Trong lịch sử 81 năm thành lập và phát triển của Tổ chức Các cơ quan Kiểm toán tối cao châu Á (ASOSAI), KTNN Malaysia từng nhiều lần đảm nhận vai trò thành viên Ban Điều hành ASOSAI các giai đoạn: 1979-1991, 1997-2000, 2003-2009, 2012-2018. Hiện KTNN Malaysia đang giữ vai trò Chủ tịch ASOSAI nhiệm kỳ 2015-2018 và có nhiều đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng các cơ quan kiểm toán tối cao khu vực.
KTNN Malaysia được thành lập năm 1906. Đứng đầu KTNN Malaysia là Tổng Kiểm toán (do Quốc vương bổ nhiệm), được Hiến pháp Liên bang bảo đảm sự độc lập và khách quan, có địa vị pháp lý tương tự như Chánh án Tòa án tối cao Liên bang và được tái bổ nhiệm.
KTNN Malaysia có nhiệm vụ chuẩn bị Báo cáo kiểm toán kịp thời và chất lượng cho Quốc hội và Nhà nước; thực hiện và quản lý hoạt động kiểm toán một cách hiệu quả. Nhiều loại hình kiểm toán được KTNN Malaysia áp dụng như: kiểm toán Báo cáo tài chính, kiểm toán hoạt động và kiểm toán quản lý. Trong đó, kiểm toán hoạt động và kiểm toán quản lý là 2 loại hình kiểm toán được chú trọng hơn và thực hiện liên tục trong các năm tài chính gần đây, có tác dụng lớn hơn so với kiểm toán Báo cáo tài chính trong việc đánh giá tính kinh tế, tính hiệu quả và hiệu lực của nền kinh tế.
KTNN Malaysia có quyền kiểm toán Báo cáo tài chính của các cơ quan trực thuộc Chính phủ, cơ quan T.Ư, các DNNN có hơn một nửa số vốn là vốn nhà nước. Với loại hình kiểm toán này, KTNN Malaysia có thể thuê các công ty kiểm toán độc lập theo sự chỉ đạo nghiệp vụ và hướng dẫn chuyên môn của Tổng Kiểm toán. Tổng Kiểm toán sẽ chịu trách nhiệm trước Quốc vương và Nghị viện về chất lượng của các báo cáo kiểm toán. Bên cạnh đó, KTNN Malaysia còn thực hiện kiểm toán đối với các hoạt động và chương trình liên quan đến các mục tiêu phát triển bền vững. Mỗi năm, KTNN Malaysia thực hiện khoảng 150 - 200 cuộc kiểm toán hoạt động, nhằm đánh giá tính kinh tế, hiệu quả và hiệu lực của nền kinh tế.
Tổng số cán bộ, Kiểm toán viên của KTNN Malaysia đến năm 2012 là hơn 2.000 người. KTNN Malaysia có 5 bộ phận gồm: Bộ phận kiểm toán chính phủ liên bang, Bộ phận kiểm toán chính quyền bang, Bộ phận kiểm toán các cơ quan theo luật của liên bang, Bộ phận nghiên cứu và kiểm toán đặc biệt. Mỗi bộ phận thực hiện các chức năng, nhiệm vụ riêng theo quy định của pháp luật.
KTNN Malaysia là một cơ quan kiểm toán có nhiều thế mạnh so với các cơ quan KTNN trong khu vực Đông Nam Á về kiểm toán hoạt động (đặc biệt là kiểm toán môi trường); có hệ thống quản lý kiểm toán dựa trên công nghệ thông tin (CNTT), hệ thống chỉ số trách nhiệm giải trình quản lý tài chính. Đồng thời, KTNN Malaysia còn có thế mạnh trong lĩnh vực đào tạo, đặc biệt từ khi Học viện Kiểm toán Quốc gia được thành lập. Học viện thực hiện đào tạo và bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ của KTNN Malaysia, các Bộ, ngành khác của Malaysia và KTNN các nước khác trên thế giới. Từ năm 2007, Học viện thực hiện các khóa đào tạo cho học viên từ nhiều nước trên thế giới và trong khu vực trong khuôn khổ Chương trình hợp tác kỹ thuật của Chính phủ Malaysia.
Với vai trò là thành viên Ban Điều hành ASOSAI trong nhiều giai đoạn và là Chủ tịch ASOSAI đương nhiệm, KTNN Malaysia đã có nhiều đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng các SAI khu vực, gần nhất là việc tổ chức thành công Đại hội ASOSAI 13, tại Thủ đô Kuala Lumpur, vào tháng 02/2015. Thành công này đã đóng góp một phần không nhỏ vào việc củng cố mục tiêu hỗ trợ các hoạt động tăng cường năng lực và chia sẻ kiến thức của ASOSAI, góp phần thúc đẩy các nền kinh tế và tiến bộ trong khu vực. Điều đó còn phản ánh cam kết của SAI Malaysia trong việc thúc đẩy hợp tác quốc tế, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với các nước và tích cực đưa ra các sáng kiến nhằm tăng cường công tác quản trị, tính toàn vẹn trong các dịch vụ công.
KTNN Malaysia thiết lập mối quan hệ hợp tác với KTNN Việt Nam từ năm 2005 và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp thông qua các chuyến thăm cấp cao lẫn nhau (3 chuyến thăm KTNN Việt Nam của KTNN Malaysia vào các năm 2005, 2009, 2012). Đặc biệt, việc KTNN Việt Nam cử cán bộ tham gia các khóa đào tạo về kiểm toán hoạt động và CNTT trong khuôn khổ Chương trình hợp tác kỹ thuật Malaysia do Chính phủ Malaysia tài trợ giai đoạn 2008-2013 đã mang lại những kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn hữu ích, thiết thực, giúp nâng cao tính chuyên nghiệp và kỹ năng chuyên môn cho đội ngũ Kiểm toán viên KTNN Việt Nam. Đồng thời, với tư cách là Chủ tịch ASOSAI 13, KTNN Malaysia cam kết sẵn sàng hỗ trợ, chia sẻ kinh nghiệm, giúp KTNN Việt Nam tổ chức thành công Đại hội ASOSAI 14 và hoàn thành trọng trách Chủ tịch ASOSAI nhiệm kỳ 2018-2021.
(Theo ASOSAI và NAD)
(Báo Kiểm toán số 21/2018)