Tổng Kiểm toán nước Cộng hòa Namibia Junias Kandjeke vừa trình lên Quốc hội Báo cáo kiểm toán tổng kết năm tài chính 2015-2016, trong đó chỉ trích mạnh mẽ ngân sách của TP. Windhoek đã thất thoát hơn 2 tỷ đôla Namibia (NAD), tương đương 166 triệu USD trong giai đoạn 2012-2015.

Nhiều khoản thất thoát khổng lồ
 
Báo cáo kiểm toán chỉ ra rằng, trong 4 năm (từ 2012 đến 2015), chính quyền TP. Windhoek đã gây ra những khoản nợ xấu vượt quá số tài sản hiện tại. Từ năm 2012 đến 2014, Windhoek đã phải gánh khoản thất thoát lên đến 1.592 tỷ NAD; riêng năm 2015, con số này là 455,7 triệu NAD.
 
Nhiều cơ quan, DN cũng bị vạch trần các khoản thâm hụt lớn. Cụ thể, Cơ quan Phát triển kinh tế và cộng đồng đã gây ra khoản lỗ 123 triệu NAD; Sở Quy hoạch đô thị và môi trường cũng khiến ngân sách Thành phố mất hơn 78 triệu NAD, chỉ riêng công tác quản lý đèn chiếu sáng đường phố cũng gây ra khoản thiệt hại không đáng có 17,5 triệu NAD.
 
Bên cạnh đó, năm 2014, các DNNN và nhiều cơ quan hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ kỹ thuật, nước và cơ sở hạ tầng của Thành phố đã gây ra khoản thâm hụt hơn 46 triệu NAD. Chính quyền Thành phố tỏ ra quá yếu kém khi không thể làm gì để cải thiện tình hình trên, thậm chí đến năm 2015, con số này đã bị đẩy tăng lên gần 4 lần (179 triệu NAD).
 
Đáng lưu ý, năm 2015, Sở Cảnh sát Thành phố cũng gây ra khoản thâm hụt hơn 207 triệu NAD. Cơ quan này chỉ đóng góp vào ngân sách khoản thu nhập 29,8 triệu NAD, trong khi lại xin kinh phí cho nhiều khoản chi lên đến gần 237 triệu NAD. Trước những phát hiện của cơ quan kiểm toán, ông Abraham Kanime - Giám đốc Sở Cảnh sát Thành phố thản nhiên tuyên bố với công chúng rằng, những khoản thất thoát đó không liên quan gì đến Sở và cơ quan của ông không phải chịu trách nhiệm về việc này, vì đây không phải là một tổ chức hoạt động vì mục đích làm kinh tế như các DN khác.
 
Giải thích vấn đề trên với các kiểm toán viên, ông cho rằng, số tiền thất thoát mà Báo cáo kiểm toán chỉ ra thực ra là khoản ngân sách được phân bổ cho Sở Cảnh sát để phục vụ hoạt động chuyên môn. Ông Kanime đổ lỗi cho đội ngũ kiểm toán viên và những nhân viên phụ trách việc biên soạn các Báo cáo tài chính đã hiểu lầm nhau, dẫn đến việc Sở Cảnh sát bị chỉ trích về tình trạng thu nhỏ giọt trong khi chi lại tăng quá cao.
 
Nội bộ chính quyền tham nhũng, tắc trách, buông lỏng quản lý
 
Sáu cuộc điều tra đặc biệt của Tổng Kiểm toán Namibia đều cho thấy, nạn tham nhũng hoành hành tại Thành phố này nhiều năm qua đã gây ra các khoản thất thoát lớn. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến các sai phạm trong việc quản lý, sử dụng hệ thống nhà vệ sinh công cộng, sự lạm dụng quyền hành, địa vị nhằm lôi kéo những người thân trong gia đình các quan chức vào bè phái và nạn bán đất bừa bãi nhằm thu lợi những khoản tiền khổng lồ vào túi riêng.
 
Không chỉ lên án những khoản thất thoát lớn, Tổng Kiểm toán còn chỉ trích các Báo cáo tài chính tổng kết năm của TP. Windhoek vô cùng hỗn độn, rối ren. Nhiều cơ quan cố tình không nộp các báo cáo, tài liệu, chứng từ liên quan để phục vụ mục đích kiểm toán. Hiện tại, các kiểm toán viên vẫn chưa thể xem xét nhiều hoạt động của Thành phố như: lịch trình công tác, du lịch của cán bộ, danh sách xe công, mức sử dụng nhiên liệu, các hoạt động thanh toán, bồi thường và việc đăng ký nhiều loại tài sản…
 
Chính quyền Thành phố được yêu cầu phải giải quyết tình trạng trên càng sớm càng tốt, bởi con số thất thoát vẫn chưa dừng lại và có thể sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài chính cũng như mọi hoạt động của Windhoek nói chung.
 
Ông Kandjeke cho biết, trước tình trạng thất thoát ngân sách nghiêm trọng trên, chính quyền TP. Windhoek có lẽ không thể tiếp tục tồn tại và trụ vững được nữa. Dù được phép tiếp tục điều hành hoạt động nhưng sự yếu kém trong công tác quản lý, điều hành, sự tắc trách của nội bộ chính quyền TP. Windhoek sẽ không thể cứu vãn được tình thế, thậm chí, khiến Thành phố ngày càng lún sâu vào cảnh vỡ nợ trầm trọng hơn.
 
Giám đốc Điều hành chiến lược thuộc Sở Tài chính và dịch vụ khách hàng Jerome Davis cho biết, chính quyền Thành phố cũng rất quan ngại đối với các khoản thất thoát mà Báo cáo kiểm toán chỉ ra. Tuy nhiên, hiện tại, chính quyền dường như không thể tìm ra biện pháp nào hiệu quả nhằm khắc phục những vấn đề trên. Hiện Thành phố đang áp dụng các Chuẩn mực kế toán công quốc tế, đồng thời, đã và đang thực hiện một số biện pháp mới liên quan đến thuế, quản lý tài sản công nhằm hạn chế nạn tham nhũng.
 
(Báo Kiểm toán số 4/2018)