Gần 7,83 tỷ Nhân dân tệ (1,25 tỷ USD) thuộc các dự án nhà ở xã hội của Chính phủ Trung Quốc đã bị các địa phương lạm dụng và gian lận, theo một báo cáo công bố ngày 18/7 của KTNN Trung Quốc (CNAO).
Ảnh minh họa
Thay vì được chi tiêu cho chương trình nhà ở xã hội, số tiền trên lại bị các chính quyền địa phương sử dụng cho nhiều mục đích “ngoài lề” như: xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển khu công nghiệp và các dự án đầu tư khác. Từ tháng 12/2013 đến tháng 3/2014, CNAO đã thực hiện một cuộc kiểm toán quy mô toàn quốc đối với 33.500 cơ quan nhà nước, công ty giám sát việc đầu tư, xây dựng, phân bổ, quản lý chương trình nhà ở thu nhập thấp; trong đó đã điều tra, xem xét việc đáp ứng các điều kiện của chương trình nhà ở xã hội đối với 272.500 hộ gia đình.
Qua kiểm toán, CNAO phát hiện đã có khoảng 47.500 hộ gia đình mặc dù không đủ điều kiện song vẫn được mua 19.300 căn hộ và nhận trợ cấp nhà ở với tổng số tiền 50,36 triệu Nhân dân tệ. Để xảy ra tình trạng này là do chính quyền các địa phương thực hiện không chặt chẽ theo các tiêu chuẩn, điều kiện đặt ra. Tại Taiyuan, thủ phủ của tỉnh Sơn Tây, 195.300 Nhân dân tệ tiền trợ cấp nhà ở được chi cho 47 gia đình không đúng đối tượng và không đủ điều kiện giấy tờ.
CNAO còn phát hiện 1,54 tỷ Nhân dân tệ dự tính dùng để cải tạo các khu dân cư nghèo đã bị 38 cơ quan nhà nước, các công ty tư nhân và các doanh nghiệp nhà nước chiếm dụng trái phép để làm vốn cho các dự án khác. Gần 26.500 nhà ở thu nhập thấp đã bị chủ đầu tư bán ra một cách trái phép hoặc sử dụng sai mục đích như kinh doanh hoặc cho thuê không đúng quy định.
Sau khi có công bố của CNAO về kết quả kiểm toán tới các chính quyền địa phương, các cơ quan chức năng đã thu hồi được 4,16 tỷ Nhân dân tệ quỹ công bị sử dụng sai và thu lại 16.500 căn nhà xã hội cấp cho các gia đình không đúng đối tượng.
Các vụ bê bối liên quan đến việc phân bổ nhà ở thu nhập thấp là nguyên nhân dẫn tới nhiều phẫn nộ trong công chúng những năm gần đây. Theo một báo cáo công bố tháng 8/2010 của Tổ chức Người quan sát kinh tế, có đến 61 của 3.725 đơn mua nhà xã hội trong một dự án tại huyện Haidian, Bắc Kinh được duyệt là công chức, viên chức. Người dân nước này cũng nhiều lần lên tiếng về chất lượng thấp của nhà ở xã hội và tình trạng tham nhũng “hoành hành”, trong đó cáo buộc nhiều quan chức Chính phủ đã dành lấy những căn hộ có chất lượng khá hơn cho riêng mình.
Ren Jianming - một giáo sư tại Đại học Beihang nhận định, các dự án nhà ở xã hội có liên quan trực tiếp đến lợi ích của công chúng nên cần được giám sát một cách chặt chẽ. “Công chúng đặc biệt quan tâm đến vấn đề này; do đó nếu Chính phủ để xảy ra tình trạng tham nhũng và bất công sẽ dễ dẫn đến phản ứng ồ ạt từ phía người dân”, ông nói.
Nhìn lại kết quả kiểm toán mà CNAO thực hiện đối với chương trình này vào năm 2012, có thể thấy số tiền bị lạm dụng trong năm 2013 bị CNAO phát hiện đã tăng 40. Theo CNAO, trong 880 tỷ Nhân dân tệ mà Trung Quốc chi cho chương trình trợ cấp nhà ở năm 2012, khoảng 5,8 tỷ Nhân dân tệ (951 triệu USD) đã bị sử dụng sai để tài trợ cho các chi phí không liên quan đến chương trình. Trong tuyên bố ngày 18/7, CNAO cho biết cơ quan này đã thông báo đến các cơ quan liên quan về các sai phạm phát hiện trong cuộc kiểm toán, và cảnh sát đã bắt đầu vào cuộc điều tra.
Trong năm 2012, do xác nhận và kiểm tra lỏng lẻo của các cơ quan hữu quan, 108.400 hộ gia đình không đủ điều kiện đã được nhận 38.900 căn hộ nhà ở xã hội hoặc được nhận 153 triệu Nhân dân tệ trợ cấp thuê nhà. Trong cuộc kiểm toán này, CNAO đã kiểm toán 264.000 hộ gia đình trên tổng cộng 9,53 triệu hộ được hưởng lợi từ chương trình nhà xã hội năm 2012.
Sau khi nhận được kết quả kiểm toán cho năm 2012, trong năm 2013, chính quyền địa phương các cấp đã phải chấn chỉnh hoạt động và tích cực thu hồi những khoản sai phạm. Đến tháng 6/2013, các cơ quan đã hủy chấp thuận trợ cấp của 52.700 hộ gia đình, thu hồi 44,3 triệu Nhân dân tệ, lấy lại 19.800 căn hộ hỗ trợ đã bị phân bổ, sử dụng sai quy định và sửa đổi 529 hệ thống quản lý và tiêu chuẩn. Năm 2012, đã có ít nhất 3 quan chức chính phủ bị sa thải sau khi bị phát hiện sở hữu quá nhiều căn hộ, trong đó có những căn từ dự án nhà ở thu nhập thấp.
Chương trình nhà ở xã hội của Trung Quốc được thông qua lần đầu vào năm 1999 với mục đích tạo điều kiện cung cấp nhà ở cho những cư dân thu nhập thấp gặp khó khăn trong việc mua nhà. Trung Quốc đặt mục tiêu xây dựng 36 triệu nhà ở xã hội từ năm 2011 đến 2015./.
(Theo cnao.gov.cn, China Daily, Reuters)
Theo Báo Kiểm toán số 33/2014