Ngày 25/6, Cơ quan Kiểm toán nhà nước Trung Quốc (CNAO) đã công bố một Báo cáo kiểm toán, trong đó phát hiện 16,9 tỷ Nhân dân tệ (gần 3 tỷ USD) quỹ công ích xổ số quốc gia từ năm 2012 đến 2014 đã bị biển thủ và sử dụng sai mục đích trong bối cảnh nước này đang nỗ lực nhổ tận gốc nạn tham nhũng.
Xổ số đã trở thành một trò chơi khá nổi tiếng tại Trung Quốc
Những thông tin về cuộc kiểm toán được công khai trong bối cảnh Trung Quốc đang đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng dưới quyền của Chủ tịch Tập Cận Bình. Phạm vi cuộc kiểm toán bao gồm 228 cơ sở bán vé số và 4.956 dự án, chương trình xổ số liên quan đến phúc lợi công, trong giai đoạn 2012-2014 tại 18 tỉnh, thành phố trong cả nước.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng có 17/18 tỉnh, thành phố thuộc diện điều tra đã vi phạm luật khi tham gia vào hoạt động mua bán xổ số qua mạng Internet mà chưa được sự chấp thuận từ Bộ Tài chính nước này. 32 cơ sở kinh doanh xổ số cũng bị phát hiện đã sử dụng 3,1 tỷ Nhân dân tệ để xây dựng các cao ốc văn phòng, trung tâm đào tạo và khách sạn. Một số quan chức cũng bị cáo buộc thu lợi bất hợp pháp từ tiền quỹ thông qua các chương trình xổ số giả mạo. Các quan chức đã dùng tiền bán vé xổ số để mua xe hơi, gửi vào tài khoản riêng…
Xổ số đã trở thành một trò chơi rất phổ biến tại Trung Quốc, mang lại doanh thu gần 2 ngàn tỷ Nhân dân tệ (320 tỷ USD) từ khi ra đời năm 1987 và được dự báo sẽ vượt Mỹ trở thành thị trường xổ số lớn nhất thế giới trong năm nay. Theo thông báo của Bộ Dân chính hồi tháng 3/2014, quỹ công ích xổ số đã tài trợ hơn 300.000 dự án và số người được hưởng lợi ích trực tiếp hoặc gián tiếp lên tới hàng trăm triệu lượt người. Tại Trung Quốc hiện có 2 hệ thống xổ số Nhà nước gồm: xổ số kiến thiết và xổ số thể thao. Doanh số của kinh doanh xổ số đóng góp chưa tới 1 thu ngân sách quốc gia, nhưng trên lý thuyết nó rất quan trọng vì được dùng chủ yếu để cải thiện hệ thống an sinh xã hội.
Theo quy định hiện hành của Trung Quốc, 35 số tiền từ bán vé số phải được chi cho các dự án phúc lợi công cộng, 15 dành cho chi phí quản lý và 50 trả cho vé xổ số trúng thưởng. Song quan chức nhiều địa phương đã không sử dụng các quỹ công ích xổ số một cách hiệu quả, mặc dù theo quy định, quỹ có thể dùng để trợ cấp lương hưu, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp... Điển hình là một số vụ việc đã được các kiểm toán viên phát hiện, như: Tại tỉnh Hồ Bắc, tiền từ quỹ công ích xổ số được sử dụng để xây trụ sở, chi trả chi phí quản lý và lương nhân viên; Cục Thể thao Thượng Hải chi dùng hơn 16 triệu Nhân dân tệ từ quỹ công ích xổ số để cải tạo địa điểm thể thao trong năm 2009 nhưng trên thực tế, khoảng 1/3 số tiền này bị sử dụng trái phép vào sửa chữa văn phòng và các bất động sản cho thuê; thậm chí, một cựu Giám đốc Công ty xổ số của thành phố Thanh Đảo dùng 20 triệu Nhân dân tệ quỹ công ích xổ số để mua du thuyền sang trọng.
Hiện chưa rõ những quan chức tham nhũng này bị trừng trị như thế nào, tuy nhiên CNAO khẳng định: Một số quan chức biển thủ sẽ phải đối mặt với các bản án nghiêm khắc của pháp luật. Hiện Chính phủ đã thu hồi được vài tỷ Nhân dân tệ - một phần trong tổng số tiền bị thất thoát, song những cáo buộc tham nhũng nghiêm trọng như thế này đã làm giảm lòng tin của người dân vào các chương trình xổ số thu hút hàng triệu người chơi tại quốc gia này./.
Theo Báo Kiểm toán số 29/2015