Báo cáo về tình hình tài chính của chính phủ Hoa Kỳ cung cấp những thông tin quan trọng về tình hình tài chính của chính phủ và nhận xét mức độ tin cậy của số liệu phục vụ cho việc ra quyết định về ngân sách và tài chính của chính phủ. Báo cáo năm 2015 cho thấy chính phủ cần giải quyết ngay các thách thức trong quản lý tài chính và có những biện pháp ổn định tài khóa dài hạn.
Mặc dù, công tác quản lý tài chính đã được cải thiện đáng kể trong hơn 20 năm qua, những hạn chế trọng yếu trong kiểm soát nội bộ việc báo cáo tài chính và các tồn tại khác đã khiến Kiểm toán nhà nước Hoa Kỳ (GAO) không thể đưa ra ý kiến về các báo cáo tài chính của năm tài khóa 2015 của chính phủ kết thúc vào ngày 30/9/2015. Tổng KTNN Hoa Kỳ - ông Gene L. Dodaro cho biết “Chính phủ liên bang cần phải theo dõi mọi thu chi cũng như tài sản và nguồn vốn của mình, điều này đặc biệt quan trọng khi ngân sách đang rất eo hẹp. Báo cáo của GAO về báo cáo tài chính hợp nhất của chính phủ đã cho thấy còn rất nhiều việc cần phải được tiến hành để đảm bảo các nhà hoạch định chính sách có được thông tin tài chính chính xác cần thiết cho việc đưa ra các quyết định chi tiêu ngắn hạn cũng như dài hạn”.
Ba yếu tố khiến GAO không thể đưa ra ý kiến gồm:
Các vấn đề quản lý tài chính nghiêm trọng của Bộ quốc phòng Hoa Kỳ, cơ quan Bộ lớn nhất trong bộ máy chính phủ, nắm giữ 30 giá trị tài sản và tiêu tốn 15 chi phí của toàn chính phủ trong năm tài khóa 2015. Đến nay, Bộ quốc phòng đã đặt ra mục tiêu các báo cáo tài chính của Bộ phải được xác nhận là sẵn sàng được kiểm toán trước ngày 30/9/2017. Để làm được điều này, Bộ đã xây dựng một lộ trình với 7 bước và khung thời gian cụ thể hoàn thành từng bước và đang nghiên cứu chi tiết cách thức hiệu quả và chính xác để tổng hợp các báo cáo tài chính của các đơn vị thành báo cáo tài chính của toàn cơ quan.
Chính phủ không quản lý và đối chiếu được nhiều giao dịch và số dư tài khoản của các cơ quan liên bang trong nội bộ chính phủ, dẫn tới hàng trăm tỷ đô la chênh lệch. Số liệu về các giao dịch nội bộ chính phủ phải được thống nhất giữa các cơ quan có liên quan và các giao dịch này cần được loại ra khỏi báo cáo tài chính toàn chính phủ. Nếu hai cơ quan liên quan đến một giao dịch mà không ghi nhận giao dịch đó vào cùng một năm tài chính hoặc ghi nhận nhưng với các giá trị khác nhau thì báo cáo tài chính toàn chính phủ sẽ bị sai lệch. Trong năm 2015, Bộ Tài chính đã làm việc tích cực với rất nhiều cơ quan liên bang để giải quyết sai lệch trong các giao dịch nội bộ chính phủ theo Quy trình giải quyết tranh chấp chính thức được quy định trong Sổ tay tài chính của Bộ. Vào quý 3 năm 2015, Bộ đã bắt đầu thực hiện sáng kiến mới để xác định và theo dõi các nguyên nhân cốt lõi mang tính hệ thống của các sai lệch trong giao dịch nội bộ chính phủ.
Quy trình xây dựng báo cáo tài chính hợp nhất của toàn chính phủ không hiệu quả. Bộ Tài chính cùng Cục Quản lý hành chính và Ngân sách đã tiến hành nhiều biện pháp chấn chỉnh trong những năm qua liên quan đến việc xây dựng báo cáo tài chính toàn chính phủ. Những biện pháp này bao gồm triển khai thực hiện các hệ thống mới để thu thập số liệu bổ sung từ các cơ quan chính phủ và xây dựng báo cáo tài chính toàn chính phủ, các quy trình tiên tiến để giải quyết các thiếu sót trong kiểm soát nội bộ. Tuy nhiên, chính phủ liên bang vẫn chưa có các hệ thống, biện pháp kiểm soát và quy trình cần thiết để đảm bảo báo cáo tài chính toàn chính phủ hài hòa, thống nhất với báo cáo tài chính đã được kiểm toán của từng cơ quan và tuân thủ đúng các nguyên tắc kế toán được chấp nhận rộng rãi của Hòa Kỳ.
Nếu những hạn chế này không được giải quyết triệt để, chúng sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến khả năng của chính phủ trong việc báo cáo một cách chính xác về tình hình tài chính, cơ cấu tài sản, nợ, chi phí và các thông tin liên quan khác. Điều này sẽ khiến chính phủ không có các thông tin tài chính đáng tin cậy để hoạt động một cách hiệu quả. Chính phủ đã có nhiều nỗ lực cải thiện các vấn đề này tuy nhiên Bộ quốc phòng và các cơ quan liên bang khác, dưới sự hướng dẫn của Bộ Tài chính và Cục Quản lý hành chính và Ngân sách, cần phải cam kết mạnh mẽ và lâu dài trong việc cải thiện công tác báo cáo tài chính.
Tình hình tài khóa dài hạn được thể hiện thông qua các báo cáo tài chính bền vững của chính phủ. Các báo cáo tài chính bền vững này gồm Báo cáo dự báo về tình hình tài khóa dài hạn (được kiểm toán lần đầu trong năm nay), các báo cáo về bảo hiểm xã hội và các báo cáo liên quan đến những thay đổi trong số tiền bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, GAO không thể đưa ra ý kiến về các báo cáo tài chính bền vững do còn nhiều rủi ro đáng kể trong các dự báo về mức cắt giảm chi phí chăm sóc y tế trong tương lai và nhiều hạn chế trọng yếu trong kiểm soát nội bộ đối với công tác báo cáo tài chính.
Ông Dodaro cũng bày tỏ quan ngại về tình trạng gia tăng của các khoản thanh toán không thỏa đáng. Ông chỉ ra các vấn đề liên quan đến hơn 136 tỷ đô la Mỹ được thanh toán không thỏa đáng trong năm tài chính 2015 (con số tương ứng của các năm tài chính 2014 và 2013 lần lượt là 124 tỷ đô la Mỹ và 105 tỷ đô la Mỹ). Ngoài ra, GAO còn nêu ra các thiếu sót trong kiểm soát an ninh thông tin của toàn chính phủ và hệ thống thu thuế chưa hoạt động hiệu quả với khoảng 385 tỷ đô la Mỹ thuế thất thu theo số liệu mới nhất của Sở Thuế vụ Hoa Kỳ.
GAO đã xây dựng những dự báo tài khóa dài hạn với các mức thâm hụt và nợ liên bang khác nhau tương ứng các nhóm chính sách khác nhau. Các dự báo của GAO đều cho thấy tất cả các cấp chính quyền sẽ đối mặt với những thách thức tài khóa dài hạn, các cấp chính quyền địa phương sẽ tiếp tục rơi vào tình trạng bội chi trong 50 năm tới. Tình hình tài khóa dài hạn của chính phủ liên bang sẽ khó có thể ổn định nếu không có những thay đổi về mặt chính sách. Mức nợ công gia tăng, hiện tương đương 74 GDP có thể hạn chế sự linh hoạt của chính phủ liên bang trong việc giải quyết các vấn đề mới, ví dụ như một cuộc suy thoái kinh tế hoặc một thảm họa quy mô lớn.
Vũ Minh Hoa - Vụ Hợp tác quốc tế
Nguồn: www.gao.gov