Đầu tháng 3, KTNN Cộng hòa Ghana đã công bố bản báo cáo của Tổng Kiểm toán Ghana Richard Quartey cho năm tài khóa 2014, trong đó ghi nhận nhiều khoản thiệt hại mà quốc gia Tây Phi hiện đang phải gánh do các sai phạm liên quan đến tài chính của các tổng công ty và tổ chức, cơ quan nhà nước.
Theo đó, Ghana hiện đang phải gánh một khoản thiệt hại lên tới 1,803 tỷ Cedi (tương đương 470 triệu USD), bắt nguồn từ những sai phạm tài chính của nhiều đơn vị và tổng công ty nhà nước do những yếu kém trong quản lý và kiểm soát nội bộ, giai đoạn tính từ ngày 01/01 đến ngày 21/12/2014. Bản báo cáo đã được Tổng Kiểm toán Richard Quartey trình lên Quốc hội không lâu sau khi phát hành.
Trong số những đơn vị bị cáo buộc gây thiệt hại, đáng chú ý là Bộ Năng lượng Ghana, với sai phạm tài chính ước tính lên tới 1,717 tỷ Cedi, bao gồm các khoản nợ chưa trả, các khoản vay và chi phí cần hoàn trả, tiền mặt, lương, chi phí mua sắm, thuế và các giá trị hợp đồng.
Theo Chương trình điện khí hóa quốc gia của Ghana, trái ngược với những chỉ dẫn hành chính quy định đối với chương trình, có tới 3 tổ chức đã không thanh toán tổng số tiền lên tới 616.636 Cedi cho Quỹ của Chương trình. Bản báo cáo cũng nhận định rằng Ủy ban Điều tiết tiện ích công (PURC) vẫn còn nợ Chương trình một khoản tiền là 10,9 triệu Cedi tính tới ngày 31/12/2013 và chỉ hoàn trả có 100.000 Cedi, nghĩa là vẫn còn nợ đọng tới 10,8 triệu Cedi.
Báo cáo của Tổng Kiểm toán Nhà nước Ghana khuyến nghị rằng việc quản lý chương trình cần phải đảm bảo các khoản thuế được thu phải hoàn trả cho Quỹ ngay lập tức.
Theo báo cáo của Tổng Kiểm toán, Tổng công ty Dầu khí quốc gia Ghana (GNPC) sẽ phải thanh toán trước cho Bộ Tài chính 50 triệu Cedi hồi năm 2013, song trên thực tế khoản tiền này chưa được trả lại. Bên cạnh đó, theo Khoản 30 của Luật Dịch vụ kiểm toán 2000 (Đạo luật 584), GNPC cũng bị cáo buộc không thực hiện kiểm toán các đối tác của Tổng công ty hiện đang hoạt động trong lĩnh vực dầu khí trong khi đây là một yêu cầu bắt buộc theo các thỏa thuận dầu khí ký kết với các đối tác này.
Theo Trung tâm Chính sách năng lượng Châu Phi (ACEP), những sai phạm này chứng tỏ rằng GNPC không có năng lực quản lý các khoản tiền được Chính phủ phân bổ cho Tổng công ty từ doanh thu dầu mỏ của Ghana.
Tính tới tháng 9/2015, số tiền mà GNPC chưa giải ngân là 192 triệu Cedi, trong đó 187 triệu Cedi được chuyển từ năm trước sang. Báo cáo kiểm toán khuyến nghị Ban lãnh đạo Tổng công ty không thể chậm trễ trong việc thành lập Ủy ban thực hiện Báo cáo kiểm toán, đồng thời tăng cường các nỗ lực nhằm thu hồi các khoản nợ từ các tổ chức khác.
Ngoài ra, Ủy ban Dầu khí và Ủy ban Điều tiết tiện ích công cũng thuộc diện bị kiểm toán lần này. Theo đó, các đơn vị này cũng bị cáo buộc gây thiệt hại cho NSNN do những sai phạm trong việc giải ngân, đóng thuế và nợ xấu. Báo cáo của KTNN Ghana đã chỉ rõ, cần phải thực hiện các biện pháp tức thì nhằm khắc phục những yếu kém được phát hiện trong hệ thống kiểm soát tài chính của các cơ quan, tổ chức bị cáo buộc.
Hiện nay, Ghana được coi là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định trong vùng cận Sahara, với mức tăng GDP hàng năm đạt 14,3. Từ năm 2010, ngành sản xuất dầu khí tại Ghana đã bắt đầu hoạt động và được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nước này. Do đó, khắc phục những sai phạm trong quản trị ngành năng lượng hiện đang là mục tiêu được Chính phủ Ghana dành sự quan tâm đặc biệt.
(Nguồn: Graphic Daily và Ghaudit)
(Báo Kiểm toán số 12)