Ngày 11/10 vừa qua, Ủy ban Tài chính công của Quốc hội (PAC) - cơ quan chống tham nhũng của Pakistan, đã chỉ đạo Cơ quan Trách nhiệm giải trình Quốc gia (NAB) điều tra về nghi vấn tham nhũng xoay quanh những sai phạm tài chính trong xây dựng Sân bay quốc tế Islamabad mới. Nghi vấn này bắt nguồn từ cuộc kiểm toán do cơ quan KTNN Pakistan (AGP) tiến hành hồi cuối tháng 8/2017, trong đó phát hiện hàng loạt những sai phạm trọng yếu tại các dự án của Cơ quan hàng không dân dụng Pakistan (CAA).
Trì hoãn bất hợp lý việc đấu thầu mua sắm thiết bị
Sân bay quốc tế Islamabad mới vẫn đang trong quá trình xây dựng và dự kiến sẽ được khánh thành vào tháng 9/2018. Tổng chi phí dành cho công tác này đã tăng từ 36 tỷ Rupi (550 triệu USD) lên 81 tỷ Rupi (1,25 tỷ USD) và có thể sẽ tiếp tục tăng trong tương lai.
Trong một cuộc họp mới đây, Chủ tịch PAC Khursheed Shah đã lắng nghe báo cáo tóm tắt của AGP về những sai phạm liên quan đến công tác thi công sân bay này. Ngay sau đó, ông Khursheed Shah đã yêu cầu CAA cung cấp báo cáo giải trình trong vòng 2 tuần và chỉ đạo NAB hoàn tất điều tra, đệ trình báo cáo cuối cùng trong vòng 3 tháng. Đây là trường hợp đầu tiên mà PAC chỉ đạo NAB điều tra kể từ khi ông Khursheed Shah được bổ nhiệm chức Chủ tịch. Ngoài ra, PAC cũng yêu cầu AGP cần thực hiện một cuộc kiểm toán về việc cung cấp các gói thầu, tuyển dụng chuyên gia tư vấn và xuất vé trực tuyến của Hãng hàng không quốc tế Pakistan.
Trước đó, AGP đã công bố bản Báo cáo kiểm toán cho giai đoạn tài chính 2016-2017 vào ngày 18/9 và đã trình lên Quốc hội Pakistan ngay sau đó. Theo AGP, công tác thi công Sân bay Islamabad mới đã bị trì hoãn do những chậm trễ trong quá trình đấu thầu, gây thiệt hại tài chính lớn. Bản báo cáo nhận định: “Sự trì hoãn không hợp lý trong quá trình đấu thầu đã khiến việc trao thầu được thực hiện ở mức giá cao hơn". Việc đấu thầu mua sắm thiết bị bến đỗ máy bay, cầu nối sân bay cũng bị trì hoãn một cách bất hợp lý, dẫn tới việc phải trả mức giá cao hơn do hạn chế trong cạnh tranh và sự biến động của tỷ giá hối đoái. Cuộc kiểm toán phát hiện, công tác của dự án này đã được trao thầu 5,99 tỷ Rupi, cao hơn 25,3 so với ước tính chi phí thực tế của các kỹ sư CAA là 4,7 tỷ Rupi.
Vi phạm các quy định về đấu thầu, quản lý dự án
Cuộc kiểm toán lưu ý rằng, đối với Dự án “Hệ thống xử lý hành lý đặc biệt dành cho ga hành khách”, hồ sơ dự thầu được phát hành không có sự đăng ký từ trước với PEC (Bang cơ khí Pakistan) và phạm vi công việc bị giảm xuống 402 triệu Rupi mà không thông báo cho các nhà thầu khác theo quy định. Tương tự, một công việc bổ sung khác của dự án này, với giá trị hơn 587 triệu Rupi, đã được trao cho các công ty liên doanh M/s Thales-Slex-GE trên cơ sở thương lượng thay vì xin phê duyệt như quy định. Hay gói thầu Hệ thống Quản lý thông tin sân bay bắt đầu được công bố mở thầu vào tháng 12/2015, lại được trao thầu ở mức giá cao hơn chi phí được chấp thuận tới 280.
Trong một dự án khác về sửa chữa đồ nội thất, quầy sân bay, bảng hiệu và chỗ ngồi cho ga hành khách tại sân bay mới này, các kiểm toán viên cho biết: "Quy trình thẩm định thầu không phù hợp với các tiêu chí đánh giá được cung cấp trong hồ sơ mời thầu" dẫn tới sai phạm trong việc trao thầu hợp đồng có giá trị 1,5 triệu Rupi. Chủ tịch PAC Khursheed Shah cho biết, số tiền 1,5 triệu Rupi này có dấu hiệu bị biển thủ. Ông khẳng định rằng, trong số 3 công ty đã đệ trình hồ sơ dự thầu, 2 công ty đã bị loại sau khi bị lôi kéo vào một số hợp đồng khác.
Ngoài ra, AGP cũng chỉ trích CAA xung quanh những vi phạm trong việc trao thầu cho các nhà thầu không đủ tiêu chuẩn, hay những vi phạm về quy định quản lý dự án của Ban kế hoạch CAA, bao gồm cả vi phạm các quy định của Ban quản lý đấu thầu công của đơn vị này, gây thiệt hại hàng tỷ Rupi cho ngân khố quốc gia. Bên cạnh đó, báo cáo của Tổng Kiểm toán Nhà nước Pakistan cũng chỉ ra các điểm yếu trong hệ thống kiểm soát nội bộ tại Hãng hàng không quốc tế Pakistan.
AGP đã gửi văn bản trong đó chỉ rõ những sai phạm của CAA trong công bố gói thầu dự án tại thời điểm phát hành, song CAA vẫn chưa có động thái phản hồi.
(Theo Pakistan Today
và Tribune Pakistan)
(Báo Kiểm toán số 44/2017)