Vừa qua, Tổng Kiểm toán bang New South Wales (NSW), Australia đã công bố một báo cáo chỉ trích nhiều lãnh đạo cấp cao của Bang cố tình lợi dụng chức quyền, làm sai lệch các khoản thanh toán, để xảy ra những sai sót gây ra khoản bội chi gần 550 triệu USD kinh phí xây dựng dự án đường sắt nội đô của thành phố Sydney trong 2 năm qua.
Bội chi ngoài tầm kiểm soát
Năm 2013, tuyến đường sắt từ cảng Circular Quay đến khu ngoại ô Randwick và Kensington ở phía đông thành phố có chi phí dự kiến là 1,6 tỷ USD, nhưng một năm sau, chi phí đã bị thổi lên tới 2,1 tỷ USD.
Năm 2014, một số lãnh đạo Bang đã từng giải thích rằng, chi phí xây dựng dự án leo thang do nhiều nguyên nhân bất khả kháng, ví như tuyến đường sắt phải vận tải thêm số lượng hành khách nhiều hơn so với kế hoạch ban đầu.
Tuy nhiên, sau đợt kiểm tra lần này, Tổng Kiểm toán Bang cho rằng, đó chỉ là lời bao biện không có căn cứ của những lãnh đạo vô trách nhiệm.
Trong một thông cáo báo chí được phát hành vào tháng 12/2014, Tổng Kiểm toán NSW từng đưa ra cảnh báo đối với chính quyền Bang khi chi phí của dự án trên bị tăng lên. Phản ứng lại, Giám đốc Sở Giao thông vận tải NSW biện minh rằng, nguyên nhân là do khách quan, bà đã giải thích đầy đủ mọi thông tin cần thiết trong quyền hạn của mình và không có gì mờ ám phải che giấu.
Tuy nhiên, báo cáo của Tổng Kiểm toán Bang tiết lộ, 2 tháng trước đó, Sở Giao thông vận tải NSW đã thống kê rằng: “Những sai sót trong công tác tính toán chi phí và thiếu sót trong nhiều hợp đồng là nguyên nhân gây ra khoản bội chi 517/550 triệu USD”. Báo cáo kiểm toán tiết lộ: “Sự gia tăng chi phí này một phần là do phạm vi và kế hoạch của dự án có những thay đổi, nhưng phần lớn (517 triệu USD) là do sai sót và vi phạm của chính quyền Bang.
Cả Giám đốc Sở Giao thông vận tải NSW và Bộ trưởng Bộ Giao thông Australia Andrew James Constance đều từ chối không đưa ra thêm lời bình luận nào sau khi Báo cáo kiểm toán vạch trần những lý do họ đưa ra là ngụy biện. Họ cũng từ chối không đưa ra những lý do thực sự giải thích cho sự leo thang chi phí của dự án trên.
Lơ là trong giám sát
Chính quyền bang NSW cũng bị lên án gay gắt vì quá lơ là trong công tác quản lý, không những gây bội chi mà còn để xảy ra nhiều vụ tai nạn đáng tiếc dẫn đến hậu quả nghiêm trọng trong quá trình thi công dự án. Điển hình là năm 2013, có tới 94 số vụ nổ xảy ra tại dự án. Trong buổi họp trình bày về dự thảo ngân sách cho dự án vào năm 2016, ông Constance đã được yêu cầu trình bày trước Quốc hội về những lý do gây ra các vụ nổ trong quá trình xây dựng dự án. Ông chỉ trả lời chung chung rằng “có một số thay đổi lớn so với dự án ban đầu”.
Báo cáo kiểm toán đặc biệt chỉ trích Sở Giao thông vận tải bang NSW đã không sát sao trong công tác giám sát quá trình thực hiện dự án, không tính toán đến những rủi ro, chi phí phát sinh… kéo theo nhiều vấn đề rắc rối khác. Cụ thể, Sở đã không thống nhất rõ ràng các thỏa thuận với bên thứ 3, gây ảnh hưởng đến thiết kế và phạm vi của dự án trước khi tiến hành công tác đấu thầu và ký hợp đồng với các đối tác khiến dự án đường sắt dài 12 km gặp nhiều vấn đề phức tạp và ẩn chứa nhiều rủi ro hơn, thậm chí vượt ngoài tầm kiểm soát của các lãnh đạo.
Cuộc kiểm toán cũng chỉ ra rằng một trong những lý do chính khiến giá trị lợi ích của dự án giảm mạnh trong 2 năm 2013 và 2014 là do tàu điện không được ưu tiên tại các trạm đèn giao thông dẫn đến thời gian vận chuyển dài hơn. Đây không phải là lần đầu tiên một dự án xây dựng tại Bang bội chi một số tiền quá lớn mà không có lý do chính đáng. Nhiều dự án khác cũng để xảy ra những vấn đề tương tự như: Dự án đường cao tốc WestConnex dài 33 km tại Sydney và cầu Albert “Tibby” Cotter tại khu ngoại ô Moore Park. Tổng Kiểm toán kết luận, công tác quản lý của chính quyền bang NSW vô cùng yếu kém, đáng bị lên án và đã đến lúc Chính phủ Australia cần khẩn trương xem xét lại trách nhiệm của chính quyền bang này.
(Theo Smh.com và Abc.net)
(Báo Kiểm toán số 18/2017)