Cơ quan Kiểm toán Nhà nước Nam Phi (OAG) vừa qua đã trình bản Báo cáo của Tổng Kiểm toán Nhà nước Nam Phi lên Ủy ban Năng lượng quốc gia thuộc Quốc hội nước này về kết quả đầu ra của cuộc kiểm toán đối với Bộ Năng lượng và các đơn vị trực thuộc Bộ trong giai đoạn tài chính 2017-2018. Theo đó, một trong những điểm đáng lưu ý là những cảnh báo của Tổng Kiểm toán Nhà nước Nam Phi về tương lai không mấy sáng sủa của Tập đoàn Dầu khí quốc gia PetroSA.
Báo cáo xác định hai mối quan ngại chính đối với PetroSA hiện nay là khả năng thanh toán và giá dầu thô tiếp tục suy yếu mạnh. Các khoản nợ hiện đã vượt quá tài sản của PetroSA, gây căng thẳng đối với dòng tiền của Tập đoàn. Bên cạnh đó, giá dầu thô xuống thấp đang gây ra những thiệt hại lớn cho PetroSA. Tổng Kiểm toán Nhà nước Nam Phi tỏ ra quan ngại sâu sắc về khả năng tiếp tục hoạt động trong tương lai của Tập đoàn này.
Báo cáo của OAG nhận định: “PetroSA đã hoạt động thua lỗ trong nhiều năm liền. Tập đoàn có tỷ lệ thanh khoản bất lợi, cùng với đó là dự báo thâm hụt tiền mặt trong năm tài chính tiếp theo”. OAG cho rằng, chi phí vốn cần thiết để hoàn thành việc đóng cửa các nhà máy lọc dầu thua lỗ của PetroSA theo luật định cũng góp phần làm cạn kiệt thêm nguồn dự trữ tiền mặt của Tập đoàn.
Trước đó, Tổng cục Điều tra tội phạm Nam Phi đã vào cuộc để tiến hành điều tra những cáo buộc gian lận, tham nhũng của một số nhân sự cấp cao thuộc Tập đoàn PetroSA. Được biết, PetroSA báo cáo khoản lỗ 1,4 tỷ Rand trong năm tài chính 2016-2017 và 14,6 tỷ Rand trong năm tài chính 2014-2015 - khoản lỗ lớn nhất được công bố của một DNNN tại thời điểm đó.
Mới đây, ngày 07/02, chi nhánh tại Nam Phi của Tập đoàn Dầu khí Pháp Total SA tuyên bố vừa tìm ra một mỏ dầu và khí gas khổng lồ với trữ lượng mang tầm cỡ quốc tế tại thềm lục địa ngoài khơi Nam Phi. Đây cũng là mỏ dầu dưới nước sâu đầu tiên được tìm thấy tại quốc gia nằm ở cực Nam châu Phi này. Sự kiện này được cho là mở ra cơ hội để giải cứu PetroSA khỏi suy thoái tài chính thông qua đề xuất cho phép Total SA sử dụng cơ sở hạ tầng giàn khoan khai thác sẵn có của PetroSA tại thềm lục địa này.
Giám đốc Điều hành Liên minh Dầu khí Nam Phi Niall Kramer cho biết, việc tìm ra mỏ dầu mới này là một tín hiệu đáng mừng đối với Nam Phi, là bước ngoặt không chỉ giúp Nam Phi giảm sự phụ thuộc vào xăng dầu nhập khẩu mà còn đưa quốc gia này vào bản đồ những quốc gia sản xuất dầu lửa trên thế giới. Được biết, kể từ khi Nam Phi ban hành luật mới, trong đó khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực khai thác dầu khí, hàng loạt tập đoàn hàng đầu thế giới đang thúc đẩy các hoạt động tìm kiếm và khai thác tại đây.
Ngoài PetroSA, Báo cáo kiểm toán của OAG cũng đề cập đến những quan ngại xoay quanh căng thẳng tài chính, thua lỗ và tỷ lệ thanh khoản thấp tại Cơ quan Quản lý hạt nhân quốc gia (NNR), Tập đoàn Năng lượng hạt nhân Nam Phi (Necsa) và Công ty con Pelchem. Cả 3 pháp nhân này đều nằm dưới sự quản lý của Bộ Năng lượng Nam Phi.
Chủ tịch Ủy ban Năng lượng quốc gia Fikile Majola cho biết, những vấn đề được phát hiện từ cuộc kiểm toán của OAG sẽ sớm được đưa ra trình bày và thảo luận trước Quốc hội Nam Phi. Những quan điểm kiểm toán mà OAG đưa ra đã phản ánh một cách rõ nhất những bất cập tiềm ẩn trong hoạt động và trong mô hình kinh doanh của các pháp nhân được kiểm toán. Các thành viên của Ủy ban Năng lượng quốc gia đã yêu cầu Tổng Kiểm toán Nhà nước Nam Phi cung cấp một bản tóm lược các điểm chính mà Ủy ban này cần lưu ý đối với từng pháp nhân. Dự kiến, Ủy ban sẽ có cuộc họp với Bộ Năng lượng vào ngày 26/02 tới để cùng tìm ra những giải pháp giúp tháo gỡ vấn đề.
(Theo All Africa và Mail & Guardian)
(Báo Kiểm toán số 8/2019)