“Báo cáo kiểm toán tuân thủ đối với các nhà máy chế biến thủy hải sản” do Bộ trưởng Bộ Môi trường và Biến đổi khí hậu Canada George Heyman công bố đầu tháng 7/2018 cho biết, phần lớn các nhà máy chế biến thủy hải sản tại nước này không tuân thủ theo Đạo luật về quản lý môi trường, đây là nguyên nhân dẫn tới ô nhiễm nguồn nước nghiêm trọng và những rủi ro về sức khỏe con người.
72% các nhà máy được kiểm toán “phớt lờ” quy định về môi trường
Cuộc kiểm toán đã tiến hành điều tra 30 nhà máy chế biến thủy hải sản tại Canada để thẩm định tính tuân thủ các yêu cầu pháp lý của Chính phủ, thu thập mẫu để đánh giá đặc tính gây ô nhiễm của các dòng nước từ các nhà máy xả thải ra môi trường, xác định công nghệ khả thi để xử lý nước thải và đánh giá tính hiệu quả của các quy định về bảo vệ môi trường.
Cuộc kiểm toán được thực hiện để phản hồi lại những lùm xùm xoay quanh trách nhiệm bảo vệ môi trường trong ngành công nghiệp chế biến thủy hải sản của nước này khi vào cuối năm ngoái, mạng internet và Truyền hình Quốc gia Canada phát tán đoạn iframe clip cho thấy nguồn nước ô nhiễm nghiêm trọng tại hàng loạt sông, hồ xung quanh các nhà máy chế biến thủy sản.
Báo cáo nêu rõ, có tới 72% các nhà máy thuộc diện kiểm toán không tuân thủ các quy định hiện hành về bảo vệ môi trường, thậm chí có những nhà máy vận hành theo những quy định đã lỗi thời tới hàng chục năm. Một trong những phát hiện đáng lưu ý là khối lượng chất thải từ chế biến thủy hải sản đổ xả vào nguồn nước mặt tại các nhà máy này đều vượt quá giới hạn cho phép. Các kết quả phân tích độc tính phát hiện qua cuộc kiểm toán cho thấy, mặc dù đã qua xử lý, song nguồn xả thải từ các khu chế biến thủy hải sản nếu đổ ra sông, hồ có thể gây chết cá hàng loạt. Bên cạnh đó, các kiểm toán viên cũng chỉ ra nhiều thiếu sót trong vấn đề hành chính, liên quan đến công tác cấp phép, hồ sơ thanh tra, kiểm tra.
Các nhà hoạt động môi trường đặc biệt lo ngại về tác động của việc xả thải đối với môi trường sống của cá hồi hoang dã, do con đường di cư của chúng đi qua những luồng nước ô nhiễm với mức độc hại vượt xa quy định cho phép. Các trang trại, nhà máy chế biến thủy hải sản ven biển phát thải ra một lượng lớn phân, thuốc kháng sinh, ký sinh trùng vào hệ sinh thái biển, phát ra nhiều khí mêtan và tạo ra nhiều khí nhà kính.
Cần chế tài mạnh để xử lý vi phạm pháp luật về môi trường
Ngành công nghiệp đánh bắt, nuôi trồng và chế biến thủy hải sản Canada hoạt động trên cả 3 vùng lớn: Đại Tây Dương, Thái Bình Dương và vùng nước ngọt. Trong những năm gần đây, Canada tăng trưởng dẫn đầu thế giới về sản xuất và xuất khẩu thủy hải sản, đặc biệt là các sản phẩm cá hồi và tôm hùm. Bộ trưởng Bộ Môi trường và Biến đổi khí hậu Canada George Heyman cảnh báo, nếu không có những biện pháp kịp thời, hoạt động của các trang trại nuôi trồng và nhà máy chế biến sẽ khiến mầm bệnh và ô nhiễm tràn lan, có thể gây những ảnh hưởng nghiêm trọng tới trữ lượng cá hồi của nước này.
Nhận định về kết quả của cuộc kiểm toán, Bộ trưởng George Heyman cho biết: “Cuộc kiểm toán này cho thấy Chính phủ Canada cần phải có nhiều biện pháp mạnh tay hơn nữa để đảm bảo các tuyến ven biển của nước này an toàn cho tất cả các loài cá hoang dã”. Liên quan đến vấn đề cấp phép, các kiểm toán viên kiến nghị việc xem xét, sửa đổi giấy phép cần dựa trên các tiêu chí như: mức độ rủi ro đối với môi trường, công nghệ xử lý hiện có, trữ lượng thủy hải sản chế biến và lượng nước thải đổ xả ra môi trường.
Phát ngôn viên của Hiệp hội Nông dân cá hồi, ông Shawn Hall, đồng tình rằng cần phải có những chế tài, tiêu chuẩn mới của ngành để đảm bảo vấn đề tuân thủ pháp luật về môi trường. Ông Shawn Hall cho biết, hiện nay, một số cơ sở chế biến đang nâng cấp hạ tầng cơ sở nhà máy, đồng thời khẳng định Hiệp hội đang thực hiện các bước cần thiết để đảm bảo giấy phép được kiểm tra cập nhật và quản lý nghiêm ngặt tại các cơ sở chế biến cá. Việc Chính phủ đang tiến tới nâng cấp hệ thống quản lý cấp phép nhằm áp dụng những thực hành tốt nhất trong ngành sẽ giúp các nhà máy cải thiện quy trình, vận hành theo cách thức có trách nhiệm với môi trường hơn nữa.
(Theo CBC và Vancouver Sun)
(Báo Kiểm toán số 31/2018)