cứu về nâng cao năng lực, tính chuyên nghiệp, trình độ chuyên môn của đội ngũ kiểm toán viên, gồm:

Nghiên cứu về đổi mới phương thức tổ chức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ kiểm toán viên để tiếp cận và vận dụng phương pháp kiểm toán hiện đại, kỹ năng kiểm toán theo hướng chuyên nghiệp, kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kiểm toán; phát triển phương thức đào tạo E-learning bao gồm đào tạo trực tuyến tương tác (virtual) và đào tạo trực tuyến (online); nghiên cứu ứng dụng CNTT trong quản lý khoa học. Xây dựng và hoàn thiện các chương trình, tài liệu giảng dạy cho các đối tượng đào tạo; đổi mới công tác quản lý đào tạo, bồi dưỡng phù hợp với các văn bản quy định của Nhà nước.

Nghiên cứu các giải pháp giúp kiểm toán viên giữ được tính liêm chính, đạo đức nghề nghiệp, nâng cao trách nhiệm giải trình của kiểm toán viên trong hoạt động kiểm toán.

Nghiên cứu tiêu chuẩn nghiệp vụ chuyên môn các ngạch KTVNN và giải pháp nâng cao năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp của kiểm toán viên.

Nghiên cứu ứng dụng công nghệ cao vào các lĩnh vực kiểm toán đặc thù của Kiểm toán nhà nước; xây dựng hướng dẫn kiểm toán các chuyên đề về đề án, chương trình xây dựng chính phủ số, chính phủ điện tử. Nghiên cứu phát triển các công cụ, phần mềm hỗ trợ và nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm toán.

Nhóm nghiên cứu về gia tăng giá trị và hiệu lực, hiệu quả của kết quả Kiểm toán nhà nước, gồm:

Đổi mới cách thức cung cấp thông tin về kết quả kiểm toán của KTNN cho Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương để làm cơ sở hoàn thiện thể chế, nâng cao chính sách xây dựng pháp luật.

Nghiên cứu những vấn đề về đổi mới chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ, quản lý và điều hành NSNN và vai trò của KTNN.

Nghiên cứu chính sách quản lý tài chính công, tài sản công và vai trò của KTNN; Nâng cao chất lượng kiểm toán, ý kiến về dự toán ngân sách nhà nước, ý kiến về các dự án quan trọng quốc gia; kịp thời đưa ra các phân tích, ý kiến cảnh báo, tư vấn ngay từ khâu lập dự toán phục vụ Quốc hội, Chính phủ trong công tác giám sát, quản lý, điều hành, đánh giá những kịch bản hoặc dự báo có thể xảy ra trong trung và dài hạn liên quan đến các chu kỳ phát triển của nền kinh tế, việc trả nợ, các chương trình mục tiêu quốc gia và những cam kết khác.

Nghiên cứu, phân tích, đánh giá các vấn đề kinh tế, xã hội trên cơ sở số liệu kiểm toán của KTNN để có căn cứ khoa học và thực tiễn tư vấn cho Chính phủ về hoạch định và điều hành chính sách vĩ mô.

Nghiên cứu về giải pháp tăng cường thực hiện kiến nghị kiểm toán, nghiên cứu công tác theo dõi, đôn đốc và tổng hợp kiến nghị kiểm toán;

Nghiên cứu giải pháp nâng cao chất lượng kiểm toán trong xu thế hội nhập quốc tế, nâng cao chất lượng hợp tác quốc tế trong hoạt động kiểm toán…

Hướng dẫn nêu rõ yêu cầu cụ thể đối với 03 hình thức đề xuất nhiệm vụ nghiên cứu bao gồm: Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp quốc gia; Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp bộ và Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp cơ sở.

Theo đó, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp quốc gia là các đề tài nghiên cứu các vấn đề có tính chất đột phá trong hoạt động, tổ chức của KTNN có thể ảnh hưởng đến các vấn đề kinh tế - xã hội của quốc gia, đồng thời để thực hiện nhiệm vụ này cần sự phối hợp của một số các Bộ, ngành và các tổ chức có liên quan.

Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp bộ là các vấn đề cấp thiết, quan trọng; giải quyết các vấn đề phát sinh qua thực tiễn trong toàn ngành ở giai đoạn trước mắt cũng như lâu dài và gắn với chức năng, nhiệm vụ của KTNN.

Nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ cấp cơ sở là các vấn đề thiết thực, giải quyết các yêu cầu đặt ra trong phạm vi đơn vị hoặc phạm vi, lĩnh vực cụ thể, gắn với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của từng đơn vị, gắn với các nhiệm vụ hàng năm và trung hạn được Tổng KTNN giao và có khả năng áp dụng ngay vào thực tiễn.

Về tiến độ thực hiện, KTNN yêu cầu các đơn vị trực thuộc KTNN và các thành viên Hội đồng khoa học đề xuất, gửi danh mục nhiệm vụ khoa học và công nghệ đề xuất về Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán trước ngày 15/4/2024.

Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán tổng hợp, rà soát và gửi danh mục nhiệm vụ khoa học và công nghệ do các đơn vị, cá nhân đề xuất cho các thành viên Hội đồng khoa học xin ý kiến trước ngày 28/4/2024; tổng hợp, báo cáo Thường trực HĐKH trước ngày 15/5/2024.

Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ khoa học và công nghệ xét chọn cá nhân, tổ chức chủ trì đề tài sẽ họp để xem xét, lựa chọn ra những đề tài NCKH cần tiến hành nghiên cứu trong năm 2025 trước ngày 30/5/2024.

Sau khi Hội đồng tư vấn xác định nhiệm vụ và xét chọn cá nhân, tổ chức chủ trì đề tài cho ý kiến, Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán tổng hợp, hoàn thiện danh mục nhiệm vụ nghiên cứu khoa học và công nghệ trình Tổng KTNN cho ý kiến trước ngày 10/6/2024.

Trường Đào tạo và Bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm toán hoàn thiện danh mục nhiệm vụ khoa học và công nghệ năm 2025 để xây dựng Kế hoạch khoa học và công nghệ năm 2025 của KTNN và trình Tổng KTNN phê duyệt, báo cáo các cơ quan chức năng theo tiến độ quy định của Bộ Khoa học và Công nghệ trước ngày 30/6/2024./.

 Hà Linh